غدد فوق کلیه یا آدرنال جزء غده‌های درون ریز بدن هستند که هورمون‌های متعددی را ترشح می‌کنند. این غده‌های سه گوش و مثلی شکل با وزن حدود 5 گرم روی کلیه‌ها قرار دارند و هورمون‌های متعددی نظیر کورتیزول و آلدسترون را ترشح می‌کنند که فعالیت‌های مهمی مانند کنترل قند خون، کنترل آب و نمک، کنترل فشار خون، سوختن پروتئین و چربی، واکنش و پاسخ به استرس‌های روانی و فیزیکی را در بدن انجام می‌دهند. همچنین این غده‌ها اندکی هورمون مردانه آندروژن نیز ترشح می‌کنند. در ادامه مطلب بیشتر راجع به غدد فوق کلیوی و مسائل مربوط به آن صحبت می‌کنیم.
برای دریافت مشاوره در زمینه سلامت جسم و روان خود می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع : غدد فوق کلیه | ساختار و ویژگی‌های آن
غدد آدرنال، دو ارگان مثلثی شکل هستند که در حدود 3.5 سانتی‌متر ارتفاع و 7 سانتی‌متر طول دارند. آن‌ها در بالای کلیه‌ها قرار گرفته‌اند و نامشان به دلیل مکان قرارگیری آن‌هاست. هر غده آدرنال از دو قسمت مجزا تشکیل شده است، ساختار قسمت بیرونی غده "بخش قشری آدرنال" و ساختار داخلی غده "بخش مرکزی آدرنال" نامیده می‌شود.
بخش مرکزی غدد فوق کلیه عملکرد حیاتی ندارد، اما این به این معنی نیست که هورمون‌های این بخش برای ادامه زندگی مورد نیاز نمی‌باشند. ترشح هورمون‌های بخش مرکزی غدد فوق کلیوی توسط سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می‌شوند و هنگامی ترشح می‌شوند که شما تحت استرس قرار می‌گیرید.
بخش مرکزی کمک می‌کند تا شما با استرس جسمی و روحی مقابله کنید. ممکن است شما با پاسخ‌های جنگ و گریز آشنا باشید. فرآیندی که هنگام استرس و یا تهدید وضعیت شما توسط سیستم عصبی سمپاتیک آغاز می‌شود.
دو هورمون اصلی که از این ناحیه ترشح می‌شوند عبارتنداز
اپی نفرین: نام دیگر این هورمون آدرنالین است. این هورمون به‌سرعت در پاسخ به استرس با افزایش ضربان قلب و افزایش خون‌رسانی به عضلات و مغز وارد عمل می‌شود. همچنین سطح قند خون را از طریق تبدیل گلیکوژن به گلوکز افزایش می‌دهد.
نوراپی نفرین: نام دیگرش نور آدرنالین است. این هورمون با اپی نفرین در پاسخ به استرس همکاری می‌کند. نوراپی‌نفرین باعث انقباض عروق خونی می‌شود و درنتیجه فشارخون را افزایش می‌دهد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه استرس و فشار عصبی کلیک کنید.
بخش قشری آدرنال باعث ترشح دو گروه اصلی از هورمون‌های کورتیکواستروئیدی می‌شود. گلوکوکورتیکوئیدها که ترشح آن توسط غدد هیپوتالاموس و هیپوفیز انجام می‌شود و مینرالوکورتیکوئیدها که ترشح آن توسط کلیه‌ها انجام می‌گیرد. هنگامی که هیپوتالاموس، هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین را ترشح می‌کند، غده هیپوفیز تحریک شده و هورمون آدرنال کورتیکوئیدها را ترشح می‌نماید. این هورمون نیز به نوبه خود غدد آدرنال را وادار به تولید هورمون‌های کورتیکواستروئیدی می‌کند. مهم‌ترین گلوکوکورتیکوئیدهای که توسط آدرنال ترشح می‌شوند عبارتند از
هیدروکورتیزون: نام رایج این هورمون کورتیزول است. این هورمون تبدیل چربی‌ها، پروتئین و کربوهیدرات‌ها به انرژی را تنظیم می‌کند. همچنین به تنظیم فشارخون و عملکرد قلبی عروقی هم کمک می‌کند.
برای آشنایی کامل با هورمون کورتیزول کلیک کنید.
آلدوسترون: این هورمون به تعادل مناسب آب و نمک و در اصل به کنترل فشارخون کمک می‌کند.
کورتیکوسترون: این هورمون با کمک هیدروکورتیزون باعث تنظیم پاسخ ایمنی و سرکوب واکنش‌های التهابی بدن می‌شود.
هورمون‌های استروئیدی به دلیل حل شدن در چربی غشای سلول می‌توانند از آن بگذرند و امکان ورود آن‌ها در بیشتر سلول‌های بدن وجود دارد اما تاثیر خود را فقط بر سلول‌های هدف می‌گذارند. در این سلول‌ها پروتئین‌های ویژه‌ای به نام گیرنده وجود دارند که با هورمون ترکیب می‌شوند. مجموعه هورمون گیرنده نوعی عامل فعال برای راه اندازی واکنش‌های شیمیایی درون سلول هستند. این مجموعه پروتئینی را داخل هسته وارد می‌سازد تا آنزیم معینی بسازد و به کمک آن واکنش شیمیایی خاصی را در سلول انجام دهد.
هورمون‌های پروتئینی غالبا به دلیل درشتی از غشای سلول نمی‌گذرند اما در سطح بیرونی غشا پروتئین‌های گیرنده وجود دارند که این هورمون‌ها را شناسایی می‌کنند و با آن‌ها ترکیب می‌شوند و مجموعه هورمون گیرنده را تشکیل می‌دهند. وجود این مجموعه آنزیمی را در غشا فعال می‌کند.
این آنزیم سبب بوجود آمدن ترکیبی به نام AMP حلقوی در داخل سلول می‌شود. AMP حلقوی آنزیم ویژه‌ای را در سلول فعال می‌سازد تا واکنش شیمیایی معینی را انجام دهد.
این اختلال نادر ممکن است در هر سنی بروز کند. در این بیماری بخش قشری آدرنال نمی‌تواند به اندازه کافی کورتیزول و آلدوسترون تولید کند.
سرطان آدرنال یک سرطان تهاجمی است اما خوشبختانه بروز آن بسیار نادر است. تومورهای بدخیم آدرنال به‌ندرت در خود غده باقی می‌مانند. آن‌ها تمایل دارند به سایر غدد و ارگان‌ها گسترش یابند. ازآنجایی‌که این غدد هورمون‌های خود را به سراسر بدن ارسال می‌کند گسترش سرطان آدرنال با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد.
این بیماری یک نوع اختلال ژنتیکی است که در آن سطح کورتیزول پایین می‌آید. افراد مبتلا به هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، اغلب به مشکلات هورمونی دیگر نیز مانند پایین بودن سطح آلدوسترون مبتلا می‌شوند .
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری‌های ژنتیکی کلیک کنید.
سندرم کوشینگ یک بیماری نادر است که عملکرد آن معکوس بیماری آدیسون است. در این بیماری هورمون کورتیزول بیش از حد تولید می‌شود. علل بروز آن وجود تومور در غده هیپوفیز یا در غده آدرنال است.
برای دریافت مشاوره در زمینه سلامت جسم و روان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.