یکی از اختلالات شایع هنگام خواب، آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب است. اختلال آپنه خواب باعث به هم خوردن چرخه خواب و بیداری می‌شود و تأثیر زیادی بر عملکرد روزانه افراد می‌گذارد. آپنه خواب در بیماران قلبی می‌تواند باعث مرگ ناگهانی در طول خواب شود. اختلال در خواب باعث می‌شود فرد در طول روز احساس خستگی کرده و بازدهی لازم را نداشته باشد. از طرفی کم خوابی بر خلق فرد نیز تأثیر می‌گذارد. آپنه خواب در هر سنی احتمال بروز دارد. آگاهی از نشانه‌ها، عوارض و روش‌های درمانی به شمت کمک می‌کند، این بیماری را بهتر بشناسید و از آسیب‌ها و عوارض آن جلوگیری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیگر اختلالات خواب کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه اختلالات خواب و بی خوابی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع : آپنه خواب
آپنه خواب یک اختلال جدی در خواب است که در آن تنفس مکررا متوقف و مجدد شروع می‌شود. هر دوره آپنه خواب 10 تا 30 ثانیه طول می‌کشد. توقف تنفس می‌تواند حتی تا صدها بار در خواب تکرار شود. شخص ممکن است با احساس خفگی و نفس تنگی به طور مکرر از خواب بیدار شود. افرادی که به اختلال وقفه تنفسی مبتلا هستند، حتی اگر یک شب خواب کامل داشته باشند باز هم احساس خستگی خواهند کرد. آپنه خواب اغلب باعث بروز بی‌خوابی در افراد مبتلا می‌شود. در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم مقاله بی خوابی و دلایل بی خوابی را مطالعه کنید.
آپنه خواب معمولا به سه صورت رخ می‌دهد:
آپنه انسدادی: آپنه انسدادی شایع‌ترین شکل وقفه تنفسی در خواب است و هنگامی اتفاق می‌افتد که عضلات گلو در حالت آرامش قرار دارد و بافت نرم پشت گلو راه تنفس را مسدود می‌کند.
آپنه مرکزی خواب: آپنه مرکزی زمانی اتفاق می‌افتد که مغز سیگنال‌ها و دستورات لازم را برای عضلات کنترل تنفس، ارسال نمی‌کند.
آپنه خواب مرکب: این نوع از اختلال خواب زمانی اتفاق می‌افتد که فرد هم آپنه خواب انسدادی و هم مرکزی را تجربه می‌کند.
علائم و نشانه‌های آپنه انسدادی و مرکزی تقریبا با هم یکسان است و گاهی اوقات تعیین نوع آن مشکل می‌شود. شایع‌ترین علائم و نشانه‌های آپنه انسدادی و مرکزی عبارت‌اند از:
خر و پف با صدای بلند معمولا یک مشکل جدی را نشان می‌دهد اما لزوما آپنه خواب نیست. اگر برخی از این علائم یا هر مشکلی مربوط به خوابیدن دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
آپنه انسدادی زمانی اتفاق می‌افتد که به دلیل انسداد مسیر تنفسی، فرد نمی‌تواند هوا را به میزان کافی دریافت کند؛ در نتیجه سطح اکسیژن در خون پایین می‌آید. مغز در این حالت به دستگاه تنفسی هشدار می‌دهد و فرد را از خواب بیدار می‌کند تا دوباره بتواند راه تنفس خود را باز کند. این بیداری معمولا خیلی کوتاه بوده و به یاد آورده نمی‌شود. انسداد راه تنفسی به دلیل مشکل در لوزه‌های بزرگ، بافت بیش از حد در مسیر تنفس و زبان بزرگ ایجاد شود.
آپنه مرکزی کمتر رایج است و علت آن، اختلال عملکرد مغز در ارسال پیغام به عضلات تنفسی است. اختلال عملکرد مغزی می‌تواند به دلیل عفونت یا سکته ایجاد شده باشد. این حالت باعث می‌شود فرد مدت کوتاهی برای نفس کشیدن تلاش نکند. در نتیجه بیداری به همراه نفس تنگی اتفاق می‌افتد که باعث اختلال در خوابیدن مجدد یا ماندن در خواب می‌شود.
وقفه تنفسی در خواب می‌تواند برای هر کسی، حتی کودکان اتفاق بیفتد اما عوامل خاصی هستند که باعث افزایش خطر ایجاد وقفه‌های تنفسی می‌شوند.
