بلوغ زودرس | نشانه ها، انواع و پیامدهای بلوغ زودرس

والدین معمولا دوست دارند که فرزندانشان به موقع به سن بلوغ برسند و هنگامی که علائم بلوغ زودرس را در آن‌ها مشاهده می‌کنند نگران شده و از متخصصین سوال می‌پرسند. علت اصلی بلوغ زودرس در بیشتر موارد قابل تشخیص نیست اما می‌تواند مربوط به عوامل پزشکی باشد. در کنار این مسئله عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی نیز می‌توانند تاثیرگذار باشند. با این حال بلوغ زودرس در بسیاری از موارد نیاز به درمان ندارد ولی از آنجایی که با پیامدهای خطرناکی مانند سرطان سینه و مشکلات رفتاری همراه است، کودک باید حتما نیز نظر یک متخصص و روانشناس قرار بگیرد تا بتواند به بهداشت جسمی و روانی دست یابد. در کنار این مسئله نوع برخورد والدین با کودک نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. با توجه به اهمیت موضوع در ادامه به بررسی بیشتر علائم، علل و درمان بلوغ زودرس خواهیم پرداخت پس همراه ما باشید.

منبع: بلوغ زودرس | نشانه ها، انواع و پیامدهای بلوغ زودرس

  

بلوغ زودرس

بلوغ نرمال و معمول برای دختران در سنین ۸ تا ۱۳ سال و در پسرها ۹ تا ۱۴ سالگی شروع می‌گردد. از نظر پزشکی بلوغ زودرس زمانی تشخیص گذاری می‌شود که به دلایلی، این روند طبیعی زودتر آغاز شود و همچنین با رشد استخوان و جهش رشدی همراه باشد. شیوع بلوغ زود هنگام در کودکان یک به پنج است یعنی از هر 5 کودک احتمال اینکه کودکی علائم بلوغ زودرس را از خود نشان دهد 1 نفر است. توجه داشته باشید که بلوغ زودتر از موعد نیاز به درمان ندارد اما در موارد ضروری با ارائه راهکارهایی روند بلوغ متوقف می‌شود.

برای اطلاع بیشتر از بلوغ پسران و بلوغ جسمی دختران کلیک کنید. 

انواع بلوغ زودرس

بلوغ زودرس مرکزی

بلوغ زودرس مرکزی شایع ترین بلوغ زود هنگام است. این بلوغ روند یکسانی با روند طبیعی رشد دارد و تنها تفاوت در زمان و موعد رخ دادن بلوغ است. غدۀ هیپوفیز که در واقع نقش اصلی را در شروع بلوغ دارد با آزاد کردن زود هنگام هورمون گونادوترپین باعث تحریک بیضه‌ها و تخمدان‌ها می‌شود تا هورمون‌های تستوسترون یا استروژن را آزاد کنند. این هورمون‌ها باعث تغییرات اساسی جنسی مثل رشد سینه‌ها در دختران در دوران بلوغ می‌شوند.

بلوغ زودرس محیطی

بلوغ زودرس کاذب یا محیطی شرایط متفاوتی دارد. این نوع بلوغ خیلی کم اتفاق می‌افتد. در این وضعیت مغز و غده هیپوفیز در فعالیت بلوغ درگیر نمی‌شود؛ هرچند هورمون استروژن و تستوسترون باعث بروز علائم بلوغ شده باشند. در این وضعیت کم کاری در تخمدان‌ها، بیضه‌ها، غدد آدرنال یا غده‌ تیروئید علل اصلی بلوغ زودهنگام هستند.

علائم بلوغ زودرس

در واقع علائم بلوغ زودرس، با بلوغ طبیعی تفاوتی ندارند و نشانه‌ها در دختران و پسران به شرح زیر است.

