اختلال شخصیت خودشیفته | از علائم تا درمان نارسیسیسم

آیا تا به حال با یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته روبه رو شده اید؟ اختلال شخصیت خودشیفته یکی از انواع اختلال شخصیت کلاستر B است. این افراد خودشان را به طور اغراق شده ای بالاتر از افراد دیگر می‌بینند؛ گویی که هیچ نقصی درشان وجود ندارد. برخوردهای آنان معمولا برای اطرافیان بسیار سخت و قابل تحمل است و به همین دلیل نیاز به  درمان اختلال شخصیت خودشیفته ضرورت می‌یابد. افراد مبتلا به اختلالات شخصیت معمولا هیچ آگاهی نسبت به مشکلاتشان ندارند و به دلایل دیگر به روانشناس مراجعه می‌کنند. در ادمه مقاله به بررسی کامل اختلال شخصیت خودشیفته و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.

منبع: اختلال شخصیت خودشیفته | از علائم تا درمان نارسیسیسم

  

اختلال شخصیت خودشیفته یا نارسیسیسم

اختلال شخصیت خودشیفته یکی از انواع اختلالات شخصیت است. واژه خودشیفتگی یا نارسیسیم از نام مرد زیبا رویی به نام نارسیوس گرفته شده که با دیدن تصویر خود در آب، عاشق و شیفته خودش شد. این اسطوره یونانی بسیار مورد توجه دیگران بود ولی با رفتارها و بی تفاوتی‌هایش سبب ناراحتی دیگران می‌شد. در نهایت نارسیوس بعد از دیدن تصویر خودش در آب دچار غم عشق به خودش شد و در کنار برکه از اندوه جان سپارد.

شخصیت خودشیفته خودش را مرکز دنیا می‌داند و در ذهنش از هر جهت ویژه و خاص است. در واقعیت نیز آن‌ها اکثرا اشخاصی مشهور و موفق هستند، اما شخصیت خودشیفته خود را خیلی فراتر از آن چه واقعا هست (زیباتر، پولدارتر، موفق‌تر و...) می‌پندارد. شخصیت خودشیفته احساسات و مشکلات دیگران را نادیده می‌گیرد؛ گویی او تنها کسی است که لیاقت مورد توجه بودن را دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیگر اختلال شخصیت کلاستر B کلیک کنید.

علل ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته

بر اساس تحقیقات انجام شده هنوز علت اصلی ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته شناخته نشده است. اما مشخص شده که عوامل بیولوژیکی، اجتماعی و روانی در بروز این اختلال نقش دارند. بسیاری از روانشناسان معتقدند که اختلال شخصیت خودشیفته نتیجه تربیت غلط دوران کودکی است. ناز پرورده کردن بیش از حد و یا بر عکس مورد بی توجه بودن کودکان، منجر به بروز شخصیت خودشیفته می‌گردد. 

کودکانی که مورد بی توجهی یا آزار اذیت قرار گرفته‌اند، به طور غریضی خود محوری را برای بقای‌شان انتخاب می‌کنند. این کودکان فکر می‌کنند که در مراقبت از خود تنها هستند. پس می‌توان گفت که خودشیفتگی نتیجه غفلت، سواستفاده یا آسیب روحی وارد شده به کودک توسط والدین و دیگران است. بسیاری از صفات و ویژگی‌های شخصیت خودشیفته در طول مراحل طبیعی رشد رخ می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیگر اختلالات شخصیت کلیک کنید.

علائم اختلال شخصیت خودشیفته

معمولا فرد خودشیفته، در کار و شغلش فردی موفق و در انظار عمومی مهربان و بخشنده به نظر می‌رسد. آنها اغلب دوستانی خواستنی و شریک زندگی ایده آلی به نظر می‌آیند و بیرون رفتن با آن‌ها بسیار لذت بخش است. اما زمانی که پای تفاوت در دیدگاه و نظرات در میان باشد، متوجه می‌شوید که او تنها به نظرات خودش اهمیت می‌دهد. در هر بحثی مجبور به کوتاه آمدن خواهید بود و اگر فکر می‌کنید که تغییری در نگرش او ایجاد کرده‌اید، تنها به این دلیل است که او می‌خواهد شما اینطور برداشتی داشته باشید. در ادامه برخی خصوصیات شخصیت خودشیفته را شرح داده ایم:

1. گوش دادن یک طرفه

در زمان گفتگو با فرد خود شیفته تنها گفته های خودش مهم هستند، گفته های شما را قطع کرده و به شما اجازه صحبت نمی دهد. در تصمیم گیری ها به نظرات بقیه اهمیت نداده و او تنها کسی است که درست می گوید. نظرات دیگران را با لحنی توهین آمیز نفی یا رد می کند. برای جلوگیری از مورد سوءاستفاده واقع شدن باید نحوه برخورد و رفتار با شخصیت‌های خودشیفته را یاد بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه رفتار با شخصیت های خودشیفته  کلیک کنید.

2. خود شیفته مرکز تمام اتفاقات است

شخصیت خود شیفته خود را بهتر، جالب‌تر، جذاب‌تر و مهم‌تر از بقیه می‌داند. اگر در حین صحبت طرف مقابل در حال حرف زدن باشد، فرد خودشیفته در حرف‎ها به نکته ای مربوط به خود اشاره می‌کند تا مجددا خود را در کانون بحث قرار دهد. وقتی که چیزی را بخواهد حتما باید بدستش بیاورد و اصلا اهمیتی ندارد که دیگران چه فکری در مورد او می‌کنند.

3. قانون فقط برای دیگران است

بیمار خودشیفته اعتقاد دارد که به اقتضای منافع‌اش، به انجام هر کاری مجاز است. با وجود دیگران در صف، نوبت را رعایت نمی‌کند. از پرداخت مالیات با تقلب شانه خالی می‌کند چون در دید او قوانین وضع شده تنها برای دیگران هستند.

4. اختلال شخصیت خودشیفته | انتقاد را تحمل نمی کنند

شخصیت خود شیفته به راحتی از انتقاد دیگران رنجیده می‌شود. او انتظار دارد که همواره مورد تحسین و تمجید اطرافیان قرار بگیرد. اگر از او انتقاد شود، احساساتشان جریحه دار شده و به سرعت مقابله به مثل می‌کند. خودشیفته در نگاه اول فردی با اعتماد به نفس بالا به نظر می‌رسد ولی با کوچکترین بازخورد منفی باد غرورش خالی می‌شود. 

5. اگر مشکلی پیش بیایید مقصر دیگران هستند

شخصیت خودشیفته عذر خواهی نکرده یا به اشتباهاتشان اعتراف نمی‌کند. چون اعتقاد دارد که والاتر از دیگران است، پس ملامت و سرزنش را در شان خود نمی‌بیند. چنانچه از این فرد انتظار داشته باشید که سهم خودشان را در مشکلی بگوید، به شدت عصبانی می‌شود.

6. خیلی سریع عصبانی می شوند

در صورتی که شرایط باب میل آن‌ها پیش نرود، به سرعت عصبانی شده و کنترل خود را از دست می‌دهند. زندگی با این افراد بسیار سخت است و توصیه می‌شود که قبل ازدواج با چنین فردی حتما از مشاوره ازدواج استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره ازدواج کلیک کنید. 

اختلال شخصیت خودشیفته چگونه تشخیص داده می‌شود؟

همانطور که گفته شد تشخیص این اختلال به عهده فرد متخصص است. روانشناس پس از ارزیابی دقیق وضعیت و مشاهده علائم اختلال، وضعیت جسمی و سابقه پزشکی فرد را نیز بررسی می‌کند. هیچ آزمایش خاصی در جهت تشخیص اختلالات شخصیت وجود ندارد و تنها با بررسی و ارزیابی وضعیت روانی فرد قابل تشخیص است. به طور معمول، روانشناسان از سوالات خاص و تست‌های مخصوص در این زمینه استفاده می‌کنند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، وجود مشکل را در خود قبول ندارند و به همین دلیل برای درمان مراجعه نمی‌کنند. این افراد معمولا از طرف اطرافیان ارجاع داده می‌شوند.

