توهین و فحاشی معمولا ابزاری است که افراد در زمان عصبانیت خواسته یا ناخواسته از آن استفاده می‌کنند با این که می‌دانند به نتایج دلخواه نمی‌رسند و هیچ موضوعی حل نمی‌شود. این روش ارتباطی نه تنها باعث حل مسئله نشده بلکه به مرور زمان متوجه می‌شویم نوع رابطه تغییر کرده و آنطور که انتظارش را داشتیم پیش نرفته است. ریشه اغلب دعواها و طلاق زوج‌ها بی‌احترامی به شان یکدیگر است. گاهی دوستان صمیمی و یا زوجین نیز به خاطر صمیمیت در رابطه به یکدیگر بی‌احترامی می‌کنند. این نوع روابط در بلند مدت ممکن است دچار آسیب شوند. توهین، فحاشی و خشونت کلامی همگی مفاهیمی هستند که در این مقاله درباره اثرات آن‌ها بر روابط، علل و راه‌های مقابله با آن صحبت خواهیم کرد.
منبع: توهین و فحاشی
توهین به معنای خوار کردن، سبک داشتن، خفت و خواری است. توهین و فحاشی، یکی از ارکان خشونت کلامی است، در واقع می‌توان گفت همان خشم و تعارض‌های حل نشده و کهنه می‌باشد. در برخی جوامع امروزی به دلایل مختلف آستانه صبر و تحمل بسیاری از مردم به نسبت گذشته پایین آمده است. همین موضوع باعث شده افراد نسبت به مسائل زودتر واکنش نشان دهند. عصبانیت و عدم کنترل خشم مهم ترین عوامل شروع کننده توهین و پرخاشگری هستند. از طرفی کاهش سطح رفاه و نداشتن آرامش منجر به افزایش تنش می‌شود به طوری که حتی کلام‌های خالی از توهین نیز بی‌احترامی تلقی می‌شوند.
برای اطلاع از روش‌های کاربردی کنترل خشم کلیک کنید.
ریشه فحاشی احساس حقارت و خودکم بینی است یعنی زمانی که فرد احساس می‌کند در موضع ضعف است به بی احترامی روی می‌آورد. ناسزاگویی نوعی مکانیسم دفاعی در برابر شرایط بحرانی و ناکامی است. در رویکردهای مختلف علل متفاوتی برای فحاشی بیان شده است. مثلاً در دیدگاه روانکاوی فحاشی می‌تواند ناشی از عقده‌های سرکوب شده و ناکامی باشد یعنی زمانی که فرد در رسیدن به اهداف و خواسته‌هایش احساس ناکامی کند شروع به توهین و بددهنی می‌کند.
یک دلیل دیگر برای توهین و بی احترامی یادگیری اجتماعی است. بچه‌ها، کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان اگر در محیطی قرار گیرند که لغزش‌های زبانی مرسوم باشد؛ به مرور روابط خود را این چنین پیش می‌ببرند. همچنین فحاشی یک شیوه کنار آمودن با استرس و تنش است. توهین و فحاشی برای تخلیه خشم و تسکین استرس مثل گریه کردن عمل می‌کند.
گاهی اوقات افراد از روی عادت فحاشی می‌کنند. گاهی نیز به منظور جلب توجه، شوخ طبعی و یا ایجاد احساس صمیمیت از برخی کلمات نامناسب استفاده می‌کنند. فقدان مهارت‌های گفتگو یکی دیگر از دلایل فحاشی و پرخاشگری کلامی است. یادگیری مهارت‌های گفتگو و نحوه ایجاد ارتباط موثر برای برقراری یک رابطه به دور از تنش مفید خواهد بود.
برای شناخت بیشتر در زمینه ارتباط موثر و خود کم بینی کلیک کنید.
کلمات و گفتار قابل پاک کردن نیستند. به همین دلیل توهین و فحاشی می‌توانند تاثیر بسیار مخربی بر سلامت یک رابطه داشته باشند. وقتی یکی از طرفین با گفتار خود به شخص مقابل حمله می‌کند، جراحت‌‌هایی ایجاد می‌شود. این جراحت‌ها فیزیکی و قابل مشاهده نیستند بلکه روحی و عاطفی بوده و تاثیرات عمیقی بر اعتماد به نفس طرف مقابل می‌گذارند. حتی ممکن است به افسردگی، مشکلات روحی و روانی، ناامیدی و افکار خودکشی منجر شود.