علائم بلوغ زودرس در دختران

_ جوانه زدن سینه (به عنوان اولین نشانه در بیشتر موارد)

_ عادت ماهانه (می‌تواند ۲ یا ۳ سال بعد از شروع علائم اولیه دیده شود)

علائم بلوغ زودرس در پسران

_رشد بیضه‌ها، آلت تناسلی و کیسه‌ بیضه

_بم شدن صدا (که از آخرین نشانه‌‌هاست)

برای کسب آگاهی بیشتر در زمینه بلوغ جنسی در دختران کلیک کنید.

چرا بلوغ زودرس رخ می دهد؟

در بیشتر موارد علت اصلی قابل تشخیص نیست. در موارد خاص تشخیص گذاری بلوغ زودرس، به مشکلات پزشکی نسبت داده می‌شود. این مشکلات در پسران زیر شش سال شایع تر از دختران است. از مهم‌ترین مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.

• تومورهایی خوش خیم و گاها انباشتگی غیرطبیعی سلول‌های گوشتی
• عدم توازن هورمون‌ها که می‌تواند ناشی از صدمه و ضربه به سر باشد و به آسیب مغزی منجر شده باشد.
• عفونت‌های مغزی که به دلیل التهاب مغز ایجاد شده باشد.

موارد ذکر شده نگرانی زیادی ایجاد می‌کند، اما آگاه باشید که بلوغ زودرس مرکزی تنها در موارد نادری به دلیل مشکلات پزشکی است.

علائم بلوغ زودرس | عوامل مرتبط با بلوغ زودرس

عوامل زیر مواردی هستند که به نظر می‌رسند با بلوغ زودرس در ارتباط باشند.

• جنسیت: در دختران،‌ ۱۰ برابر بیشتر به بلوغ زود هنگام از نوع مرکزی دچار می‌شوند.
• نژاد: به دلایل نامشخصی دختران آفریقایی-آمریکائی نزدیک به یک سال زودتر از سفید پوستان به بلوغ می‌رسند. برای دختران آفریقایی-آمریکایی، بلوغ زودرس به زیر 6 سال در نظر گرفته می‌شود.
• چاقی: در بعضی از گزارشات چاقی را در دختران با بلوغ زود هنگام مرتبط اعلام کرده‌اند.
• ژنتیک: بعضی از خانواده‌ها به صورت کلی بلوغ زودرس دارند. مثلا والدین یا خواهر و برادرشان نیز به این اختلال دچار بوده‌اند.
• فرزندخواندگی بین‌المللی: مطالعه‌ای گزارش داده است کودکانی که در خارج از کشور خود به فرزندخواندگی قبول می‌شوند، بین 10 تا 20 برابر بیشتر به بلوغ زود هنگام دچار می‌گردند. در این مورد نیز شک و شبه‌های زیادی وجود دارد که مشخص کردن علت دقیق را با مشکل روبرو می‌کند.
• جهش رشدی: نیز می تواند یکی دیگر از علائم بلوغ زودرس هم در پسران و هم در دختران باشد.
• برای شناخت بیشتر در زمینه سن بلوغ نوجوان کلیک کنید.

پیامدهای بلوغ زودرس

بلوغ زودتر از موعد در کودکان احتمال مشکلات جسمی و روحی زیادی را در بر دارد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1- کوتاهی قد

شاید کودکانی که زود به بلوغ رسیده‌اند از همسن‌های خود قد بلندتر باشند، اما در انتهای سن بلوغ از هم سن‌های خود عقب می‌افتند چرا که رشد این کودکان نیز زودتر از بلوغ طبیعی پایان می‌یابد. در نتیجه در بیشتر موارد قد این کودکان کوتاه تر از حد متوسط جامعه می‌شود.

2- مشکلات رفتاری

مشکلات رفتاری در این کودکان به صورت ضد و نقیض گزارش شده است. در بعضی از تحقیق‌ها این کودکان مشکلات شدید رفتاری از خود بروز داده‌اند؛ این درحالی است که دیگر گزارش‌ها این امر را تایید نمی‌کنند. این کودکان به دلیل بلوغ زودتر نسبت به هم سالان؛ در موقعیت چالش رهبری قرار می‌گیرند که می‌تواند مشکلات خود را داشته باشد.

