هوش هیجانی به ما برای برقراری یک رابطه قوی، موفقیت در تحصیل و کار، و رسیدن به اهداف زندگی مان کمک می کند. احساسات و عواطف، نقش مهمی در کیفیت زندگی شخصی مان ایفا می کنند. این که بدانیم چطور احساساتمان را کنترل کنیم و یا به درستی آن ها ابراز کنیم، مخصوصا در مواقعی که تحت فشار هستیم، اهمیت زیادی دارد. هوش هیجانی، به ما کمک می کند تا در مقابل پیچیدگی های زندگی در قرن بیست و یک، تصمیمات بهتری بگیریم. در واقع به فرد در مدیریت رفتار و روابط کمک می کند. پژوهشگران روش هایی برای افزایش و اندازه گیری هوش هیجانی ارائه داده اند که در این مقاله با هم مرور خواهیم کرد.
هوش هیجانی، مجموعه گسترده ای از مهارت های اجتماعی و خصوصیات فردی و بین فردی را در بر می گیرد؛ که شامل توانایی شناخت و مدیریت احساسات خود، تشخیص و درک هیجان های دیگران، مدیریت ارتباط با دیگران، خود انگیزشی، خوش بینی در مواجهه با موانع و رسیدن به اهداف می شود.
افراد دارای هوش هیجانی بالا در زمینه های زیر بهتر عمل می کنند:
هوش هیجانی بالا به افراد کمک می کند که سه مولفۀ اساسی در هیجان یعنی شناخت، فیزیولوژی و رفتار را به طور موفقیت آمیزی با یکدیگر تلفیق کنند. در ادامه به بررسی مولفه های هوش هیجانی می پردازیم:
اولین قدم برای افزایش هوش هیجانی، خودآگاهی و خودشناسی است. این توانایی به افراد کمک می کند تا بتوانند زندگی خود را بهتر هدایت کنند و تصمیم گیری های معقول تری داشته باشند. بنابراین در انتخاب رشته تحصیلی، شغل و همسر بهتر عمل می کنند؛ چون متناسب با روحیات خود، علایق و خودآگاهی می باشد. قدرت تنظیم احساسات که بر خودآگاهی متکی است این قابلیت را به فرد می دهد که در موقعیت های پر استرس و تحت فشار آرامش خود را حفظ کند و توانایی مقابله با ناکامی ها و شکست ها را داشته باشد.
خودتنظیمی به توانایی کنترل و جهت دهی انگیزه‌های لحظه ای و رفتار خود در وضعیتی که تحت فشار هستیم گفته می شود. در حقیقت مهارتی است که به افراد کمک می کند تا احساسات خود را به صورت مناسب و جامعه پسند نشان دهند و کنترل بیشتری بر عصبانیت، ناراحتی و ترس خود داشته باشند.
امید به آینده و تلاش برای رسیدن به اهداف از مولفه های اساسی هوش هیجانی است که نقش زیادی در پیشرفت و شکوفایی فرد در زندگی بازی می کند. هوش هیجانی عامل زیر بنایی برای رسیدن به پیشرفت است. افراد با هوش هیجانیبالا از انگیزه و اعتماد به نفس بیشتری برای تمرکز روی اهداف خود برخوردار هستند. پس به فرد کمک می کند روی اهداف خود تمرکز کند و بهتر بتواند بر ناکامی ها غلبه کند.
همدلی به توانایی انسان در شناسایی و درک احساسات دیگران گفته می شود به طوری که بتوانیم احساس آن ها را هنگام مواجهه با تجربه ها و موقعیت های مختلف درک کنیم. همدلی توانایی است که بر هوش هیجانی متکی است و به نوعی مهارت ارتباط با مردم است. افرادی که از همدلی بیش تری برخوردار هستند به نیازها و خواسته های دیگران بیشتر توجه نشان می دهند.
مهارت اجتماعی به توانایی برقراری روابط صمیمی با دیگران و استفاده از آن در جهت دستیابی به اهداف گفته می شود.هوش هیجانی بالا با محبوبیت و اثربخشی بین فردی همراه است در واقع به برقراری ارتباط موثر با دیگران در موقعیت های اجتماعی، رهبری کردن، توانایی مذاکره در اختلاف ها و کار گروهی کمک می کند. با آگاهی و مدیریت هیجان های خود بهتر می توانیم با دیگران روابط پایدار داشته باشیم. وقتی بتوانیم احساسات دیگران را درک کنیم حل کشمکش ها یا پیش گیری از بروز آن ها بسیار ساده تر خواهد شد.
