به هم ریختگی ساعت خواب زمانی اتفاق می‌افتد که در ساعت خواب و بیداری بدن مشکل ایجاد شود. به این صورت که فرد دچار آشفتگی و بهم ریختگی در خواب می‌شود. ساعت خواب و بیداری بدن توسط الگوهایی همچون روشنایی و تاریکی تنظیم می‌شود. در صورتی که در این الگوها و یا عوامل دیگر اختلال ایجاد شود ریتم شبانه روزی بهم می‌ریزد و فرد را دچار خواب آلودگی شدید در طول روز و یا آسیب‌های مغزی می‌کند. برای اطلاع بیشتر در مورد انواع این اختلال و روش‌های درمان آن تا پایان مطلب همراه باشید.
برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص و درمان اختلالات خواب می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع : به هم ریختگی ساعت خواب | علائم، علل و درمان اختلال ریتم شبانه روزی
دو هسته در هیپوتالاموس وجود دارند که وظیفه آنها تنظیم ریتم شبانه روزی بدن است. ریتم شبانه‌روزی بدن عموما 24 ساعته است و در صورتی که از حالت همیشگی خودش خارج شود، فرد دچار اختلال در فعالیت های روزمره می‌شود و اختلالات خواب را تجربه می‌کند. این اتفاق می‌تواند براثر عوامل درونی و یا بیرونی باشد.
عموما در نوجوانان و جوانان دیرخوابی اتفاق می‌افتد (یعنی بیدار ماندن تا پاسی از شب) که در صورتی که روز بعد فرصت خوابیدن پیدا نکنند می تواند به عملکرد روزمره آنها خلل وارد کند. همچنین در افراد مسن برعکس این اتفاق رخ می دهد یعنی زودتر می خوابند و صبح زوتر بیدار می شوند در نتیجه در میانه روز یا ابتدای شب دچار خستگی شده و ممکن است عملکردشان دچار اختلال شود. پیشنهاد می‌کنیم مقاله انواع اختلالات خواب را مطالعه کنید.
همانطور که در بالا ذکر شد، بر اثر به هم ریختگی ساعت خواب برخی افراد دیرتر به خواب می‌روند و بعضی زودتر از زمان طبیعی دچار خستگی و خواب‌آلودگی می‌شوند؛ این اتفاق بدلایل مختلفی رخ می دهد اما آنچه اهمیت دارد بهم ریختگی ریتم فرد و عملکرد روزمره ی اوست. در ادامه انواع شایع این اختلال را توضیح داده‌ایم:
این افراد شب زودتر ازحالت طبیعی می‌خوابند و در نتیجه در اوایل صبح دچار بی‌خوابی می‌شوند. همچنین غم و اندوه فراوانی را تجربه می‌کنند و خستگی و خواب‌آلودگی در طول روز آنها را از فعالیت‌های روزمره باز می‌دارد. در نهایت خستگی روز باعث می‌شود شب زودتر به خواب بروند و این چرخه همینطور ادامه دارد.
افراد مبتلا شب‌ها نمی توانند زود بخوابند و تا ساعاتی بعد از نیمه شب بیدار هستند؛ در صورتی که مجبور باشند صبح زود از خواب بیدار شوند روز خود را با کارایی پایین می گذرانند و دچار خستگی و عملکرد پایین می شوند. چنین افرادی اغلب دچار بی‌خوابی هستند. برای اطلاع بیشتر در مورد علل، عوارض و درمان بی خوابی کلیک کنید.
این افراد ریتم شبانه‌روزی بسیار آشفته‌ای دارند، اغلب نشانه ها بصورت خواب آلودگی در طول روز و به هم ریختگی ساعت خواب هستند؛ ممکن است فرد روزهای متمادی بی خواب یا کم خواب باشد و خستگی و خواب آلودگی طول روز را تجربه کند.
دلایل مختلف درونی و بیرونی برای تشریح این اختلال وجود دارند، شناخت هر یک از این دلایل به فرد کمک می کند که ریشه و علت تنش‌های خود را جستجو کرده و بتواند به مناسب ترین راه برای بهبود دسترسی پیدا کند. به غیر از عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی که در بروز این اختلال دخیل‌اند، عوامل زیر می‌توانند در بهم‌ریختگی ریتم شبانه‌روزی بدن نقش داشته‌باشند:
نور یکی از مولفه‌های به شدت تاثیر گذار در این مسئله است، چرا که گیرنده‌های شبکیه‌ی چشم در حضور محرک‌های نوری و به ویژه نور مستقیم موبایل و یا تلویزیون تحریک شده و پیام‌هایی را به مغز مخابره می‌کنند که منجر به فرمان بیداری می‌شود. در نبود یا کمبود نور احتمال به خواب رفتن فرد بیشتر است.
