تصمیم گیری احساسی چیست؟ آیا همواره احساسات باعث آسیب رساندن به تصمیمات انسان می‌شود؟ بسیاری از افراد به خصوص آن‌هایی که عواطف و احساسات شدیدتری را نسبت به دیگران تجربه می‌کنند اغلب با مشکلاتی در تصمیم‌گیری مواجه می‌شوند. این افراد زمان‌هایی که درگیر هیجاناتی نظیر غم، خشم یا حتی شادی هستند نمی‌توانند به طور کامل از ظرفیت ذهن خود استفاده کنند و درنتیجه دست به اقداماتی می‌زنند که در نهایت باعث پشیمانی‌شان می‌شود. این وضعیت که به عنوان تصمیم گیری احساسی شناخته می‌شود می‌تواند آسیب‌ها و ضررهای جدی را در زندگی به بار بیاورد. در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا در مورد علل و نقش و کاربرد آن در زندگی روزمره توضیحاتی را ارائه کنیم پس تا انتها همراه ما باشید.
منبع: تصمیم احساسی
ما انسان‌ها بدون اینکه آگاه باشیم در هر لحظه از زندگی خود در حال تصمیم‌گیری هستیم. تصمیم‌گیری در مورد آنچه می‌پوشیم، می‌خوریم و می‌نوشیم ازجمله پایین‌ترین سطوح تصمیم‌گیری محسوب می‌شوند که ما را دائماً درگیر خود می‌سازند. اما تمام تصمیمات ما با ظرفیت ذهنی کامل و با استفاده از نیروی تعقل صورت نمی‌گیرند. در بسیاری از موارد این هیجانات ما هستند که اقداماتمان را تعیین می‌کنند و انتخاب‌های زندگی‌مان را رقم می‌زنند. برای آنکه بتوانید درک درستی از تصمیم گیری احساسی داشته باشید بهتر است به مقایسه آن با تصمیم‌گیری منطقی که در ادامه به آن پرداخته شده است توجه کنید.
برای آگاهی بیشتر در زمینه احساسات کلیک کنید.
در تصمیم‌گیری منطقی افراد به نوعی آگاهی هیجانی دست می‌یابند. به این معنی که قادرند هیجانات خود را در لحظه شناسایی کنند و اتخاذ تصمیمات مهم را به زمان فروکش کردن هیجانات موکول کنند. در این شرایط افراد اغلب از روش‌های منطقی برای انتخاب بین گزینه‌ها استفاده می‌کنند که مهم‌ترین آن استفاده از روش سود و زیان است. در این روش فرد سود و زیان هریک از گزینه‌ها را مشخص می‌کند و سپس به تعیین این مورد می‌پردازد که هریک از این سود و زیان‌ها برای او چقدر ارزش دارد. این راهکار به فرد کمک می‌کند تا بتواند راحت‌تر گزینه‌های نامناسب را حذف کرده و به تصمیمی عاقلانه‌تر دست یابد.
تصمیم گیری‌های احساسی متناسب با شدت هیجانی که فرد در زمان تصمیم گرفتن آن را تجربه می‌کرده متفاوت است. در واقع احساسات هرچقدر قوی‌تر باشند بیشتر می‌توانند بر انتخاب‌های ما تأثیر بگذارند و تصمیمات ما را با محدودیت مواجه سازند. اگر تصمیمی به صورت کاملاً احساسی صورت بگیرد معمولاً در لحظه اتفاق می‌افتد و خیلی سریع انجام می‌شود. در این فرایند احتمالاً فرد چیزی کم‌تر از یک دهم ثانیه به خود فرصت می‌دهد تا در مورد گزینه‌های موجود فکر کند. این زمان بسیار اندک به ما نشان می‌دهد که اصلاً در این فرایند قشر مخ دخالت چندانی ندارد و در نتیجه فرد با قوه ناآگاه خود به این تصمیم رسیده است.