بحث لفظی و مشاجرات در همه روابط تا حدی وجود دارد. اما آنچه که مخرب است دعوا و مشاجره نیست، بلکه تمسخر، تحقیر، توهین و فحاشی است. تحقیر دائمی همسر ضربه‌های جبران ناپذیری به زندگی مشترک‌تان می‌زند و روز به روز باعث اختلاف‌ها و درگیری‌های بیشتری می‌شود تا جایی که حتی ادامه زندگی مشترک آن‌ها غیرممکن شود زیرا زمانی که در یک رابطه چنین اتفاقاتی می‌افتد دو نفر احساس بیگانگی و جدایی می‌کنند. در نهایت دیگر از آن حس اتحاد و همدلی خبری نیست. عواملی دیگری هم در این میان دعوای بین زوجین را تشدید می‌کنند.
فردی که مورد تحقیر و بی احترامی قرار می گیرد به مرور احساس قربانی بودن، خشم و نفرت پیدا می کند. حتی ممکن است فرد در مقابل رفتارهای توهین آمیز و فحاشی، برای دفاع از خود شروع به پرخاشگری، قهر، تهدید و انتقام کند. اگر چرخه احترامی در خانواده دائم تکرار می شود بهتر است برای حل این مشکل به یک مشاوره خانواده مراجعه نمایند.
برای آشنایی بیشتر در زمینه دعوای بین زوجین کلیک کنید.
در جریان اختلافات خانوادگی، گاهی یکی از زوجین نسبت به فرد مقابل و اعضای خانواده او، شروع به فحاشی و توهین می‌کند اما نمی‌داند که ممکن است، این رفتار برای گوینده ایجاد مسئولیت کرده و کار او را به دادسرا بکشاند. ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی به صراحت بیان می‌کند؛ توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، مجازاتِ شلاق تا ۷۴ ضربه و جریمه نقدی در پی خواهند داشت.
یک راه موثر برای پیشگیری از این قبیل مشکلات افزایش مهارت‌های ارتباطی است. مهارت‌های ارتباطی خوب یکی از عوامل مهم در ایجاد احساس رضایتمندی در روابط است. مهارت‌هایی چون حل مسئله، کنترل احساسات، تصمیم گیری و کنترل استرس از جمله مهارت‌های ارتباطی هستند. افراد متاهل موظف اند روش‌های برقراری ارتباط صحیح با همسر خود را بیاموزند، نتیجتا کسب این مهارت‌ها موجب تقویت صمیمیت و تفاهم به جای دفاع و فاصله گرفتن می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد چنین افرادی، فشار خون پایین‌تری دارند و رضایتمندی آن‌ها از زندگی زناشویی‌شان بیشتر است. در روابط موفق، همسران از بودن با هم و هم صحبتی با هم لذت می‌برند، می‌توانند افکار و احساسات خود را با هم در میان بگذارند و یکدیگر را درک کنند.
برای آگاهی درباره مهارت‌های حل مسئله و مهارت کنترل احساسات کلیک کنید.
به دنبال علت اصلی باشید. بهتر است رفتارهای توهین آمیز همسرتان را مورد بررسی قرار دهید. برای این کار بهتر است رفتارها را همراه با پیش آیندها یعنی علت وقوع رفتار و پیامدها یعنی نتیجه رفتار و موقعیت، ثبت و یادداشت کنید. گاهی با تغییر سبک زندگی و نوع ارتباط می‌توانید فرد را تحت تاثیر قرار دهید. تلاش کنید با بیان جملات و عباراتی او را به تفکر وا دارید، و فرد را به تدریج به انجام رفتارهای جدید عادت بدهید. سعی کنید حس حقارت را در همسرتان ایجاد نکنید و در مقابل خودتان حس برتری طلبی نداشته باشید.
