اختلالات هذیانی |نشانه ها، انواع و درمان اختلالات هذیانی

اختلال هذیانی زیر دسته‌ای از اختلالات طیف اسکیزوفرنیا و سایر اختلالات روانپریشانه است. افرادی که به اختلال هذیانی مبتلا هستند معمولا عملکرد روازنه‌ی طبیعی دارند به جز در مواردی که قرار است درباره هذیان‌های خاص خود صحبت کنند. هذیان به معنای باورهای تثبیت شده‌ای است که با وجود شواهدِ متضاد و نقض کننده، برای فرد قابل اصلاح و تغییر نیستند. شاید هر کدام از ما نیز باورهایی بسیار قوی داشته باشیم، اما این باورها با هذیان متفاوت هستند. عدم تمایز بین هذیان و باورهای سخت می‌تواند منجر به دلخوری‌ها و اختلافات شود. با آگاهی از وجه تمایزات این دو می‌توانید فرد مبتلا را برای درمان پیش از آن که بیماری پیشروی کند ارجاع دهید. برای کسب اطلاعات در زمینه اسکیزوفرنی کلیک کنید.

منبع: اختلالات هذیانی |نشانه ها، انواع و درمان اختلالات هذیانی 

  

اختلال هذیانی

هذیان‌ها به دو دسته کلی هذیان‌های غریب و هذیان‌های غیر غریب تقسیم می‌شوند. هذیان‌های غریب به هذیان‌هایی اطلاق می‌شود که خیلی ناممکن است و به طور کلی با تجارب عادی زندگی جور در نمی‌آید. برای نمونه باور به اینکه نیرویی خارجی اعضا و جوارح داخلی فرد را با اعضا و جوارح شخص دیگری جایگزین کرده بدون اینکه زخم یا آثاری روی بدن بیمار بجا گذاشته باشد، از جمله هذیان غریب است. هذیان غیر غریب به هذیانی گفته می‌شود که علی رغم اینکه شواهد آن را نقض می‌کنند اما اتفاق افتادن آن ممکن است. برای نمونه فردی باور دارد که تحت تعقیب پلیس قرار گرفته است.

نشانه‌های اختلال هذیان

بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5 ملاک‌های تشخیصی زیر برای اختلال هذیان آمده است:

1- یک یا چند هذیان به مدت یک ماه وجود داشته باشد.

2- تشخیص اسکیزوفرنی کاملا رد شده باشد.

3- اگر هم توهمی وجود داشته باشد بارز و چشمگیر نیست و در ارتباط با موضوع هذیانی است که فرد به آن باور دارد.

4- صرف نظر از هذیان و و پیامد‌هایی که برای فرد دارد اما به صورت کلی در زمینه‌های مختلف زندگی فرد کارکردش مختل نشده است و حتی عجیب و غریب به نظر نمی‌رسد.

5- باید توجه داشت این علائم بر اثر مصرف دارو و یا یک بیماری طبی نباشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات روانی کلیک کنید.

انواع اختلال هذیانی

هذیان اروتوماتیک (عشقی): موضوع اصلی هذیان، باور بر این است که شخص دیگری عاشق اوست. معمولا شخص مورد نظر مقام بالاتری از فرد مبتلا دارد. برای مثال؛ خانمی باور دارد که خواننده مشهوری عاشق او است و محتواهای آوازهایش به او برمی گردد.

هذیان خودبزرگ بینی: باور غالب بر فرد این است که او خیلی مهم است. اعتقاد به داشتن استعداد عظیمی که نهفته است و کشف نشده یا نوعی توانایی و اکتشاف بزرگ را شامل می‌شود. برای مثال امکان دارد مردی معتقد باشد که عیسی مسیح است و یا اینکه بزرگان و مشاهیر معاصر او در مسائل مهم از او مشورت می‌گیرند.

هذیان حسادت: در این نوع هذیان فرد معتقد است که معشوقه یا همسرش به او خیانت می‌کند. امکان دارد که حتی برنامه‌ای ترتیب دهد که همسر خود را به دام بیاندازند تا خیانت او را ثابت کنند.

هذیان گزند و آسیب: فرد باور دارد که علیه او توطئه‌ای در جریان است یا تحت تعقیب است و یا می‌خواهند او را مسموم کنند، سرش را کلاه بگذارند، مورد بدگویی قرار گرفته، آزارش می‌دهند یا برایش پاپوش دوخته‌اند.

هذیان جسمی: هذیان حول محور حواس و کارکرد بدن است. در این هذیان فرد نسبت به کارکرد بدنی خود دچار هذیان است و معتقد است بیماری جسمانی دارد. زیربنای این بیماری جسمانی صرفا داشتن اضطراب در این باره نیست، بلکه به این موضوع باورد جدی دارد.