_ اضافه وزن: چاقی به میزان زیادی خطر آپنه خواب را افزایش می‌دهد. رسوبات چربی در اطراف راه هوایی فوقانی می‌تواند تنفس شما را مختل کند.
_ اندازه دور گردن: افرادی که گردن زخیم دارند ممکن است راه هوایی تنگ‌تر داشته باشند.
_ راه هوایی محدود: ممکن است شما دارای گلوی باریک باشید. لوزه‌ها و گرفتگی بینی می‌تواند راه‌های هوایی را به ویژه در کودکان مسدود کند.
_ مرد بودن: مردان حدود دو تا سه برابر بیشتر از زنان احتمال وقفه‌های تنفسی را در خواب تجربه می‌کنند. با این حال زنان در صورت اضافه وزن، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. همچنین بعد از یائسگی نیز خطر ابتلا بیشتر می‌شود.
_ افزایش سن: با افزایش سن خطر ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می‌کند.
_ الکل و دارو‌های آرام بخش: این داروها عضلات گلو را آرام می‌کنند و می‌تواند وقفه تنفسی انسدادی را تشدید کند.
_ سیگار کشیدن: سیگاری‌ها سه برابر بیشتر از کسانی که سیگار نمی‌کشند، آپنه انسدادی را تجربه می‌کنند. سیگار کشیدن می‌تواند مقدار التهاب و نگهداری مایعات را در راه تنفسی افزایش دهد.
_ سن بالا: با افزایش سن خطر ابتلا به آپنه انسدادی افزایش پیدا می‌کند.
_ مرد بودن: آپنه مرکزی خواب در مردان بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد.
_ اختلالات قلبی: داشتن نارسایی‌های احتقانی قلب می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
_ دارو‌های مسکن و آرام بخش: دارو‌های با تجویز طولانی مدت مثل دارو‌های ضد افسردگی و متادون خطر آپنه مرکزی خواب را افزایش می‌دهند. برای کسب اطلاعات در زمینه دارو‌های ضد افسردگی کلیک کنید.
متادون دارویی شبه مخدر است که برای ترک مواد مخدر به کار می‌رود اما در صورت مصرف غیر اصولی وابستگی می‌آورد و از عوارض مهم آن آپنه خواب است. برای کسب اطلاعات در زمینه ترک متادون کلیک کنید.
_ سکته مغزی: با داشتن تجربه سکته مغزی، خطر آپنه مرکزی خواب در معرض افزایش قرار می‌گیرد.
بیداری‌های مکرر مربوط به آپنه خواب، باعث می‌شود خواب طبیعی مختل شود و موجب خواب آلودگی در طول روز بشود. همچنین تمرکز شما را در هنگام کار دچار اختلال می‌کند و باعث افزایش احتمال خطر در هنگام رانندگی یا کارهای حساس می‌شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به وقفه تنفسی ممکن است در مدرسه دچار مشکل شوند و یا مشکلات رفتاری در آن‌ها بروز پیدا کند.
سقوط ناگهانی سطح اکسیژن خون در طول وقفه‌های تنفسی خواب، می‌تواند باعث افزایش سطح فشار خون شود؛ همچنین سیستم قلبی عروقی را تحت فشار می‌گذارد. آپنه انسدادی خواب خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و ضربان قلب غیر طبیعی را افزایش می‌دهد. اگر فرد دچار بیماری قلبی باشد، وقفه تنفسی می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی در خواب شود.
آپنه خواب، باعث بالا رفتن خطر افزایش ابتلا به انسولین و دیابت نوع دو می‌شود که در آن بدن توانایی خود را برای ذخیره گلوکز و استفاده از آن از دست می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت کلیک کنید.
اختلالاتی شامل فشار خون بالا، سطح کلسترول غیر طبیعی و قند خون بالا و اختلالاتی که به بیماری‌های قلبی مربوط است می‌تواند تحت تأثیر آپنه خواب ایجاد شود و مشکلات بسیاری را برای فرد مبتلا به وجود آورد.
نتیجه تست‌های عملکرد کبد در افراد مبتلا به آپنه خواب ممکن است غیرطبیعی باشد و کبدشان گاه نشانه‌هایی از زخم را نشان می‌دهد؛ عارضه‌ای که آن را بیماری کبد چرب غیر الکلی می‌نامند.
