احساسات روش بنیادین فهم دنیاست. فهم و شناخت احساسات به ما می‌گوید چه می‌خواهیم و چه نمی‌خواهیم، چه باعث لذت ما می‌شود و چه باعث رنج ما. احساسات به ما می‌گویند کجا هستیم، کجا می‌خواهیم برویم و چطور باید به آنجا برسیم. همچنین احساسات به ما این امکان را می‌دهد که همدیگر را بهتر بشناسیم. در این مقاله به بررسی انواع احساسات و شناخت بهتر احساسات می‌پردازیم.
برای دریافت مشاوره روانشناسی می‌توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع : احساسات | انواع و نحوه تشخیص احساسات
در دسته بندی و تعداد احساسات اصیل منابع متفاوتی وجود دارد. هشت احساس پایه که محققین هیجان و متخصصین روان شناس بر آنها اتفاق نظر دارند:
عصبانیت، ترس، انزجار، غم، حیرت،شادی، احساس گناه و شرم
این احساسات ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. حالات چهره، تغییرات فیزیولوژیکی و رفتارهای مرتبط هر کدام از این احساسات منحصر به خود احساس است. سایر احساسات بیشتر با ذهن و شناخت همراه هستند و شاخص زیست شناختی خاصی ندارند.
وقتی نمی‌دانیم چه احساسی داریم از خودمان دور می‌شویم و در روابطمان، صمیمیت را از دست می‌دهیم. با گذشت زمان نادیده گرفتن احساساتمان را اطرافیانمان در رابطه متوجه می‌شوند و این موضوع همیشه دوری به بار می‌آورد.
وقتی که احساساتمان را نادیده می‌گیریم رفتارهای ناکارآمد را در پیش می‌گیریم و سازگاریمان با محیط و اطرافیان لطمه خواهد خورد. افرادی که نمی‌دانند چه احساسی دارند نمی‌دانند چه می‌خواهند.
با آگاهی از احساسمان می‌توانیم آنها را ادراک و تجربه کنیم؛ در آنها تامل کنیم، ابرازشان کنیم و به سمت رفتار و ارتباطات سالم‌تر برویم. برای دست یابی به شناخت احساس لازم است تغییرات فیزیولوژیکی که در بدنمان اتفاق میافتد را بشناسیم تجربه کنیم. مهم است که هنگام بروز احساس آنها را سرکوب نکنیم و به صورت اصیل هر آنچه در ما می‌گذرد را تحمل کنیم.
برای شناخت احساسات اول باید بدانیم در برابر چه محرکی این حس بروز پیدا کرد. ناکامی، فقدان و از دست دادن، آزار دیدن و غیره.
علائم و تغییرات بدنی مان را برای هرکدام از احساسات بشناسیم.
هنگام بروز هیجان به صورت ذهنی از نام درست احساس آگاه باشیم. شادی، خشم، ترس و غیره.
هر احساس با رفتار بخصوصی بروز پیدا می‌کند. تمایل رفتاری هر کدام از احساسات را بشناسیم.
کارکرد و فایده هر کدام از احساسات را بشناسیم.
در ادامه علائم فیزیولوژی و روانی هر کدام از احساسات آورده شده است تا بتواند در هنگام بروز این احساسات آنها را بهتر تشخیص دهید:
هنگامیکه فرد مورد علاقه مان را به هر دلیلی از دست می‌دهیم محرک از دست دادن و ناکامی ست. علائم فیزیولوژیکی بغض، سنگینی قفسه سینه، بدن به حالت استند بای در می‌آید. یعنی تمایل به صرف انرژی و فعالیت ندارد و انگار نمی‌خواهد روشن باشد. تمایل رفتاریمان احتمالا گریه کردن و منزوی شدن است. کارکرد این هیجان جذب تجربه فقدان در ساختار زندگی. به عبارتی دیگر اتفاقات دردناک محیط را در طول زمان با ساختار زندگیمان منطبق می‌کنیم. اینها وجوه مختلف احساس غم است. احساسات دیگر هم وجوه شناختی رفتاری و فیزیولوژیکی مختص به خودش را دارد.
محرک این احساس ناکامی ست. زمانی که خواسته یل برنامه‌های ما با بن بست و مانع روبه رو می‌شود هیجان مربوطه خشم است. در ارتباط با انسان‌های دیگر این احساس را زیاد تجربه می‌کنیم. در این شرایط معمولا تن صدایمان تغییر می‌کند، عمود و راست مینشینیم و انرژی زیادی وارد دست هایمان می‌شود. تمایل رفتاری عصبانیت تلاش برای از بین بردن مانع و ناکامیست. کارکرد و فایده خشم بهبود و شناخت بیشتر در روابط است. احتمالا با هر بار بحث و گفتگوی بالغانه در شرایط هیجان خشم از شرایط خودمان و شرایط مقابل آگاهی بیشتری پیدا می‌کنیم و این آگاهی در صورت ادامه داشتم آن رابطه به بهبود بیشتر آن کمک می‌کند.
