جیغ زدن کودکان نوپا در بسیاری مواقع موجب کلافگی و خستگی والدین می‌شود. در این میان اولین مسئله‌ای که ذهن والدین را درگیر می‌کند علت جیغ زدن کودک است. جیغ زدن کودکان گاه و بی گاه به دلایل مختلف طبیعی و معمولا گذراست. اما گاهی این رفتار به حدی زیاد می‌شود که کنترل آن برای خانواده مشکل می‌گردد. جالب است بدانید رابطه شما و نوع برخوردتان تا حد زیادی می‌تواند رفتارهای کودکتان را کنترل و اصلاح کند. ممکن است نشانه‌هایی از بیش فعالی در کودکتان ببینید. اما بهتر است برای تشخیص به یک متخصص و مشاور کودک مراجعه نمایید. در این مقاله سعی کرده‌ایم تا علت جیغ زدن کودک و نحوه‌ی برخورد با این رفتار را آموزش دهیم.
منبع: جیغ زدن کودکان نوپا
کودکان در سنین پایین به خصوص در سنینی که به مهارت‌های کلامی کافی نرسیده‌اند، رفتارهایی همچون جیغ و داد کردن و قشقرق راه انداختن را زیاد نشان می‌دهند. گاهی این جیغ زدن به نوعی به زبان کودک برای بیان خواسته‌هایش و جلب توجه تبدیل می‌شود که به تدریج برایش عادت می‌شود. گاهی خانواده‌ها رفتارهای کودک را نشانه‌ای از بیش فعالی یا اختلالات دیگری چون اوتیسم می‌پندارند. بهتر است برای تشخیص علل جیغ زدن کودک به یک متخصص و یا مشاوره کودک مراجعه نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بیش فعالی و اوتیسم کلیک کنید. در کل جیغ زدن کودکان می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
طبیعتا توانایی‌های کلامی به طور کامل در کودکان زیر 2 سال شکل نگرفته‌است، به همین دلیل خیلی اوقات برای نشان دادن نیازها و درخواست‌هایشان از زبان غیر کلامی مثل ایما و اشاره، صدا درآوردن و خیلی اوقات هم از جیغ زدن و یا پرخاشگری استفاده می‌کنند. معمولا برای اصرار به داشتن چیزی بیشتر جیغ می‌زنند و خیلی اوقات با جیغ زدن به خواسته خود می‌رسند. درواقع هرچه والدین خواسته آن‌ها را در این مواقع بیشتر اجابت کنند، این رفتار تقویت می‌شود.
ناکام گذاشتن می‌تواند کودک را عصبانی کند. کودکان در این سن هنوز راه‌های کلامی برای ابراز عصبانیت و خشم خود را بلد نیستند. راه‌های کنترل هیجان و خشم را یاد نگرفته‌اند به همین دلیل تنها راه ممکن برایشان جیغ و داد کردن است. بنابراین هرچه را که بخواهند سریع شروع به پرخاشگری می‌کنند. برای اطلاع بیشتر در زمینه پرخاشگری کودکان زیر دو سال کلیک کنید.
جیغ و داد کودک برخی مواقع به خاطر دردهایی است که حس می‌کند، مثل درد شکم و دل پیچه، یا دردهایی که در اثر ضربه دیدن در آن‌ها ایجاد شده است. خیلی اوقات این دردها برایشان مبهم است یا توانایی ابراز درد را ندارند.
کودکان به خصوص در سنین پایین خیلی دنبال جلب توجه والدین هستند. خیلی از کودکان خردسال یاد می‌گیرند که با جیغ زدن می‌توانند سریع توجه پدر و مادر خود را جلب کنند. والدین در بسیاری مواقع ناخواسته با رفتارهایی این جیغ زدن را تقویت می‌کنند. مثلا هنگامی که با جیغ زدن کودکان نوپا مواجه می‌شوند سریع آن‌ها را در آغوش می‌گیرند، سعی می‌کنند با بازی و سرگرمی حواسشان را پرت کنند اما در واقع با این کار خود و توجه افراطی به کودک، باعث تقویت رفتار جیغ زدن می‌شوند.
حتی توجه منفی والدین مثل دعوا کردن صدا کردن کودک و هر برخورد افراطی می‌تواند این رفتار را تقویت کند چون کودک از این طریق به توجه رسیده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم به مقاله جلب توجه در کودکان مراجعه کنید.