خرو پوف عارضه‌ای است که گاه به دنبال آپنه خواب می‌آید و اطرافیان شما را می‌آزارد. خرو پوف با صدای بلند مانع از استراحت و خواب کافی همسرتان می‌شود. ممکن است مجبور شود به اتاق دیگری برود تا بتواند استراحت کند. در صورتی که محل خوابش را هم تغییر ندهد دچار کم‌خوابی و بی‌خوابی می‌شود. جهت درمان بی‌خوابی می‌توانید از روش‌های تن آرامی، روان درمانی و مشاوره تلفنی فردی استفاده کنید.
پزشک علائم و نشانه‌های شما را بر اساس گفته‌های خودتان بررسی می‌کند و یا ممکن است شما را به یک مرکز مربوط به اختلالات خواب ارجاع دهد. در این مراکز اغلب ارزیابی‌های دقیق‌تری صورت می‌گیرد که شامل نظارت شبانه بر تنفس و نظارت بر عملکردهای بدن در طول شب می‌شود. برخی از تست‌هایی که برای آپنه خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل موارد زیر است:
پلی‌سومنوگرافی شبانه: تست به صورتی است که شما را به دستگاهی متصل می‌کنند و به این واسطه عملکرد قلب، ریه، مغز، الگوهای تنفس، حرکات دست و پا و سطوح اکسیژن خون را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
تست‌های خانگی: در برخی موارد می‌توانید از تست‌های خانگی ساده برای تشخیص بیماری استفاده کنید. این تست‌ها را می‌توانید در خانه استفاده کنید و شامل اندازه‌گیری ضربان قلب، جریان هوا، سطح اکسیژن خون و الگوهای تنفسی است.
پزشک ممکن است برای تشخیص بهتر هم تست‌های خانگی و هم پلی‌سومنوگرافی را پیشنهاد کند. در صورتی که تشخیص آپنه خواب انسدادی دریافت کنید پزشک متخصص شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می‌دهد تا از وجود و یا عدم وجود هر گونه انسداد در بینی و حلق مطمئن شود. علاوه بر این برای تشخیص علت آپنه مرکزی شما را به متخصص قلب و سا متخصص سیستم عصبی ارجاع می‌دهد.
درمان سنتی نوعی ماسک به نام CPAP است که سعی می‌کند هنگام قطع تنفس، به فرد اکسیژن وارد کند. اما این روش سنتی و معمولا آزار دهنده است. برخی داروها نیز هستند که مزایای مشابهی دارند اما در اینجا چند درمان و روش رفتاری جایگزین برای کاهش علائم آپنه خواب ذکر خواهیم کرد. علم روانشناسی نیز درمان‌های غیر دارویی را خط اول درمان وقفه تنفسی می‌داند. برای کسب اطلاعات در زمینه روانشناسی و روان‌درمانی‌های مرتبط با آن کلیک کنید.
معمولا افراد دارای وقفه تنفسی، اضافه وزن نیز دارند. چاقی می‌تواند خطر انسداد مجاری تنفسی را افزایش دهد و تنفس شما را به طور ناگهانی هنگام خواب قطع کند. کاهش وزن برای این افراد بسیار حیاتی است.
ورزش منظم و هوازی می‌تواند سطح انرژی شما را افزایش دهد، قلب شما را تقویت کند و آپنه خواب را بهبود ببخشد. یوگا به طور خاص می‌تواند توانایی تنفسی شما را بهبود ببخشد و جریان اکسیژن را تقویت کند. آپنه خواب با کاهش سطح اکسیژن در خون همراه است. یوگا سطح اکسیژن در خون را با تمرینات مختلف تنفسی افزایش داده و باعث کاهش میزان اختلالات خواب شما می‌شود. برای کسب اطلاعات در زمینه یوگا کلیک کنید.
تغییرات هرچند کوچک در وضعیت خواب شما، می‌تواند علائم آپنه خواب را تقویت کند و استراحت شبانه شما را بهبود ببخشد. بیش از نیمی از موارد وقفه تنفسی از موقعیت و حالت خواب شما تأثیر می‌گیرد. حالت خواب شما به پشت خروپف شما را افزایش می‌دهد و مسیر‌های هوایی را مسدود می‌کند. در برخی از موارد خوابیدن به طرفین می‌تواند به تنفس طبیعی شما کمک کند.