هورمون‌ها و مناطق مختلف مغزی مسئولیت ریتم خواب و بیداری را برعهده دارند، هرگونه تغییر در سطح هورمون‌ها یا آسیب در مناطق مغزی می تواند زمینه های تجربه ی آشفتگی ریتم را فراهم کنند.
افراد مبتلا به آسیب بینایی عموما بدلیل عدم تجربه نور یا کمبود تجربه نور با احتمال بیشتری به اختلال ریتم شبانه‌روزی مبتلا می‌شوند.
حاملگی از عواملی است که به دلیل افزایش تنش های ذهنی و جسمانی که ایجاد می کند می تواند بر ریتم مادر تاثیر گذار باشد.
مشاغل شیفتی یا شغل‌هایی که در آن افراد به صورت دائمی شیفت شب هستند باعث می‌شود فرد شاغل از ریتم معمول خارج شده و ساعات بیداری و خواب آشفته داشته باشد؛ با توجه به تفاوت بین ساعت درونی فرد (بیداری در شب، خواب و استراحت در روز) و ساعت محیط بیرونی شخص تنش هایی را تجربه خواهد کرد. بسیاری از عوامل تأثیرگذار در ابتلا به به هم ریختگی ساعت خواب را می‌توانید در مقاله دلایل بی خوابی مطالعه کنید.
بی خوابی در شب با پیامدهای مختلفی همراه است که می‌تواند روابط اجتماعی و زندگی روزمره او را مختل کنند. برخی پیامدها را در ادامه ذکر کرده‌ایم:
از اولین و مهمترین پیامدهای بهم ریختگی و آشفتگی ریتم شبانه روزی تجربیاتی از خستگی و خواب آلودگی است؛ کسل بودن در طی روز خود زمینه ساز تجربیات منفی در جریانات روانی می شوند. خواب آلودگی که در طول روز اتفاق می‌افتد اغلب با درمان بی‌خوابی شبانه از بین می‌رود.
حافظه و فرایندهای سیال ذهنی در این اختلال آسیب می بینند، شخص این اختلال را با کاهش در توجه و تمرکز، قدرت یادآوری پایین و کاهش در توانایی حل مسئله تجربه می کند.
آسیب هایی که فرد در جریانات ذهنی خودش تجربه می کند و تجربه ی خستگی و خواب آلودگی می تواند منجر به عملکرد و کارایی پایین شده و در نتیجه بر روی اعتماد به نفس فرد اثر گذار باشد و ایجاد تنش، عصبانیت و پرخاشگری کند.
با توجه به این که برخی از چالش هایی که سبب ساز بهم خوردن ریتم شبانه روزی در شخص می شوند عوامل بیولوژیکال و مدیکال یعنی بیماری‌ها هستند، برای برطرف کردن آنها مصرف دارو و مراجعه به متخصص اهمیت به سزایی دارد؛ همجنین مسائل روانشناختی نظیر استرس و اضطراب نیز از عوامل اثر گذار بر ریتم شبانه روزی هستند که برای رفع مسائلی از این دست درمانی جز مراجعه به مشاوره روانشناسی میسر نمی‌باشد. مراجعه به روانشناس به بهبودی و افزایش کیفیت زندگی فرد منجر می شود.
در برخی موارد مصرف دارو زیر نظر متخصص اعصاب و روان و یا روانپزشک می تواند روی تنظیمات هورمونی و جریانات بیولوژیکال فرد اثرگذار باشد.
ورزش تا کمتر از سه ساعت قبل از خواب می‌تواند موجب ترشح هورمون‌های مختلف و ایجاد تنش و بالا رفتن فعالیت بیولوژیکال در بدن شخص شود که باعث می شود فرد از آن تن آرامی که پیش از خواب مورد نیاز است دور شود و آغاز خواب با مشکل مواجه شود. بهترین زمان برای ورزش سه ساعت پیش از خواب است.
ریتم بدن پس از هشت ساعت دچار افت می‌شود و توجه به خواب نیم روزی می‌تواند به بهبود چرخه ی شبانه روزی فرد کمک کند.
انجام تمرینات ریلکسیشن و تن آرامی می‌تواند سبب کاهش تنش و افزایش آرامش در ذهن و عضلات شود که کمک زیادی به بهبود خواب فرد و تنظیم ریتم شبانه روزی می‌کند.
مشهور است که سرخپوست‌ها در طی روز بیشترین نور را تجربه و استفاده می کردند و در طی شب سعی در تاریکی هر چه بیشتر داشتند؛ توجه به حضور نور کافی در حین فعالیت و قرارگرفتن در محیط مناسب (آرام و با نور کم) به نگام خواب نیز از روش هاییست که به تنظیم ریتم شبانه روزی فرد کمک می کند.
برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص و درمان اختلالات خواب می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع : به هم ریختگی ساعت خواب | علائم، علل و درمان اختلال ریتم شبانه روزی