برای برخورد صحیح با جیغ و داد کودک باید ابتدا علت‌ها را بشناسید و بر اساس آن برخورد صحیحی با فرزند خود داشته باشید. در نظر داشته باشید که با برخورد صحیح می‌توانید این رفتارها را کنترل و تعدیل کنید. برخی راه‌های برخورد با جیغ زدن کودک شامل موارد زیر می‌شود:
اگر او برای درخواست چیزی جیغ می‌زند، سریع چیزی که می‌خواهد را به او ندهید. می‌توانید به او بگویید «اگر جیغ بزنی نمی‌فهمم چه چیزی می‌خواهی» از او بخواهید به آرامی نشان دهد چه می‌خواهد. می‌توانید حدس بزنید و به آرامی در بیان خواسته‌اش به او کمک کنید. وقتی به آرامی درخواستش را ابراز کرد بهتر است چیزی که می‌خواهد را به او بدهید و با توجه مثبت و محبت برای اینکه خواسته‌اش را آرام ابراز کرد او را تحسین کنید. برای اطلاع از بهترین روش های تشویق کودکان کلیک کنید.
دقت کنید اگر خواسته‌اش غیر معقول است به خاطر جیغ و داد کودک تسلیم او نشوید می‌توانید به او خیلی ساده توضیح دهید؛ مثلا الان نمی‌توانی این را داشته باشی بعد از غذا می‌دهم. یا اینکه می‌توانید جایگزینی برای خواسته‌اش در نظر بگیرید.
دوره رشد کودک را در نظر بگیرید. کودکان در سنین خیلی پایین به صورت گاه و بی‌گاه جیغ می‌زنند. این مسئله معمولا گذرا است و خود به خود کاهش می‌یابد. برخورد شدید و واکنش افراطی می‌تواند اوضاع را بدتر و یا این دوره را طولانی کند؛ بهتر است با صبر و حوصله با کودک برخورد کنید و اجازه ندهید این رفتار کودک شما را خیلی پریشان و مضطرب کند.
زمان‌هایی که کودک آرام است تا حد ممکن ارتباط مثبت را با او زیاد کنید. این کار تأثیر زیادی برای کاهش رفتار منفی دارد. می‌توانید زمان‌هایی را اختصاص دهید تا با او بازی کنید، او را در آغوش بگیرید و یا برایش داستان بگویید.
اگر کودکتان برای جلب توجه شما جیغ می‌زند و قشقرق به پا می‌کند، به واکنش‌های خود دقت کنید. نه تنها توجه مثبت مثل بغل کردن، شکلات دادن بلکه توجه منفی مثل اخم کردن و دعوا کردن می‌تواند این رفتار را تقویت کند. حتما به الگوی جیغ زدن‌ها و دلیل آن توجه کنید. وقتی برای توجه گرفتن شما جیغ می‌زند، آن را نادیده بگیرید و توجه نکنید. در عوض وقت‌هایی که ارتباط مثبت دارد و جیغ نمی‌زند توجهتان را دو چندان کنید. کم کم کودک یاد می‌گیرد برای توجه گرفتن رفتارهای آرام و مثبت نشان دهد.
می‌توانید برنامه‌ای برای پاداش دادن به کودک داشته باشید. هر وقت کودک رفتار مثبتی نشان داد، یا مثلا درخواست‌هایش را بدون جیغ و داد ابراز کرد، به او پاداش بدهید. می‌توانید جایزه‌های کوچکی مثل خوراکی‌هایی که دوست دارد را برای پاداش در نظر بگیرید. به کودک بگویید این پاداش را دقیقا برای چه رفتاری دریافت می‌کند.
بسیاری از والدین با وجود رعایت نکات ذکر شده نمی‌توانند هنگام مواجهه با رفتارهای نابهنجار کودک خود مانند جیغ زدن و لجبازی او واکنش مناسبی از خود نشان دهند و یا فرزند خود را به آرامش دعوت کنند. گاهی علت جیغ زدن‌های طولانی مدت کودک به علل روانی و استرس و فشارهای عصبی باز می‌گردد. ادامه این مسئله منجر به بروز آسیب‌های بیشتری در آینده می‌شود. بنابراین وظیفه والدین است تا با مراجعه به مشاوره کودک جهت تأمین سلامت روان کودک و از بین بردن جیغ زدن در او بکوشند.
برای دریافت مشاوره در زمینه جیغ زدن کودکان نوپا می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: جیغ زدن کودکان نوپا