ازجمله تصمیم‌های کاملاً احساسی می‌توان به تصمیماتی اشاره کرد که در مواجهه با یک خطر فوری صورت می‌گیرند و یا در استدلال و دعواهای بسیار داغ و جنجالی مشاهده می‌شوند. با این حال اغلب تصمیمات به طور کامل احساسی نیستند و نیروی منطق نیز در آن‌ها جریان دارد. اما آنچه باعث می‌شود که ما آن‌ها را نیز تصمیم احساسی بنامیم این است که نیروی محرک اصلی و تعیین کننده آن‌ها را نیز احساسات تشکیل می‌دهند. برای مثال ممکن است که شما ابتدا با استدلال‌های منطقی شروع کنید اما رفته رفته تحت تأثیر احساسات خود قرار گرفته و بر اساس آن‌ها عمل کنید.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه مهارت تصمیم گیری درست کلیک کنید.
شاید به خاطر پیامدهای منفی که از تصمیم گیری‌های احساسی در ذهن دارید این سؤال برایتان پیش بیاید که آیا احساسات نقش مثبتی در تصمیم‌گیری‌ها دارند یا خیر؟ و اینکه چرا احساسات ما در فرایند تفکر عقلانی ما تداخل می‌کنند؟ در جواب باید گفت که احساسات لزوماً به فرایند تصمیم‌گیری آسیب نمی‌رسانند و حتی جالب است بدانید که کلید هر تصمیم گیری در احساسات و هیجانات انسانی نهفته است.
تحقیقات نوروسایکولوژی در مورد افراد دچار آسیب مغزی نشان می‌دهد، بیمارانی که بخش مرتبط با درک هیجانات را از دست می‌دهند علاوه بر ناتوانی در تجربه احساسات، دچار دشواری‌های تصمیم‌گیری نیز می‌شوند. این افراد با وجود اینکه می‌توانند به طور منطقی تمام گزینه‌های موجود و جوانب موضوع را بسنجند نمی‌توانند در نهایت حتی در مورد ساده‌ترین مسائل به تصمیم نهایی برسند. این مسئله به ما نشان می‌دهد که احساسات ما نقش بسیار مهمی در فرایند تصمیم‌گیری دارند و تنها آنچه موجب آسیب‌رسانی به این فرایند می‌شود هیجانات شدید و ناتوانی در تنظیم آن‌ها است.
برای شناخت بیشتر در زمینه نقش احساسات در تصمیم گیری کلیک کنید.
مهم‌ترین و اساسی‌ترین قدمی که باید در جهت پیشگیری از تصمیم گیری احساسی بردارید این است که بتوانید مهارت کنترل احساسات را بیاموزید چرا که ناتوانی در تنظیم هیجان، اصلی‌ترین دلیل اتخاذ تصمیم‌های نادرست است. این مسئله به خصوص در زمانی که شما با هیجان خشم روبه‌رو هستید اهمیت دو چندانی پیدا می‌کند چرا که خشم هیجانی بسیار نیرومند است و می‌تواند موجب تصمیماتی شود که آسیب‌های جدی برای خودتان یا اطرافیان به همراه داشته باشد.
اگر احساس می‌کنید که در کنترل احساسات خود با دشواری‌های زیادی روبه‌رو هستید و انواع هیجانات نظیر خشم و غم را با شدت بسیاری تجربه می‌کنید مراجعه به یک روانشناس، شرکت در کارگاه‌های مهارت زندگی و مطالعه کتاب‌های خودیاری که در زمینه کنترل احساسات نوشته شده می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مهارت کنترل احساسات کلیک کنید.
بله. تصمیم گیری احساسی در حقیقت برای زمانی طراحی شده است که شما زمان اندکی برای عمل کردن دارید و نیازمند این هستید که بتوانید واکنش فوری نشان دهید. برای مثال هنگام مواجهه با انواع خطرها و زمان‌هایی که لازم است جان یک انسان را نجات دهید به تصمیم گیری احساسی نیاز دارید. این مکانیزم به شما کمک می‌کند تا در زمان بسیار کم بتوانید نتیجه بگیرید که باید چه کاری را با چه روشی انجام دهید.
خیر. احساسات همان طور که در طول متن گفته شد نقش بسیار مهم و حیاتی در جریان تصمیم‌گیری دارند. برای اینکه بتوانید یک تصمیم درست بگیرید لازم نیست که کاملاً قید احساسات خود را بزنید. بلکه آنچه ضروری است این است که بتوانید هیجانات خود را مدیریت کنید و نگذارید که آن‌ها به طور کامل بر شما چیره شوند.
برای دریافت مشاوره در زمینه تصمیم گیری احساسی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: تصمیم احساسی