صحبت کردن با کودکان درباره مرگ یکی از سخت ترین و اضطراب آورترین کارها برای پدر و مادر است. بیشتر والدین وقتی با سوالات کودکشان درباره مرگ مواجه می‌شوند، نمی‌دانند دقیقا به چه صورت به آن‌ها پاسخ دهند. کنجکاوی کودکان نسبت به مسائل جدید و ناشناخته برای آن‌ها طبیعی است و کنجکاوی نسبت به مرگ نیز به طور طبیعی همراه با دیگر کنجکاوی‌های کودکانه به وجود می‌آید. پس نیاز نیست که از کنجکاوی کودکتان نگران باشید. از جواب دادن به او مضطرب نشوید، شما لازم نیست همه واقعیت را به او بگویید اما به او دروغ نگویید. در ادامه درباره تصور کودکان درباره مرگ و نحوه پاسخ به سوالات آن ها در این زمینه صحبت می کنیم.
برای دریافت مشاوره در زمینه صحبت کردن با کودکان درباره مرگ می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
جالب است بدانید کودکان حتی در سن پایین و از حدود 2سالگی با مفهوم مرگ آشنا هستند اما آن را به درستی نمی‌شناسند. فرزند شما هنگام روبرو شدن با مرگ حیوانات خانگی و خیابانی، در حین بازی‌ها و داستان با مرگ روبرو می‌شوند. اما باید بدانید کودک شما تصور کاملی مانند شما از مرگ ندارد. کودکان در سنین مختلف توانایی‌های فکری متفاوتی دارند و به همین دلیل تصورشان از مرگ هم عوض می‌شود.
در حدود سن 2سالگی به این دلیل که کودک نمی‌تواند مفهوم ابدیت را تصور کند، فکر می‌کند افرادی که می‌میرند دوباره زنده شده و به دنیا برمی‌گردند یا آن که مرده‌ها هم مانند او نیاز به آب و غذا دارند و درد را حس می‌کنند. این تصورات کودک از خصوصیت طبیعی خود مرکزبینی طبیعی او نشات می‌گیرد و در سال‌های بعد و حدود 6 تا 7سالگی تغییر می‌کند. این نکته که شما به او چگونه از مرگ بگویید در تصحیح تصورات او و شکل نگرفتن احساس اضطراب، گیجی یا ترس از مرگ برای فرزندتان بسیار اهمیت دارد.
در آغاز باید بدانید که فرار کردن یا طفره رفتن از صحبت درباره مرگ با کودکان به هیچ وجه روش درستی نیست. مخصوصا اگر مرگ والدین رخ داده باشد. وقتی شما بعد از روبرو شدن با سوال فرزندتان دست و پایتان را گم می‌کنید و مضطرب می‌شوید، او هم اضطراب شما را می‌فهمد و فکر می‌کند باید دلیلی برای اضطراب وجود داشته باشد. در این شرایط شما باید سعی داشته باشید تا احساس خود را مدیریت کنید و آرامش خود را حفظ کنید. به او بفهمانید که سوالی طبیعی پرسیده و با پرسیدن این سوال اشتباهی انجام نداده و شما به راحتی می‌توانید به او پاسخ دهید.
مهم‌ترین نکته در توضیح مفهوم مرگ برای کودکان آن است که دقیق و قابل لمس پاسخ دهید. توصیف شما نباید گیج‌کننده یا نامفهوم باشد. مثلا بگویید مرگ یعنی وقتی یک موجود زنده مثل آدم یا حیوان دیگر نفس نمی‌کشد و دیگر تکان نمی‌خورد. اگر کودک کمی بزرگتر است (4-5 سال یا بیشتر) می‌توانید بگویید که کسی که مرده دیگر قلبش کار نمی‌کند. بگویید کسی که مرده دیگر زنده نمی‌شود و بر نمی‌گردد. برای ملموس‌تر شدن توضیح تان از مثال استفاده کنید. مثلا ماهی کوچولو که در تنگ نگهداری می‌کردید و حالا مرده است.
از مفاهیم غیرواقعی برای ساده کردن توضیح تان استفاده نکنید چون ممکن است آسیب ناخواسته‌ای بزند. بعضی‌ها عادت دارند که مرگ را به عنوان خواب ابدی توصیف کنند. در این موارد کودک ممکن است فکر کند که اگر بخوابد خوابش طولانی شده و مثل مرگ دیگر بیدار نشود یا اگر می‌گویید پدربزرگ به سفر رفته و حالا مدت زیادی است همه ناراحت هستند و فکر می‌کنند پدربزرگ دیگر برنمی‌گردد ممکن است فرزندتان نسبت به سفر دیگر اطرافیانش نیز واکنش نشان دهد و فکر کند هرکسی که سفر می‌رود ممکن است دیگر برنگردد.
بعضی از والدین از آموزه‌های مذهبی برای توصیف مرگ برای کودکان استفاده می‌کنند. این آموزه‌ها به خودی خود اشتباه یا آسیب‌زا نیستند اما نحوه بیان آن به کودکان باید مورد توجه قرار بگیرد. به فرزندتان نگویید که خدا هر کس را دوست داشته باشد زودتر پیش خودش می‌برد یا آن که تو نباید ناراحت باشی چون بابابزرگ پیش خدا در بهشت است و خوشحال است. در این شرابط ممکن است فرزندتان تصور کند اگر کسی از اطرافیانش خیلی خوب است پس حتما زودتر می‌میرد. یا آن که فکر می‌کند اگر فرد درگذشته الان خوشحال است پس چرا ما ناراحت هستیم.
بعضی مواقع کودکان نسبت به مرگ خودشان یا والدین نگران می‌شوند. ترس از مرگ کودک می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که خارج از کنترل شما بوده است. در این مواقع او بیشتر نگران آن است که اگر شما نباشید چه کسی از او مراقبت می‌کند. می‌توانید به کودکان کوچکتر زیر 4 سال بگویید که پدر و مادر نمی‌میرند اما در سن بالاتر به او این اطمینان را بدهید که تا او بزرگ شود پدر و مادر زنده هستند و از او مراقبت می‌کنند. برای مردن اول باید خیلی سال بگذرد و آدم خیلی پیر شود تا دیگر بدنش نتواند درست کار کند. پس باید خیالت راحت باشد که بابا و مامان هنوز جوان و قوی هستند و حالا حالاها نمی‌میرند.
اگر فرزندتان در مورد مرگ خودش نگران است و از مرگ می‌ترسد با همین اطلاعات به او بگویید که تا وقتی پیر نشدی و سال‌های زیادی زندگی نکردی قرار نیست که بمیری و بدنت از کار بیافتند.
نادیده گرفتن اهمیت و حساسیت صحبت درباره مرگ با کودک و یا هر مفهوم بنیادی دیگری می تواند باعث آسیب های جدی به کودک شود. یکی از محتمل ترین اختلالات، اختلال اضطراب جدایی در کودکان است. افسردگی در کودکان، پرخاشگری و دیگر رفتارهای نامتعارف می تواند ریشه در عدم ارتباط مناسب والد با کودک باشد. شما می توانید برای اطمینان از روش تربیتی خود با یک مشاوره کودک در ارتباط باشید.
برای دریافت مشاوره در زمینه صحبت کردن با کودکان درباره مرگ می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی
منبع : روش صحیح توضیح مرگ برای کودکان و نحوه پاسخگویی به سوالات آنان