برای اطلاع درباره رفتار صحیح با همسر کلیک کنید.
در اینجا به برخی از نکات جهت برقراری یک رابطه به دور از تنش اشاره کرده‌ایم. لازم به ذکر است با اجرای توصیه‌های زیر می‌توانید یک رابطه آسیب خورده را نیز بهبود ببخشید.
کلماتی که به همسرتان می‌فهماند، هیچ تلاشی نمی‌کند، رفتارش احمقانه است، چرند می‌گوید و غیره احساس ارزشمندی او را نابود می‌کند.
برای کسب اطلاع از روش‌های پیشگیری از اختلافات زناشویی کلیک کنید.
برچسب زدن یعنی کل شخصیت و هویت کسی را زیر سوال بردن. در این موقعیت‌ها شما رفتار همسرتان را هدف قرار نداده‌اید، بلکه کل شخصیت او را هدف قرار داده‌اید. در این صورت به او می‌فهمانید که او آدم بدی است نه در این لحظه بلکه همیشه، که نتیجه آن از دست رفتن صمیمیت و اعتماد است.
همیشه دیر به خانه می‌آیی، تو اشتباه کردی، به کارت بیشتر از من علاقه داری، در صورتیکه گفتن کلماتی مثل، من در رنجم و باعث آن تو هستی بهتر است. به جای تو از مضمون من استفاده کنید. مثال (پیام من: وقتی نتونستی خودت را به مهمونی برسونی ناراحت شدم چون دوست داشتم کنارم باشی). (پیام تو: تو با نیامدنت به مهمانی خودت را خراب کردی).
گذشته‌ها دیگر هرگز باز نمی‌گردند. وقتی عصبانی هستید هرگز گذشته‌‌های دور را زنده نکنید. خشم باعث می‌شود از گذشته به عنوان یک اسلحه استفاده کنید و ناخواسته به رابطه‌تان آسیب بزنید.
مقایسه کردن چیزی را حل نمی‌کند، بلکه با این کار عملاً به همسرتان حمله کرده و خود را از داشتن یک ارتباط سالم با همسرتان محروم کرده‌اید. در صورتی که واقعا نمی‌توانید ارتباط سالمی با همسر خود داشته باشید لازم است که از خدمات مشاوره خانواده بهره ببرید.
برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره خانواده کلیک کنید.
تهدید اساساً این پیام را منتقل می‌کند که تو بدی، من تو را مجازات می‌کنم. این پیام می‌تواند برای رابطه شما ویران کننده باشد.
احساسات خود را به شکلی موثر بیان کرده و از کلمات واضح و روشن استفاده کنید. این کار باعث می‌شود طرف مقابل‌تان درک کامل تر و درست تری از شما به دست بیاورد.
استفاده از سیستم تقویت و پاداش همیشه به نتایج مطلوب منجر می‌شود. در این راه و برای جلوگیری از توهین و فحاشی، هرگاه توانستید که خود را کنترل کنید به خودتان پاداش دهید. به طور مثال قراری را تنظیم کرده و دوست قدیمی خود را ببینید.
سعی کنید آروم باشید و به مسئله پیش آمده بیاندیشید و ببینید که واقعا حق با چه کسی است. اگر واقعا حق با شما باشد که با به کاربردن این الفاظ هرگر نمی‌توانید به هدف خود برسید و فقط در دید دیگران جلوه بدی پیدا می‌کنید و اگر واقعا حق با طرف مقابل باشد چگونه خواهید توانست دیگر بر روی آن فرد نگاه کنید؟ باید بتوانید در هر شرایطی قدرت تصمیم گیری و تحلیل مسئله را داشته باشید.
برای اطلاع بیشتر در زمینه مهارت تصمیم گیری کلیک کنید.
بله. یکی از روش‌های کاهش رفتار توهین و فحاشی استفاده از سیستم تنبیه است. در این روش شما هنگامی که این رفتار را انجام دادید باید خود را محروم کنید. به طور مثال اگر قرار است امشب دوستان خود را ملاقات کنید، باید از رفتن صرفه نظر کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه توهین و فحاشی در روابط می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: توهین و فحاشی