مکیدن انگشت از جمله رفتارهایی است که نوزادان از بدو تولد به انجام آن علاقه نشان می‌دهند. بازتاب مکیدن نیز نوزاد را به انجام بیشتر این رفتار سوق می‌دهد. با این حال بسیاری از والدین نگران این مسئله هستند و تمام تلاش خود را می‌کنند تا نوزادشان انگشت خود را در دهانش نکند. مکیدن انگشت می‌تواند دلایل گوناگونی از جمله رویش دندان‌ها و مشکلات اضطرابی داشته باشد اما گاهی این رفتار بیش از حد رخ می‌دهد و باعث بروز مشکلاتی در شکل گیری دندان‌ها و حتی انتقال عفونت به دهان نوزادان می‌شود. با توجه به آسیب‌هایی که این رفتار برای نوزاد ایجاد می‌کند لازم است تا والدین با راهکارهایی از جمله تذکر دادن، پرت کردن حواس نوزاد و بهره بردن از کمک یک مشاور و روانشناس در کاهش رفتار مکیدن انگشت در نوزاد خود تلاش کنند. در ادامه به طور کامل درباره علل، آسیب‌ها و راهکارهای لازم صحبت خواهیم کرد.
منبع: مکیدن انگشت نوزاد | بازتاب، عوارض و راه های
بازتاب نوزادان، پاسخ‌های فطری و خودکار کودک در مقابل تحریکات مختلف است. بازتاب‌ها واضح ترین الگوهای رفتار نوزاد هستند که بسیار سازمان یافته و منظم می‌باشند. برخی از این بازتاب‌ها باعث بقا و رشد سالم نوزادان می‌شوند. برطرف کردن نیازهای اولیه نوزاد وابسته به این بازتاب‌های غیر ارادی است. بازتاب‌ها به تعامل هر چه بهتر مادر نوزاد نیز کمک می‌کند. واکنش‌های نوزاد، مادر را تشویق به تعامل بیشتر و پاسخی محبت آمیز می‌کند. همچنین بازتاب‌ها به والدین کمک می‌کنند تا بدانند از چه روش‌هایی می‌توانند نوزاد خود را آرام کنند.
برای اطلاع بیشتر درباره بازتاب نوزادان کلیک کنید.
یکی از بازتاب‌های طبیعی نوزاد بازتاب مکیدن می‌باشد که به صورت غیر ارادی انجام می‌شود. احتمالا بارها این صحنه را دیده‌اید که کودک شما انگشتش را درون دهانش کرده است. مکیدن انگشت می‌تواند یک رفتار طبیعی باشد که به صورت خود به خودی در جریان رشد از بین خواهد رفت و برخی اوقات نیز می‌تواند نشان دهنده اضطراب یا الگوهای نامناسب برای کاهش نگرانی باشد. والدین باید نسبت به بازتاب‌ها آگاه بوده و بتوانند در صورت بروز مشکل آن‌ها را تشخیص دهند و سریعا به پزشک و روانشناس مراجعه نمایند.
بازتاب مکیدن یا sucking، به نوعی مهمترین بازتاب فطری نوزاد است و اگر وجود نداشت، حتی یک نسل از انسان نیز نمی‌توانست زنده بماند. بازتاب مکیدن همانطور که مشخص است، امکان تغذیه کودک را برای عمل شیر خوردن از سینه مادر فراهم می‌کند. پس اگر مکیدن نوزاد مشکلی وجود ندارد، اما در شیر دادن به او مشکل دارید؛ می‌توانید مقاله راهنمای شیر دادن به نوزاد را مطالعه کنید.
معمولا بازتاب‌ها برای دوران نوزادی است و باید در زمان مشخصی ناپدید شوند. هم نبودن آن‌ها، هم زودتر یا دیرتر ناپدید شدن بازتاب‌ها می‌تواند آسیب زا بوده و پیش بینی کننده مشکلاتی مثل آسیب مغزی باشد. بازتاب مکیدن نوزاد باید بعد از 4 ماهگی ناپدید شود و جای خود را به مکیدن ارادی بدهد. برای اطلاعات بیشتر از سلامت رشد نوزاد خود به مقاله مراحل رشد کودک یک ساله مراجعه کنید.
برای تحریک و آزمایش بازتاب مکیدن نوزاد، انگشت خود را در دهان نوزاد قرار دهید؛ نوزاد باید به طور موزون، منظم و زمانی نسبتا طولانی حرکت مکیدن را انجام دهد. در صورتی که اینکار به درستی انجام گرفت نشان دهنده سلامت نوزاد شما می‌باشد. بازتاب مکیدن نوزاد شاید یکی از زیباترین و لذت بخش ترین رفلکس‌های طبیعی باشد و تغذیه و رشد نوزاد با همین روش زیبا تضمین می‌شود. والدین در صورت دیدن کوچک ترین نقص در مکیدن نوزاد، سریعا باید به متخصصان مربوطه و مشاوره کودک مراجعه کنند.
برای آشنایی با نشانه های سلامت نوزاد کلیک کنید.
با توجه به اینکه نوزادان توانایی صحبت کردن با دیگران را ندارند، توجه به نشانه‌های بدنی در آن‌ها اهمیت بالایی دارد. در واقع زبان کودکان تا پیش از شروع کلام، زبان بدن و رفتارها خواهد بود و والدین می‌بایست با معنای هریک از این رفتارها در کودک خود آشنا باشند. شما می‌توانید در این زمینه از روانشناسان کودک کمک بگیرید و راجع به بسیاری از رفتارهای فرزندتان که شاید آن‌ها را بی اهمیت تلقی کنید، اطلاعات مهمی کسب نمایید. در این قسمت بعضی از جدی ترین دلایل مکیدن انگشت در نوزادان را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
ضعف کودکان در استفاده از مهارت‌های ذهنی باعث می‌شود که آن‌ها برای شناخت اشیا و اجسام پیرامون خود، هر چیزی را در دهانشان قرار دهند. این موضوع می‌تواند به انگشت کودک یا حتی مکیدن کل دست نیز تعمیم پیدا کند. در کنار تلاش برای شناخت محیط مکیدن انگشت می‌تواند یک وسیله ارتباطی در نوزاد شما باشد به این معنا که او می‌خواهد پیامی را به شما منتقل کند.
گاهی اوقات مکیدن انگشت برای نوزاد شما موضوعی لذت بخش خواهد بود. آن‌ها ممکن است این عادت را از دوره جنینی پیدا کرده باشند و یا در روزهای پس از تولد متوجه شده باشند که با مکیدن انگشت خود احساس رضایت و آرامش پیدا می‌کنند. با توجه به احساس خوشایندی که این موضوع به همراه دارد، به احتمال زیاد این رفتار مکررا در نوزاد شما تکرار خواهد شد.
سنین دندان درآوردن در نوزادان به دلیل احساس ناراحتی و خارشی که در لثه‌ها ایجاد می‌شود می‌تواند دلیلی برای مکیدن انگشت توسط نوزاد شما باشد. آن‌ها انگشت یا هرچیز دیگری را به قصد کاهش التهاب و خارش وارد دهان خود می‌کنند.
یکی از دلایل مکیدن انگشت در نوزادان به ویژه در اولین ماه‌های بعد از تولد این است که می‌خواهند شما را در جریان احساس گرسنگی خود قرار دهند. آن‌ها متوجه این موضوع شده‌اند که هربار بطری یا سینه مادر را می‌مکند، عمل تغدیه انجام می‌شود. به همین خاطر با رفتارهایی مثل مکیدن انگشت به شما پیام می‌دهند که مجددا زمان تغذیه فرا رسیده است.
در روزها یا ماه‌های اول تولد، کودک شما اکثر ساعات روز را خواب است اما وقتی به تدریج ساعت خواب وی کمتر می‌شود، مکیدن انگشت می‌تواند دلیلی برای این موضوع باشد که حوصله فرزندتان سر رفته است. آن‌ها گاهی احتیاج دارند از آغوش شما جدا شده و در حد توانایی‌های خود اجازه ارتباط برقرار کردن با دنیا را داشته باشند.
مکیدن انگشت به دلیل اضطراب یا تنش درونی رفتاری است که معمولا در سنین بالاتر مشاهده می‌شود. این رفتار نشانه‌هایی دارد که شما را متوجه اضطرابی بودن آن می‌کند. برای مثال بهتر است به شدت مکیدن انگشت در فرزند خود توجه داشت باشید. رفتارهای اضطرابی معمولا شدت بالایی دارند. همچنین سایر نشانه‌ها می‌توانند اطلاعات خوبی در اختیار شما بگذارند. آیا فرزندتان همزمان با مکیدن انگشت گریه می‌کند یا لبخند می‌زند؟ توجه به موقعیت‌هایی که این رفتار را در آن‌ها می‌بینید نیز اهمیت بالایی دارد. اگر احساس می‌کنید نوزادتان در مواقعی که از چیزی ترسیده انگشتش را می‌مکد و یا در این مواقع این کار را برای مدت بیشتر یا با شدت بیشتر انجام می‌دهد بهتر است در این زمینه با یک مشاور کودک صحبت کنید.
برای آگاهی از روند دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.
اگرچه مکیدن انگشت به طور کلی موضوع نگران کننده‌ای نیست و تقریبا در تمامی کودکان دیده می‌شود اما همانطور که در ابتدای این مطلب گفته شد، مکیدن انگشت می‌تواند عوارض ناخوشایندی را نیز به همراه داشته باشد که در ادامه راجع به آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
در سنین کودکی استخوان‌ها و عضلات بدن انعطاف بالایی دارند. کودکانی که انگشت خود را با شدت زیادی می‌مکند و یا برای طولانی مدت این کار را انجام می‌دهند باعث می‌شوند که استخوان‌های آرواره و فک آن‌ها به شکل نامناسبی تغییر حالت دهند.
مکیدن مداوم انگشت باعث می‌شود که دندان‌های شیری کودک شما به شکل کج و نامناسبی رشد کنند. مشکلات مربوط به رویش دندان‌های شیری می‌تواند به صورت جلو آمدن دندان‌های ردیف بالا و عقب رفتن دندان‌های پایین نیز دیده شود. در نتیجه بهتر است از زمانی که کودک شما دندان در آوردن را شروع می‌کند مکیدن انگشت را ترک نماید. البته برخی از دندانپزشکان معتقدند مشکلات مربوط به دندان‌های شیری تاثیر نامطلوبی بر دندان‌های اصلی نمی‌گذارد و این مسائل می‌بایست از زمان رویش دندان‌های اصلی انجام شود.
در بعضی از موارد دیده شده که مکیدن انگشت در کودکان به دلیل تاثیری که بر روی شکل صورت و آرواره‌ها می‌گذارد مشکلاتی را برای صحبت کردن کودک ایجاد خواهد کرد. این مشکلات می‌تواند مواردی نظیر ناتوانی در تلفظ برخی حروف یا لکنت زبان را شامل شود.
به دلیل عوارض نامطلوبی که مکیدن انگشت می‌تواند برای کودک شما به همراه بیاورد بهتر است نهایتا تا پیش از رسیدن او به 6 سالگی این عادت را در فرزندتان از بین ببرید. در ادامه به برخی راهکارها در این زمینه اشاره خواهیم کرد. اگر احساس می‌کنید این راهکارها چندان که باید باعث کاهش مکیدن انگشت در کودک شما نمی‌شود یا فکر می‌کنید رفتار وی ریشه در ترس و اضطراب دارد بهتر است در این زمینه از یک مشاور کمک بگیرید.
برای آگاهی از روند دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.
اولین قدم برای ترک این عادت، تذکر به کودک و آگاه کردن او از این مطلب است که نباید این کار را انجام دهد. سعی کنید دلایل این مسئله را به زبان ساده و در حد توانایی ذهنی فرزندتان برای او توضیح دهید.
در زمان‌هایی که کودک شما مشغول مکیدن انگشت است یا می‌خواهد این کار را انجام بدهد توجه او را به سایر مسائل جلب کنید تا این کار را فراموش کند.
رفتار کودکتان در طول روز را به دقت بررسی کنید و به این سوال پاسخ دهید که چه زمان‌هایی، بیشتر انگشتش را می‌مکد. اگر عامل مشخصی در این زمینه وجود دارد سعی کنید این عامل را برطرف نمایید. برای مثال ممکن است شب‌ها و هنگام خواب به دلیل ترسی که کودکتان از تاریکی یا تنها خوابیدن دارد این رفتار بیشتر دیده شود. بهتر است برای از بین بردن ترس کودکتان در این زمینه اقدام کنید. اما اگر علت مشخصی پیدا نمی‌کنید به طور کلی در زمان‌هایی که کودکتان این رفتار را انجام می‌دهد دقت بیشتری داشته باشید تا از انجام این کار جلوگیری کنید.
برای مواقعی که فرزندتان موفق می‌شود مکیدن را کنار بگذارد یا کمتر این کار را انجام دهد به او پاداش دهید. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد انگیزه در کودک شود. کمک گرفتن از روش اقتصاد ژتونی به این صورت که با هر رفتار مثبت یک امتیاز به فرزندتان بدهید و با هربار مکیدن یک امتیاز از او بگیرید، بسیار نتیجه بخش خواهد بود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه روش اقتصاد ژتونی می‌توانید از مشاورین کودک کمک بگیرید.
از سنین 6 سالگی که دندان‌های اصلی کودک در حال رویش هستند بهتر است رفتار مکیدن انگشت کنار گذاشته شود.
اگر به دنبال یک موقعیت ترسناک مکیدن انگشت در کودک شما شروع می‌شود و یا شدت بیشتری پیدا می‌کند این رفتار دارای نشانه‌های اضطرابی است. علاوه بر این اگر تا سنین دبستان این رفتار خود به خود ترک نشود نیز نشان دهنده اضطراب احتمالی در کودک است.
برای دریافت مشاوره در زمینه مکیدن انگشت نوزاد می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.