محرک حس نفرت و انزجار معمولا موقعیتی ست که در آن مورد آزار و اذیت قرار گرفته ایم یا به هر شکلی به حریم ما تجاوز شده است. تغییرات بدنی آن گر گرفتن است و همچنین انرژی از سمت شکم به بالا می‌آید. در این شرایط تمایل رفتاری ما نابودی و تخریب منبع آسیب رسان است و اساسا کارکرد آن هم همین است.اما مهم است که در رابطه با هیجان موضوعی را بخاطر داشته باشیم که این هیجان طبیعت خطرآفرینی دارد و در تجربه آن باید آگاه باشیم.
اساسا از بین بردن و یا آسیب رساندن به منبع آزار رسان موجب از بین رفتن احساس نفرت در فرد نمی‌شود. باید بتوانیم این احساس را با تمام تغییرات بدنی همراهش، در خودمان تحمل کنیم. یعنی در همان حین که انرژی شدیدی از نفرت در درون ماست تغییرات فیزیولوژیکیمان را درک و تجربه کنیم باشیم متوجه حس نفرت باشیم و بدانیم چه تمایل رفتاری داریم. از این طریق تمام انرژی مربوط به نفرت و انزجار را تجربه می‌کنیم.
*احساس شرم زمانی ایجاد می‌شود که رفتار و کار سر زده از ما با بافتی که در آن رخ داده مرتبط و متناسب با آن نباشد. از علایم فیزیولوژیکی آن داغ شدن صورت و عرق کردن است. تمایل رفتاری این احساس میل به پنهان کردن خودمان از آن بافت است. کارکرد این احساس حفظ سلسه مراتب و چارچوب‌های موجود در جامعه است. این احساس باعث می‌شود احتمالا در آینده با آن بافت منطبق‌تر شویم.
احساس ترس از احساساتی ست که در طول تکامل نوع انسان، به بقاء او کمک کرده است. منبع و محرک احساس ترس موقعیتی ست که احتمالا جدید یا خاص است و ما احتما می‌دهیم نسبت به آن در خطر بیافتیم. تغییرات بدنی ترس ضربان قلب شدید، تنش عضلانی، یخ کردن و عرق کردن. تمایل رفتاری در این شرایط جنگیدن با آن موقعیت خطر یا تصمیم به گریز و فرار از آن موقعیت است. کارکرد این احساس به ما کمک می‌کند شرایط خطر را شناسایی کنیم و راهی برای حفاظت از خود در آن موقعیت پیدا کنیم.
حس تعجب در برابر موقعیتی اتفاق میافتد که ما انتظار وقوع آن را نداشته ایم. این موقعیت می‌تواند طبیعی، لذت بخش، غیر لذت بخش، مثبت و منفی باشد. تغییرات بدنی ما در برابر این موقعیت و همچنین تمایلات رفتاری ما بسیار شدید و یا بسیار اندک باشد. ابروها در شرایط تعجب بالا رفته. چشم‌ها نسبت به حالت طبیعی گرد‌تر و بیرون زده‌تر می‌شود، ایجاد چین و چروک در پیشانی به صورت افقی و فک به پایین افتاده می‌شود به صورتیکه لب‌ها و دندان‌ها جدا شوند.
تمایل رفتاری ما در برابر موقعیت تعجب آور یا به صورت کلامی یا غیر کلامی ابراز مشود. گاهی در برابر موقعیت تعجب آور قادر به بیان هیچ کلامی نیستیم و گاهی ممکن است فریاد بکشیم یا خیلی حرف بزنیم. معمولا در موقعیت تعجب آور فعالیتی را که پیش از آن مشغول آن بوده ایم رها کرده و روی واقعه تمرکز می‌کنیم. کارکرد احساس تعجب پردازش سریع موقعیت جدید و غیر قابل انتظار است و احتمالا برگزیدن بهترین رفتار در برابر موقعیت. گاهی نیاز به فرار داریم، گاهی ماندن. اینها می‌تواند در موقعیت‌های شادی آور یا ترس آور انتخاب بیافتد.
احساس شادی در برابر موقعیتی ایجاد می‌شود که در آن رضایت خاطر داریم. تغییرات بدنی شادی شامل افزایش جریان خون در بدن به سمت اندام‌های انتهایی، مور مور شدن، تنفس سریعتر و غیره است. تمایل رفتاری در هیجان شادی خندیدن یا لبخند زدن، نزدیکی به موقعیت شادی بخش است. کارکرد شادی رضایت، صمیمت و روابط با دیگران خواهد بود.
برای دریافت مشاوره روانشناسی می‌توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.