پیامدهای اختلال شخصیت خودشیفته

این افراد خود را برتر از دیگران می‌دانند. متکبر هستند و رفتار تحکم آمیزی دارند و در عین حال از دیگران انتظار احترام و تحسین دارند. زمانی که نیازهای ناممکن‌شان برآورده نشود، به طور عجیبی دچار غم و اندوه و افسردگی شده از دارو و مواد مخدر به عنوان راهی برای رهایی از ناراحتی استفاده می‌کنند. در صورتی که قصد ازدواج با چنین فردی را دارید، بهتر است که مقاله  ازدواج با شخصیت های خودشیفته را مطالعه نمایید.

تشخیص افتراقی

این اختلال با سایر اختلالات شخصیت همچون اختلال شخصیت ضد اجتماعی و مرزی همپوشانی دارد. حتی ممکن است تمام این اختلال‌ها همزمان در فرد وجود داشته باشد و به همین دلیل تشخیص آن بسیار سخت و دشوار است. افراد خوشیفته نسبت به افراد مرزی، آشفتگی و اضطراب کمتری را تجربه می‌کنند و به اندازه آن‌ها خودکشی و خودزنی ندارند. اختلال شخصیت خودشیفته و ضد اجتماعی نیز شباهت بسیار زیادی به هم دارند. هردوی آن‌ها خودخواه هستند به دیگران توجهی ندارند. شخصیت‌های ضد اجتماعی رفتار تکانشی همچون مصرف مواد و رانندگی‌ها پرخطر دارند در حالی که شخصیت‌های خودشیفته خود را منحصر به فرد و بی همتا تلقی می‌کنند.  

درمان اختلال شخصیت خود شیفته

مطالعات نشان می دهد که بسیاری از مبتلایان، می‌دانند که خودشیفتگی دارند و حتی به خودشیفته بودن خود افتخار می‌کنند؛ پس معمولا به دنبال درمان نمی‌روند. روش درمان مشخصی برای همه افراد دارای اختلال شخصیت خوشیفته وجود ندارد اما برخی از روش‌های درمانی وجود دارد که به شرح زیر می‌باشد:

1. روان درمانی

روان درمانی یکی از بهترین و موثرترین روش‌ها در درمان اختلالات شخصیت است. مخصوصا در روان درمانی‌های بلند مدت، فرد با مشکلات و ویژگی‌های شخصیتی خودش آشنا شده و رفته رفته به اصلاح و تغییر رفتارش منجر خواهد شد. 

2. دارودرمانی

دارو درمانی جزو روش‌های موثر برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته (نارسیسیم) محسوب نمی‌شود. اما گاهی از دارو برای کاهش رفتارهای آزار دهنده فرد استفاده می‌شود. در صورت وجود اعتیاد باید همزمان برای درمان اعتیاد و درمان اختلال شخصیت خودشیفته اقدام کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه درمان اختلال شخصیت خودشیفته کلیک کنید.

سخن آخر

اختلال شخصیت خودشیفته، قابل پیشگیری نیست اما می‌توان با مداخله و درمان زودهنگام برای افراد مستعد، علائم و ویژگی‌های آن را تا حد بسیار زیادی کاهش داد. در این صورت فرد یاد می‌گیرد که چگونه برخورد کند و شخصیتش با وجود این اختلال منعطف‌تر خواهد شد. شما در هر جایی که هستید می توانید از خدمات مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری مرکز مشاوره روانشانسی حامی هنر زندگی بهرمند شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه درمان اختلال شخصیت خودشیفته یا نارسیسیسم می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

منبع: اختلال شخصیت خودشیفته | از علائم تا درمان نارسیسیسم