در کنار سختیهای زندگی روزمره و مشکلات اقتصادی، یک نوع نگرانی دربارۀ سن مناسب برای بچه دار شدن در میان جوانان وجود دارد. یکی از اهداف ازدواج از گذشته، بقای نسل و فرزندآوری بوده است. امروزه به دلیل تغییرات سریع محیط زندگی، ترس و استرس زوجهای جوان برای بچه دار شدن بیشتر شده و به دنبال آن با افزایش سن، خطرات بارداری نیز بالا میرود. عدم توافق در زمان بچه دار شدن میتواند زندگی مشترک زوجین را به خطر بیاندازد. اما آیا واقعا زمان مناسبی برای بچه دار شدن میتوان تعیین کرد؟ برای آن که به جواب این سوال برسید ابتدا باید درباره شرایط جسمانی و روحی خود اطلاعاتی کسب کنید، سپس با توجه به مواردی که در این مقاله شرح دادهایم، درباره زمان مناسب برای بچه دار شدن تصمیم بگیرید.
توان جسمانی در بارداری بسیار مهم است. بیماریهای مختلف، سن، آمادگی بدنی و... میتوانند بر شرایط جسمی شما برای بارداری تاثیر بگذارد.
از نظر فیزیولوژیکی، سن مناسب برای بچه دار شدن مادر بیش از سلامت نوزاد، برای سلامت خود مادر ضروری است. البته وضعیت شرایط جسمی بدن مادر در هر سنی بسیار اهمیت دارد. به عنوان مثال یک مادر 38 ساله با بدن سالم، ممکن است بارداری بهتری از یک مادر 28 ساله مبتلا به چاقی داشته باشد. به طور کلی بهترین زمان برای مادر شدن 23 تا 28 سالگی است. هرچه این محدوده عقبتر و جلوتر برود، احتمال نقایص ژنتیکی و کروموزومی نوزاد افزایش پیدا میکند. البته این اعداد و ارقام بر اساس میانگین جامعه بوده و در هر فرد متفاوت است.
بارداری در سنین کمتر از 18 و 19 سال میتواند خطراتی مثل رشد ناقص جنین داخل رحم، افزایش احتمال فشار خون بارداری و سقط جنین را به همراه داشته باشد. پس بهتر است از بارداری در این سنین پرهیز شود. بعد از 35 سالگی شانس باروری به دلیل کاهش کیفیت تخمکها کم شده و خطر آسیب به مادر و نوزاد افزایش مییابد. مخصوصا اگر اولین تجربه بارداری باشد.
مردان مشکلات کمتری برای پدر شدن دارند، اما بعد از 40 سالگی احتمال وجود اسپرمهای معیوب افزایش مییابد. این مسئله میتواند به نقایص ژنتیکی و مادرزادی نوزاد منجر شود. هر چه مرد سبک زندگی سالمتری داشته باشد، اسپرمهای سالم تری را انتقال میدهد.
منظور از شرایط روانی تمام بسترهای لازم برای تولد و تربیت فرزند است. اولویت باید داشتن رابطه عاطفی زن و شوهر باشد تا نوزاد بتواند در محیطی سالم و عاری از تنش رشد کند. علاوه بر آن سلامت روانی والدین نیز در این مسئله بسیار اهمیت دارد. اختلالات خلقی و روحی پدر یا مادر، علاوه بر اینکه احتمال انتقال به نوزاد را دارد، شرایط را برای او سخت خواهد کرد. مادر افسرده و پدر مضطرب نمیتوانند با فرزندشان ارتباط موثری برقرار کنند.
بلوغ فکری به معنای مسئولیت پذیری، تعهد، خودشناسی، تعادل، توانایی تصمیم گیری، استقلال فکری و... است. زوجین باید بدانند که فقط بلوغ جسمی و جنسی برای بچه دار شدن کافی نیست.
بنابراین علاوه بر چکاپها و آزمایشهای متعدد پزشکی پیش از بارداری، زمانی را برای مشاوره روانشناختی در نظر بگیرید تا علاوه بر شرایط جسمی، از شرایط روحی مناسب برای آمدن یک فرد جدید به خانه بهره مند شوید.