توانایی مدیریت استرس ارتباط نزدیکی با هوش هیجانی دارد. آگاهی از احساسات خود و واکنش مناسب نسبت به استرس می توان سلامت جسمی را تضمین کند. همچنین هوش هیجانی بالا با نگرش مثبت و امیدورای نسبت به آینده همراه است و به کاهش اضطراب، جلوگیری از افسردگی و نوسانات خلق کمک می کند.
تقویت هوش هیجانی کودکان با الگو قرار دادن مهارت های هیجانی پدر و مادر صورت می گیرد. تقویت آن در کودکان باعث می شود که بهتر بتوانند احساسات خود را مدیریت کنند. در واقع این توانایی به کودک کمک می کند در موقعیت های تهدید کننده و خطرناک، واکنش مناسب تری داشته باشد، نیازهای دیگران را بهتر درک کند، با دیگران همدلی کند و حس مسئولیت پذیری بالاتری داشته باشد.
یادگیری و حافظه نیز تحت تاثیر هیجان ها قرار دارد؛ پس هوش هیجانی بالا به کودک کمک می کند که به استعدادها و توانایی های خود پی ببرد و آن ها را شکوفا کند. ابراز مناسب احساسات به کاهش مشکلات رفتاری در کودک منتهی می شود در نتیجه کودکان برای رویارویی با نسائل زندکی آماده می شوند. این کودکان توانایی بیشتری برای تمرکز بر مشکل و استفاده از مهارت حل مسأله دارند که موجب افزایش توانایی های شناختی آنان خواهد شد.
فرصت حیاتی برای شکل گیری هوش هیجانی در سال های اولیه زندگی است ولی این توانایی به صورتی محدودتر در طول عمر ادامه می یابد. در ادامه به بررسی برخی از عوامل تقویت این توانایی می پردازیم:
وقتی که ما سعی می کنیم احساسات و عواطف خود را نادیده بگیریم، در واقع کنترل آن ها مشکل تر خواهد شد پس بهتر است احساسات خود را بشناسید، محرک هایی که احساسات را در شما ایجاد می کنند را شناسایی کنید و برای مقابله با آنها راهکارهایی پیدا کنید. هنگامی که احساس منفی به موضوعی دارید آرامش خود را حفظ کنید و به این فکر کنید که چرا این تجربه را دارید.
سعی کنید محیط اطراف خود را تحلیل کنید. به رفتارها، کنش ها و حالات چهره دیگران توجه کنید. برای این که درک روشن تری از احساسات دیگران داشته باشید خودتان را به جای آن ها بگذارید و ببنید در آن شرایط خاص چه احساسی خواهید داشت؛ تا بتوانید دیدگاه دیگران را بهتر درک کنید.
هوش هیجانی به افراد کمک می کند تا بتوانند نیازها و خواسته های خود را طبق اولویت بندی و سلسله مراتب اهمیت پیگیری کنند. وقتی نیازهای اولیه و اساسی بر طرف شوند می توان به نیاز های رده بالاتر پرداخت. سعی کنید نیازهای اساسی خود در زندگی را شناسایی کنید و بر اساس آن اهداف واقع بینانه و دست یافتی برای خود تعیین کنید.
آگاهی از علایق به شما در راه رسیدن به خواسته ها کمک می کند در واقع داشتن علاقه و اشتیاق در فرد می تواند الهام بخش تلاش بیشتر برای تحقق اهداف باشد و او را در این مسیر هدایت کند. این اشتیاق می تواند تمام حوزه های زندگی انسان را در بر بگیرد و به عنوان محرک در زندگی عمل کند.
داشتن نگرش مثبت به زندگی به شما کمک می کند از فرصت هایی که در زندگی دارید برای رسیدن به رشد و شکوفایی خود استفاده کنید. با اتخاذ نگرش مثبت می توانید با انگیزه بیشتر در مسیر رسیدن به اهداف قدم بردارید.
گاهی در زندگی نیاز داریم که مسیر خود را تغییر دهیم و از نو شروع کنیم. وقتی یک راهکار نتیجه بخش نیست سعی کنید به دنبال بررسی یک استراتژی جدید باشید تا در نهایت بتوانید بهترین عملکرد را داشته باشید. سعی کنید عناصر جدیدی را به تفکر و عملکرد خود اضافه کنید.
افراد با هوش هیجانی بالا معمولا به موفقیت ها و دستاوردهای جمعی علاقه دارند. در واقع میل آن ها به رهبری همراه با خوش بینی باعث می شود خود و دیگران را برای داشتن بیش ترین بازدهی و بهترین عملکرد هدایت کنند؛ که خود می تواند به اتحاد و رابطه قوی با دیگران منتهی می شود.
مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی