مشاوره روانشناسی و روان درمانی
مشاوره روانشناسی و روان درمانیمشاوره روانشناسی و روان درمانی
مشاوره روانشناسی و روان درمانیشنوایی نوزاد | مراحل رشد شنوایی و بینایی نوزاد
حس‌های بینایی نوزاد و شنوایی نوزاد به هنگام تولد فعال هستند، اما فعال بودن به معنی رشد کامل نیست. بینایی و شنوایی نوزاد تا مدت‌ها بعد از تولد به تکامل خود ادامه می‌دهند. از بین تمامی حواس، بینایی دیرتر از بقیه رشد می‌کند. شاید به این علت که تا قبل از تولد نیازی به آن نبوده است. با بررسی‌های اولیه بعد از تولد می‌توانند مشکلات بینایی را تشخیص دهند. امروزه سلامت جسمانی نوزادان بیش از پیش مورد توجه واقع می‌شود. به همان اندازه روانشناسان تاکید بر پرورش و تربیت نسلی با کمترین مشکلات روانی را دارند. مراقبت‌های اولیه والدین شامل مراقبت‌های روانی نوزادان نیز می‌شود. بی توجهی به واکنش‌های نوزاد در بسیاری از موارد موجب عدم تشخیص برخی بیماری‌های جسمانی نیز شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نشانه های سلامت نوزاد کلیک کنید.
منبع: شنوایی نوزاد | مراحل رشد شنوایی و بینایی نوزاد
مراحل رشد بینایی نوزاد
بینایی نوزاد پیش از تولد به طور کامل رشد نیافته است. در طی چند سال اول زندگی رشد بینایی نوزاد به اتمام می‌رسد. در سه سال اول زندگی کودک قدرت بینایی تغییر می‌کند. اگر مشکلی در بینایی کودک وجود داشته باشد از همان ابتدای تولد قابل تشخیص و در بیشتر موارد قابل درمان است. در ادامه مراحل رشد بینایی نوزاد را از زمان تولد بررسی می کنیم:
1. رشد بینایی و شنوایی نوزاد | بینایی نوزاد هنگام تولد
بینایی نوزاد هنگام تولد محدود بوده و میدان دید او حدود 30 سانتی متر است. بینایی با توجه به کلیات و گوشه‌های اشیا درک می‌شود. در واقع جزئیات نوزاد را درگیر نمی‌کند. اشیای دارای لبه‌های برجسته و رنگ‌های متنوع و متضاد نوزادان را بیشتر به خود جلب می‌کند. وضوح بینایی نسبت به یک بزرگسال بسیار کم است و نوزادان علاقمند به نگاه کردن به چهره مخصوصا چهره آشنای مادر هستند.
2. بینایی نوزاد تا یک و نیم ماهگی
نوزاد می‌تواند روی یک شی تمرکز کند و خیره شود. اما تمرکز بر روی اشیای نزدیک است. نوزاد اشیای دور را نگاه نمی‌کند چون وضوح دید ندارد.
3. بینایی نوزاد تا شش ماهگی
کودک می‌تواند اشیای در حال حرکت را تعقیب کند. کودک دراین دوره به اعضای بدن خودش نگاه می‌کند، اشیای در فاصله دور توجه اش را جلب می‌کند. اگر کسی با او صحبت کند به صورتش نگاه می‌کند. اگر وسیله ای بالای تختش آویزان کنید آن‌هارا نگاه می‌کند و سعی می‌کند با دستش آن‌ها را بگیرد. صورت اشخاص بیشتر از هرچیز توجه نوزاد را به خود جلب می‌کند و به تصویرهای در آینه عکس العمل نشان داده و می‌خواهد با دست آن‌ها را بگیرد.
4. رشد بینایی و شنوایی نوزاد | بینایی نوزاد تا یک سالگی
نوزاد در یک سالگی اطراف را با چشم هایش کاوش می‌کند، چیزی که قایم شده یا افتاده را تعقیب می‌کند، به مدت طولانی تری می‌تواند موضوع و یا یک هدف بینایی را دنبال کند. به رابطه بین اسم‌ها و اشیا دقت می‌کند. و به راحتی می‌تواند دستش را به اشیایی که می‌بیند برساند.
5. بینایی تا سه سالگی
کودک می‌تواند افراد مورد علاقه اش را نگاه کند، به لبخند دیگران با نگاه کردن واکنش نشان دهد. چیزهای جالب توجه را بیشتر و با علاقه دنبال می‌کند. به دنبال دعوت دیگران برای نگاه کردن به نقطه ای خاص، به همان نقطه نگاه می‌کند. با نگاه کردن به اشیا اسامی آن‌ها را به خاطر می‌سپارد و می‌تواند نام آن‌ها را بیان کند. مهارت بینایی نوزاد در این سن به بیشترین حد خود رسیده است.