3- فعالیت های جنسی در سنین پائین تر

به دلیل رسیدن به توانایی جنسی و آگاهی بیشتر نسبت به همسالان؛ زودتر به سمت مسائل جنسی پیش می‌روند. والدین و پدر مادرها به شدت نگران این مسئله هستند. البته گزارش‌ها، شواهد محکمی برای قبول این قضیه وجود ندارد. والدین با ارتباط موثر و آموزش مسائل جنسی می‌توانند از بروز چنین مسائلی جلوگیری کنند.

برای اطلاع بیشتر در زمینه تربیت جنسی کودکان کلیک کنید.

4- سرطان سینه

در برخی از مطالعات رابطه بلوغ زود هنگام در دختران و سرطان سینه به افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه در سنین بزرگسالی را گزارش داده‌اند. البته این موضوع به صورت نظری بررسی شده است و در مرحله انجام تحقیقات علمی است.

نقش والدین در بلوغ زودرس و علائم آن

• نگرانی خود را کنترل کنید و آگاه باشید که لازم است هرچه سریع تر این علائم را نزد یک متخصص غدد کودکان برده و قضیه را بررسی کنید.
• بررسی این قضیه و رجوع به پزشک دلیل به یک نوع بیماری نیست؛ سعی کنید سختی قضیه را برای فرزندتان بکاهید.
• به حضور او در جمع دوستان توجه کنید و در حل مشکلات و تعارضات جمع همسن و سالان او را راهنمایی کنید.
• در اکثر اوقات کودکانی که علائم بلوغ زودرس را گزارش می‌کنند؛ از لحاظ پزشکی و روانی و اجتماعی سالم هستند و مشکلی ندارند و صرفا تغییرات ژنی مسبب است.

درمان بلوغ زودرس و علائم آن

برای درمان ابتدا باید متوجه شویم که علت بلوغ زودرس چیست. سپس با بررسی شرایط داروهایی تجویز می‌شود تا جلوی تغییرات هورمونی گرفته شود و از آن جایی که در دختران معمولا علت پیدا نمی‌شود باید دقت لازم برای انتخاب نوع دارو صورت گیرد. با مصرف داروها تا سن بلوغ، روند بلوغ زودرس متوقف می‌شود و هنگامی که دارو قطع گردید دوباره تغییرات هورمونی به مرور بازمی‌گردند. داروها به صورت تزریقی بوده و هر ماه یا 3 ماه یکبار تزریق می‌شود.

ممکن است کودک مجبور به استفاده چند ساله از این داروها باشد به همین دلیل همانطور که کودک زیر نظر یک متخصص برای بررسی شرایط و بهبود وضعیت خود قرار دارد؛ لازم است که از نظر روانی نیز مورد توجه قرار بگیرد تا مشکلات کمتری را در محیط‌های مختلف و مخصوصا در جمع هم سن و سالان تجربه کند.

برای آگاهی بیشتر درزمینه مشاوره کودک کلیک کنید.

سوالات متداول

دخترم دچار زودرسی بلوغ شده و با اعضای خانواده مدام در تنش است. چه کار کنم؟

بلوغ زودرس در دختران معمولا با فشار و تنش‌های زیادی همراه است که این مسئله باعث می‌شود صبر و تحمل آنان کاهش یافته و مدام به دنبال بهانه گیری و ستیز باشند. شما به عنوان والدین باید کنترل بیشتری بر روابط خود با او داشته باشید و شرایط را درک کنید. در کنار این مسئله بهره بردن از مشاوره خانواده به شما در ایجاد تغییرات مثبت میان اعضای خانواده کمک خواهد کرد.

برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره خانواده کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه علائم بلوغ زودرس می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

منبع: بلوغ زودرس | نشانه ها، انواع و پیامدهای بلوغ زودرس