یک سوال پر تعداد از جانب مراجعین این است که چند سال بعد از ازدواج میتوانیم بچه دار شویم. اگر کسی به شما عددی گفت، جدی نگیرید. این مسئله با اعداد و ارقام قابل پیش بینی نیست و زن و شوهر باید بر اساس ملاکهای خود و نگاهشان به زندگی به این مسئله بپردازند. برخی از مباحثی که میتواند زمان مناسب را برای بچه دار شدن شما پیش بینی کند به شرح زیر است:
همانطور که پیشتر اشاره شد، والدین نوزاد باید تواناییهای لازم برای تربیت فرزند را داشته باشند. مهارت حل مسئله، مهارتهای زندگی و بسیاری از مهارتهای دیگر برای تربیت یک فرزند سالم مهم است. والدین ابتدا باید با هم به اشتراکاتی رسیده باشند تا بتوانند مشکلاتشان را بدون مشاجره حل کنند.
توجه داشته باشید هرگز برای ترمیم زندگی، رفع مشکلات زناشویی و محکم شدن بنیانهای سست خانواده اقدام به بچه دار شدن نکنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشکلات زناشویی کلیک کنید.
مسئله اختلاف سنی زوجین برای بچه دار شدن مهم است. ممکن است اختلاف آنقدر زیاد باشد که زن در سن مناسب بارداری و مرد در سنین حساستر باشند. همچنین در مواردی که زنان سنشان بیشتر از مردان است، برای بارداری باید برنامه ریزی دقیقتری داشته باشند. همچنین مسئله اختلاف سن بین فرزند اول و دوم برای برخی افراد چالش فکری است؛ که جدای از شرایط محیطی و روانی، 2 تا 7 سال اختلاف مناسب است اما بهترین سن اختلاف بین دو فرزند 3تا5 سال است. اختلاف سنی با فرزندان نیز در این زمینه اهمیت دارد که آن را در مقاله اختلاف سنی با فرزندان مطالعه نمایید.
یکی از مهمترین پیش شرطها برای بچه دار شدن، بهره مند بودن از حداقل امکانات رفاهی و اقتصادی است. مسکن مناسب برای نوزاد جدید و درآمد و امکانات کافی بسیار مهم است. عدهای با نادیده گرفتن این مسائل و امیدواری به تقدیر، فرزند خود را در شرایط سخت جسمی و روحی به دنیا آورده و بزرگ میکنند. نبود امکانات و رفاه متوسط در دوران کودکی، در آینده باعث آسیبهای جسمی و روحی این کودکان میشود.
بسیاری از زوجهای جوان دوست دارند چند سال باهم تنها زندگی کنند و از تمام لذتهای دو نفره بهره مند شوند. این طبیعی است که یک زوج بخواهند بدون دغدغه و نگرانی، برای هم زندگی کنند اما تصمیم برای بچه دار شدن باید بر اساس توافق دو طرف در مورد ورود یک عضو جدید به زندگی باشد.
زن و شوهر باید زمان و انرژِی کافی برای بچه دار شدن را در خود ببینند. مادر و پدری که 10 ساعت تا 12 ساعت در روز کار میکنند، طبیعتا آمادگی بچه دار شدن را تا سبکتر شدن کارشان ندارند. بچه نیاز به توجه و مراقبت دائمی دارد.
به طور کلی داشتن مهارت تربیت فرزند مهمترین مسئله در بچه دار شدن است. زوجها باید بدانند شرایط و بافت جامعه به طور پیوسته در حال تغییر است و بر اساس حدسیات خود و راهنماییهای والدین نمیتوانند فرزند کامل و سالمی تربیت کنند. لازم است مهارتهای فرزند پروری قبل از اقدام به بارداری، در حین آن و پس از تولد نوزاد توسط یک روانشناس تربیتی به شما آموزش داده شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه فرزند پروری کلیک کنید.
بسیاری از پدر و مادرها قبل از تصمیم گیری برای بچه دار شدن شک و تردیدهای زیادی را تجربه میکنند. آنها ممکن است از تواناییهای خود برای قبول مسئولیتهای مرتبط با فرزند اطمینان نداشته باشند یا به دلیل سن کم یا بالا در مورد مسائلی نظیر سلامت بارداری و جنین نگران باشند. اقدامات زیر به شما کمک میکنند تا بتوانید با قاطعیت و اطمینان بیشتری تصمیم گرفته و به نگرانیهای خود پایان ببخشید.