دستگاه‌های رطوبت ساز می‌تواند به وقفه تنفسی شما کمک کند. هوای خشک می‌تواند سیستم تنفسی را تحریک کند. این دستگاه‌ها رطوبت و اکسیژن هوا را افزایش داده و تنفس شما را راحت‌تر می‌کند. اضافه کردن روغن استوخودوس، اکالیپتوس یا نخود فرنگی می‌تواند ضدالتهاب و تسکین کننده سیستم تنفسی باشد.
تغییرات در سبک زندگی می‌تواند سلامت شما را بهبود ببخشد و خواب شما را بهتر کند. الکل، عضلات گلو را کنترل می‌کند که می‌تواند باعث خروپف شود و چرخه خواب شما را مختل کند. همچنین باعث التهاب و تورم لوله‌های تنفسی شما می‌شود.
استفاده از تنباکو اثرات مشابه با الکل دارد و باعث تورم و التهاب راه‌های هوایی شما می‌شود و وقفه‌های تنفسی شما در خواب را افزایش می‌دهد. ترک سیگار و ترک مصرف الکل در روند بهبودی تاثیر به سزایی دارد. برای کسب اطلاعات در زمینه ترک سیگار و الکل کلیک کنید.
همانطور که گفتیم یکی از روش‌های معمول و سنتی در درمان آپنه خواب، روش CPAP است؛ اما علاوه بر آن دستگاه‌های فشار راه هوایی، دستگاه فشار مثبت بازدمی راه هوایی و ابزارهای دهانی نیز برای درمان آپنه خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند که در ادامه به توضیح آن‌ها پرداخته‌ایم:
در صورتی که نمی‌توانید از دستگاه CPAP استفاده کنید، دستگاه‌های دیگری وجود دارند که به تنظیم هوا در طول خواب کمک می‌کند. کار این دستگاه به صورت اتوماتیک است و Auto-CPAP نام دارد. دستگاه دیگری نیز با همین کارکرد وجود دارد که هنگام دم فشار هوا را افزیش می‌دهد و در بازدم از میزان آن می‌کاهد. نام این دستگاه BiPAP یا فشار مثبت راه هوایی است.
این دستگاه‌ها بسیار کوچک هستند و قبل از خواب بر روی سوراخ‌های بینی قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها به صورت دریچه‌ای است که در هنگام دم شرایط عبور هوا را برای فرد فراهم می‌کند و هوای بازدم از سوراخ‌های ریز موجود در آن رد می‌شوند. این دستگاه راه هوایی را باز نگه می‌دارد. این دستگاه به کاهش خروپوف و خواب آلودگی در افراد کمک می‌کند و گزینه مناسبی برای درمان آپنه خواب است.
یکی دیگر از گزینه‌های موجود در این زمینه ابزارهای دهانی است. این ابزارها برای باز نگه داشتن راه گلو طراحی شده‌اند و راحت‌تر از دستگاه CPAP است. این ابزارها به گونه‌ای هستند که هنگامی که فرد فکش را به جلو می‌آورد راه گلو باز می‌شود و خروپوف و آپنه خواب انسدادی کاهش می‌یابد. می‌توانید این ابزارها را از دندان‌پزشک دریافت کنید.
در صورتی که هیچ کدام از روش‌های ذکر شده در درمان آپنه خواب مؤثر نبوده باشند، در نهایت ممکن است پزشکتان جراحی را پیشنهاد دهد. به طور کلی قبل از جراحی پیشنهاد می‌شود یک دوره سه ماهه از درمان‌های جایگزین را امتحان کنید. در افرادی که مشکلات ساختاری در ناحیه فک وجود دارد، جراحی می‌تواند بهترین گزینه در درمان وقفه تنفسی باشد. هدف از جراحی گسترش مجاری عبور هوا در بینی و داخل حلق است که مجموعه‌ای از مراحل خارج کردن بافت از پشت دهان و بالای گلو، جابه‌جایی فک به سمت جلو و کاشت میله‌هایی پلاستیکی در داخل کام را شامل می‌شود. در صورتی که این روش نیز مؤثر نباشد پزشک سعی می‌کند با جراحی، مسیر هوایی جدیدی ایجاد کند.
برای دریافت مشاوره در زمینه اختلالات خواب و بی خوابی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع : آپنه خواب