نکاتی در مورد رشد بینایی نوزاد
_ تا قبل از سه سالگی مردمک چشمان کودک قابلیت تنگ شدن در مواجهه با نور زیاد و یا گشاد شدن به هنگام نور کم را ندارد.
_ نور ماورای بنفی در چشمان نوزادان به نسبت چشمان بزرگسالان بیشتر جذب می‌شود و همین امر منجر به آسیب‌پذیری و حساسیت بیشتر چشم‌های نوزادان می‌شود.
_ بهتر است زمانی که کودک را به بیرون می‌برید حتما از آفتاب‌گیر برای او استفاده کنید و یا کلاه لبه‌دار روی سرش بگذارید تا نور ماوراء بنفش و نور خورشید به چشمان او آسیب نزند.
_ در ابتدای تولد ممکن است گمان کنید رنگ چشمان نوزادتان آبی روشن و یا حتی توسی است. این امر در اکثر نوزادان وجود دارد و به مرور زمان با رشد کودک رنگ چشم تیره‌تر و تثبیت می‌شود.
_چشم کودکان زودتر از سایر قسمت‌های صورت و در حدود 5 تا 7 سالگی بالغ و کامل می‌شود.
مراجعه به پزشک برای سنجش بینایی نوزاد
پزشک کودک بینایی سنجی را با برنامه‌ای مدون و زمان بندی شده انجام می‌دهد. البته به دلیل تغییرات رشدی سریع کودک در مراحل و ماه‌های اولیه زندگی، گاه تشخیص برخی اتفاقات و مشکلات سخت می‌شود؛ به همین دلیل لزومی بر بردن کودک تا قبل از 6 ماهگی به چشم پزشک وجود ندارد. بعد از 6 ماهگی لازم است وضعیت سلامت چشم کودک خود را با مراجعه به پزشک کودکان بررسی کنید. در صورتی که علائم هشداردهنده‌ی زیر را در کودک زیر 6 ماه خود مشاهده کردید، با پزشک مشورت کنید:
- چپ بودن چشمها و متمایل بودن چشمها به سمت داخل یا بیرون
- در صورتی که چشم‌های نوزاد به طور مداوم اشک‌آلود باشند
- داشتن سابقه خانوادگی مشکلات مرتبط با چش
- تکان خوردن دائمی مردمک چشم‌های نوزاد
- اختلال در ساختار و فرم چشم
- چشمانی که بسیار برجسته هستند
- خارش و تحریک پایدار چشم
- قرمز بودن مداوم چشم نوزاد
- افتادگی محسوس پلک‌ها
- حساسیت بیش از حد به نور
- وجود لکه زرد در مردمک
رشد شنوایی نوزاد
مانند قوه بینایی، شنوایی نوزاد نیز بعد از تولد دستخوش تغییراتی می‌شود. رشد کودک تا یک سالگی نسبت به سال‌های بعد سرعت بیشتری دارد. با این حال انجام بررسی‌های اولیه برای نداشتن مشکل شنوایی توسط متخصص ضروری است. در ادامه به تغییرات شنوایی نوزاد می‌پردازیم. پیشنهاد می‌کنیم مقاله رشد کودک یک ساله را نیز مطالعه کنید.
1. شنوایی نوزاد هنگام تولد
نوزاد در دوران قبل از تولد شنوایی فعالی دارد و در طی دوره جنینی (پیش از تولد) از ماه ششم صداها را می‌شنود. شنوایی بعد از تولد همچنان به رشد خودش ادامه می‌دهد. نوزاد با توانایی تشخیص صدای انسان از غیر انسان به دنیا می‌آید. این حساسیت در طی زمان گسترده‌تر می‌شود.
نوزادان بلافاصله بعد از تولد صدای مادر خود را ترجیح می‌دهند و به طور کلی به صدای انسان بیشتر واکنس نشان می‌دهند. نوزادان توانایی ذاتی تشخیص و تمایز بین دو نت مختلف موسیقی دارند،. توانایی تشخیص ریتم‌ها را از هم دارند. نوزادان به آواهای سازنده زبان واکنش شدیدتری نشان می‌دهند.
2. شنوایی نوزاد تا سه ماهگی
با شنیدن صداهای جدید دست از فعالیت خود بر می‌دارد و به سمت منبع صدا برمی گردد. وقتی بزرگسالان صحبت می‌کنند، به طرف آن‌ها برگشته و به آن‌ها توجه می‌کند.
3. شنوایی نوزاد تا شش ماهگی
اسباب بازی‌های صدادار توجه نوزاد را جلب می‌کند. نوزاد برای تقلید لحن اصواتی که می‌شنود تلاش می‌کند. در واقع غان و غون کردن را شروع می‌کند.
4. شنوایی نوزاد تا یک سالگی
کودک به اسم خودش واکنش نشان می‌دهد و صداهای گفتاری را تقلید می‌کند. موسیقی و ترانه توجه اش را جلب می‌کند. کودک در این سن دیگر تفاوت لحن افراد را تشخیص می‌دهد. معنی کلمات رایج را می‌فهمد و بین آن‌ها با آنچه که می‌بیند ارتباط برقرار می‌کند.
5. شنوایی تا سه سالگی
کودک سه ساله با ریتم موسیقی خود را تکان می‌دهد، تفاوت ریتم‌ها را می‌شناسد، دستورات ساده را پیروی می‌کند، به داستان‌ها یا شعرهای کودکانه توجه می‌کند.
مراجعه به پزشک برای سنجش شنوایی نوزاد
بیشتر کودکان در بدو تولد از توانایی شنوایی بالایی برخودار هستند اما امکان بروز مشکل شنوایی در کودکانی که بسیار زودتر به دنیا آمده و یا هنگام تولد دچار محرومیت از اکسیژن و یا عفونت شدید شده‌اند وجود دارد. کودکانی که سابقه مشکلات شنوایی در خانواده آن‌ها وجود دارد بیشتر احتمال ابتلا به کم شنوایی دارند. در شنوایی سنجی اغلب تمام این فاکتورها پرسیده و در نظر گرفته می‌شود. مشکلات شنوایی هر چه سریع‌تر تشخیص داده شوند، درمان و رشد گفتاری و زبانی بهتر صورت می‌گیرد.
اغلب نوزادان با وجود سر و صدای زیاد خوابشان می‌برد. این موضوع جای نگرانی ندارد و امری طبیعی است چرا که کودک به خواب نیاز دارد و بدن به طور طبیعی این نیاز را برطرف می‌کند. با این حال در صورتی که متوجه وجود هر گونه مشکل و علائم هشدار دهنده در شنوایی کودک خود شدید حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است یک تست شنوایی سنجی ترتیب دهد.
راه‌های افزایش قوه بینایی نوزاد و شنوایی نوزاد
به طور کلی والدین با تحریک حس‌های نوزاد خود می‌توانند به رشد بهتر حس‌های پنجگانه او کمک کنند. به طور مثال والدین می‌توانند با بالا و پایین بردن جسمی در مقابل چشمان نوزاد او را ترغیب به دنبال کردن آن شی با چشمانش بکنند و یا با صحبت کردن و تقلید اصوات مختلف قوه شنوایی نوزاد را تحریک کرده و به رشد آن کمک کنند. همچنین انتخاب سبک فرزندپروری مناسب، در رشد حواس پنجگانه‌ی کودکان بسیار مؤثر است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سبک های فرزندپروری کلیک کنید.
از دیگر راه‌های تحریک قوه بینایی و شنوایی نشان دادن تصاویر با رنگ‌ها و خطوط متنوع، بیرون بردن نوزاد و نشان دادن اجسام و صدا کردن نام آن‌ها است. به هنگام انجام این کارها نوزاد را مخاطب قرار داده و هر از گاهی با او ارتباط چشمی برقرار کنید. نام نوزاد خود را صدا بزنید و با او درباره مکان و اجسامی که در اطراف هستند، صحبت کنید. از عروسک و اسباب بازی‌هایی با رنگ‌های (قرمز، نارنجی، زرد و ...) که برای نوزاد جالب هستند، استفاده کنید. اتاق او را با ترکیبی از رنگ‌های متنوع تزیین کنید. به هنگام بازی و غذا دادن با او صحبت کرده و به تغییرات چهره او توجه کنید.
امروزه با انجام مطالعات و پیشرفت علم والدگری نیز نیاز به کسب مهارت و آموزش دارد. والدین برای تربیت و پرورش صحیح می‌توانند مقالات مرتبط با نکات تربیتی فرزندان را مطالعه نمایند. به علاوه می‌توانند با دریافت مشاوره کودک مهارت‌های فرزندپروری را خود را پرورش دهند.
برای دریافت مشاوره در زمینه بینایی نوزاد و شنوایی نوزاد می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.