بررسی سلامت عمومی قبل از اقدام برای بارداری بسیار اهمیت دارد. برای مثال ارزیابی وضعیت فشار یا قند خون، مشخص شدن وضعیت سطوح ویتامینها و مواد معدنی در بدن به شما کمک میکند تا در صورت مشاهده هرگونه مشکل ابتدا برای درمان اقدام کنید و بارداری را تا زمانی که پزشک تشخیص میدهد به تعویق بیاندازید. هم چنین این بررسیها به شما کمک میکنند تا در مورد خطرهای مرتبط با حاملگی اطلاعات بیشتری داشته باشید و برای پیشگیری از مشکلات احتمالی، اقدامات لازم را انجام دهید.
در بسیاری از موارد شک و تردیدهای والدین در مورد زمان بچه دار شدن به مهارتهای فرزند پروری آنها برمیگردد. برای مثال ممکن است بترسید که از پس مسئولیتهای مرتبط با کودک برنیایید و نتوانید نیازهای او را برآورده کنید. استفاده از کتابهای خودیاری که در زمینه تربیت کودکان نوشته شده و یا کمک گرفتن از یک روانشناس خانواده به شما کمک میکند تا میزان مهارتهای فرزند پروری خود را محک زده و در جهت تقویت آن گام بردارید. انجام این اقدامات کمک میکند تا زمان مناسبی را برای بچه دار شدن انتخاب کنید و بدون آمادگی خود را در جایگاه پدر و مادر قرار ندهید.
بچه دار شدن موقعیت جدیدی در زندگی است که مستلزم ایجاد تغییرات گستردهای در زندگی میباشد. قبل از بچه دار شدن باید از خود بپرسید که چقدر برای رو به رو شدن با این تغییرات آماده هستید؟ برای اینکه از پس این کار بربیایید پیگیری یک سبک زندگی سالم و ایجاد عادات روزمره مناسب میتواند قدم بسیار مناسبی باشد. برای رسیدن به این هدف گنجاندن ورزش در برنامه روتین، خوردن غذاهای سالمتر، خودداری از مصرف سیگار و الکل و تلاش برای مدیریت استرسهای روزمره تا حد زیادی در این زمینه به شما کمک میکنند.
متأسفانه بسیاری از پدر و مادرها آن قدر که برای ارزیابی سلامت جسمانی وقت و انرژی هزینه میکنند به بررسی وضعیت سلامت روانی اهمیت نمیدهند. این در حالی است که پرورش یک کودک سالم بیش از هر چیز به برخورداری از یک شخصیت پخته و قرار داشتن در وضعیت روانی مناسب نیاز دارد. نتایج مطالعات نشان میدهد کودکانی که مادران افسرده یا مضطربی دارند معمولاً در دوران نوزادی خلق و خوی دشوارتری داشته و بیش از سایر کودکان مشکلاتی نظیر گریههای زیاد، بیقراری و ناآرامی را از خود نشان میدهند. از همین رو بسیار اهمیت دارد که پدر و مادر در کنار ارزیابی وضعیت جسمانی خود برای بهبود یا ارتقای وضعیت روحی روانیشان نیز اقدامات لازم را انجام دهند تا ببینند آیا از نظر روانی برای بچه دار شدن آماده هستند یا خیر.
توجه به این مسئله نیز بسیار مهم است که انجام ارزیابیهای روانی را تنها به مادر محدود نکنید. چراکه پدران نیز در سلامت روان کودک نقش بسیار تعیین کنندهای دارند. به طوری که فقدان آمادگی در آنها به ایجاد مشکلاتی نظیر بدرفتاری با مادر، عدم همکاری با او و اجتناب از ایجاد ارتباط عاطفی با فرزند میانجامد و به این ترتیب به طور مستقیم و غیر مستقیم سلامت روح و روان کودک را تحت تأثیر قرار میدهد.
برای دریافت مشاوره در زمینه زمان مناسب برای بچه دار شدن می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.