هذیان مختلط: وقتی که برخی از هذیان‌های بالا وجود دارد و هیچ کدام بر دیگری برتری ندارد یعنی میزان اعتقاد فرد به هذیان‌ها به یک میزان است.

هذیان به همراه توهم (سایکوز) در اختلالاتی چون دلیریوم نیز قابل مشاهده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دلیریوم کلیک کنید.

علت ابتلا به اختلال هذیانی چیست؟

علل دقیق ابتلا به این اختلال ناشناخته مانده‌است اما برخی از عوامل منحصر به فرد در ساختار مغز و شخصیت افراد مبتلا بع اختلالات هیجانی وجود دارد که با نوع اختلال آن‌ها در ارتباط است. تحقیقات انجام شده از وجود آسیب در دستگاه لیمبیک و عقده‌های قاعده‌ای خبر می‌دهند. اما قشر مخ این افراد کارکرد سالم و طبیعی دارد. از سوی دیگر زمانی که فرد توهم و هذیان را به طور همزمان تجربه می‌کند، عملکرد غیر طبیعی در دستگاه عصبی محیطی و یا مرکزی دیده می‌شود.

ر بخش روان‌پویشی بیان می‌شود که افراد مبتلا به اختلال هذیانی حساسیت‌های خاصی در استفاده از مکانیزم‌های دفاعی مانند واکنش وارونه، فرافکنی و انکار دارند و در واقع از هذیان به عنوان راهی برای فرار از تنش‌ها و فشارهای روانی دنیای واقعی استفاده می‌کنند بدون آن که خود، آگاه باشند. علاوه بر این بررسی‌ها نشان داده‌اند احتمال ابتلای افرادی که محرومیت‌های اجتماعی، اقتصادی، حسی دارند بیشتر است.

اختلال هذیان بر روابط میان فردی چه تاثیری دارد؟

افرادی که مبتلا به اختلال هذیانی هستند قادرند به شکل واقع بینانه‌ای راجع به عقاید غیرمنطقی دیگران نظر بدهند ولی در مورد خودشان قادر به پذیرش غیر واقعی بودن عقایدشان نیستند. بسیاری از این افراد به تدریج تحریک پذیر و کج خلق می‌شوند که معمولا ناشی از عقاید هذیانیشان و درگیری‌هایی است که بر سر اثبات این هذیان‌ها به دیگران دارند. خشم و رفتارهای خشن در انواع اروتوماتیک، حسادت و گزند و آسیب شایع است و رفتارهای روان‌پریشانه و سایکوز را شکل می‌دهد. گاها فرد درگیر یک سری از رفتارهای دادخواهی و ستیزه جویانه همچون ارسال نامه‌های متعدد برای اعتراض به حکومت می‌شود. اختلال گزند و آسیب شایع‌ترین نوع اختلال هذیانی است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سایکوز کلیک کنید.

درمان‌های اختلال هذیانی

درمان‌های رایج برای اختلال هذیانی در درجه اول دارو درمانی است. پس از آن با کمک علم روانشناسی درمان‌های روان درمانی به کمک بیمار می‌آیند و در تثبیت درمان و تلاش برای رسیدن به بینش واقع گرایانه مفیدند. روانشناسان از طریق یک سری از تکنیک‌های روان درمانی و شناختی رفتاری سعی در تغییر باورها و احساسات دردسرساز فرد دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روانشناسی و روان درمانی کلیک کنید.

رویکردهای پویشی به دنبال اضطراب زیرین و تجربه احساسات سرکوب شده در فرد که خود را به صورت باورهای هذیانی نشان می‌دهد، هستند. دارو درمانی خط مقدم درمان اختلالات شدید هذیانی است و تجویز آن از طریق روانپزشک صورت می‌گیرد. این ردیف درمان‌ها بسیار شبیه درمان اسکیزوفرنی است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه درمان اسکیزوفرنی کلیک کنید.

اختلالات هذیانی در صورتی که مورد درمان‌های تخصصی قرار نگیرند ممکن است به اختلال اسکیزوفرنی تبدیل شوند و تمام جنبه‌های شناختی و رفتاری فرد را تحت تأثیر قرار دهد. برای افزایش آگاهی در زمینه انواع روش‌ها و مداخلات درمانی می‌توانید از مشاوره تلفنی فردی کمک بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال هذیانی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

منبع: اختلالات هذیانی |نشانه ها، انواع و درمان اختلالات هذیانی