تاثیر مشکلات خواب بر سلامت روان افراد چگونه است؟ اختلالات خواب از جمله مشکلات روانشناختی هستند که این روزها افراد بسیاری را درگیر خود کرده‌اند. این اختلال باعث ایجاد مشکلاتی در مغز شده و می‌تواند توانایی فکر کردن یا تنظیم هیجانی را در افراد تحت تاثیر قرار دهد. به دلیل همین ناتوانی در تنظیم هیجانات، افراد معمولا مشکلات خواب را در کنار بیماری‌هایی نظیر افسردگی، اضطراب یا اختلال دو قطبی تجربه می‌کنند. در این راستا خواب کافی و با کیفیت اهمیت بسیاری در سلامت روان و جسم افراد ایفا می‌کند و تحقق این امر با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی امکان پذیر است. همچنین برای جلوگیری از بروز مشکلات جدی و آسیب به سلامت روان، بهتر است در صورت مشاهده مشکلات مربوط به خواب، از یک روانشناس برای بهبود وضعیت خود کمک بگیرید.
منبع: تاثیر مشکلات خواب بر سلامت روان
کمبود خواب شبانه در کوتاه مدت باعث می‌شود که شما احساس خستگی یا تحریک پذیری داشته باشید. برخی از افراد احساس می‌کنند که با نداشتن خواب کافی در شب، توانایی تمرکز بر مسائل مختلف را در طول روز از دست می‌دهند.
متخصصان سلامت خواب معتقدند که رابطه بین خواب و سلامت روان، ارتباطی بسیار پیچیده است. علاوه بر اینکه مشکلات و بیماری‌های روانی می‌توانند باعث ایجاد اختلالاتی در زمینه خواب شوند، اخیرا متخصصان به این نتیجه رسیده‌اند که مشکلات خواب می‌تواند نقش علی در ایجاد و استمرار بیماری‌های روحی داشته باشند. درنتیجه میان وضعیت خواب و سلامت روان فرد، یک ارتباط متقابل وجود دارد. بیماری‌های روانی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در خواب فرد بشود و در کنار این مسئله، وضعیت خواب می‌تواند سلامت روان فرد را بهتر یا بدتر نماید.
متخصصان تاکنون نتوانسته‌اند زیر ساخته‌های عصبی مربوط به این رابطه را پیدا کنند. با این حال یکی از فرضیات در این زمینه این است که خواب شبانه کافی، باعث بالارفتن تاب‌آوری روان و احساس فرد می‌شود. مشکلات مزمن خواب به‌ویژه بی‌خوابی نیز با تفکر منفی و آسیب‌پذیری هیجانی ارتباط دارد.
برای اطلاع بیشتر در زمینه سلامت روان کلیک کنید.
خواب هر فرد شامل دو بخش متفاوت به نام‌های خواب آرام یا عادی و همچنین خواب با حرکات سریع چشم (REM)، است. این دو بخش مختلف به‌صورت چرخه‌ای، با یکدیگر جابه‌جا می‌شوند و فرد در طول مدتی که خوابیده است چندین مرحله خواب آرام و خواب رم را پشت سر می‌گذارد.
در جریان خواب آرام، فرد به‌تدریج به خواب عمیق فرو می‌رود و امواج مغزی دچار تغییراتی متناسب با عمیق شدن خواب فرد شده و از انگیختگی آن‌ها کم می‌شود. در طی این جریان، دمای بدن فرد کاهش‌یافته، عضلات در حالت آرامش قرار می‌گیرند و ضربان قلب و تعداد تنفس کاهش پیدا می‌کند. عمیق‌ترین مرحله از خواب آرام، مرحله‌ای است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن فرد، اهمیت بسیار بالایی دارد.
خواب با حرکات سریع چشم، مرحله‌ای است که رویا دیدن در آن اتفاق می‌افتد. در این مرحله فعالیت امواج مغزی، دمای بدن، فشار خون و سایر علائم، درست به اندازه شرایط بیداری فرد هستند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، خواب رم، برای یادگیری و حافظه و همچنین سلامت هیجانات فرد، اهمیت بالایی دارد.
علی رغم اینکه متخصصان همچنان در حال تلاش برای به دست آوردن یک توضیح دقیق‌تر در ارتباط با تعامل میان وضعیت خواب و بیماری‌های روانی هستند، توضیح اولیه ارائه شده توسط آن‌ها بیانگر این مطلب است که اختلالات خواب باعث ایجاد مشکلاتی در مغز نظیر تغییر در میزان هورمون استرس (کورتیزول) یا نوروترانسمیترهای مغزی شده و می‌تواند توانایی فکر کردن یا تنظیم هیجانی را در فرد تحت تاثیر قرار دهد. احتمالاً به دلیل همین ناتوانی در تنظیم هیجانات است که بی خوابی معمولاً در کنار بیماری‌هایی نظیر افسردگی، اضطراب یا اختلال دو قطبی به چشم می‌خورد. برای آشنایی بیشتر با علل بروز بی خوابی شبانه کلیک کنید.
تاکنون بیش از 70 نوع بیماری مرتبط با خواب شناسایی‌شده است که شایع‌ترین آن‌ها بی‌خوابی (مشکل در به خواب رفتن یا بیدار شدن‌های مکرر در طول خواب) می‌باشد. تعداد اختلالات مرتبط با خواب و ارتباط آن‌ها با انواع بیماری‌های روانی، موضوعی است که احتیاج به بررسی فراوانی دارد. در این میان رابطه مشکلات خواب با برخی بیماری‌های روانی بیشتر شناخته شده است.
برای آشنایی بیشتر با انواع اختلالات خواب کلیک کنید.
مشکلات مربوط به خواب در میان بیماران دوقطبی بسیار شایع هستند. این مشکلات می‌تواند شامل بی‌خوابی، چرخه‌های نامنظم خواب‌وبیداری و یا کابوس‌های شبانه باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که بی‌خوابی در این بیماران می‌تواند عاملی برای شروع دوره مانیا باشد. همچنین بر اساس مشاهدات بالینی مشکلات مربوط به خواب در روزهای پیش از شروع دوره جدید از بیماری، شدت بیشتری پیدا می‌کند.
مشکلات خواب در تمامی گروه‌های اختلالات اضطرابی مانند اضطراب فراگیر، فوبی ها، وسواس و اختلال استرس پس از سانحه به وفور دیده می‌شود. بیماران مبتلابه اضطراب، مشکلات بی‌خوابی بسیاری را گزارش می‌کنند و در حین خواب نیز، چندان که باید وارد مرحله خواب عمیق نمی‌شوند.
تحقیقات نشان می‌دهد که علاوه بر افسردگی، اضطراب نیز تحت تاثیر بی‌خوابی قرار دارد و بسیاری از افراد درگیر با مشکلات خواب، در آینده به یکی از بیماری‌های اضطرابی مبتلا می‌شوند؛ اما این احتمال به نسبت ابتلا به بیماری افسردگی بسیار کمتر است.
بین 25 تا 50 درصد کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه با مشکلات خواب مواجه هستند. این مشکلات شامل دشواری در به خواب رفتن، عمیق نبودن خواب، احساس خستگی روزانه و چرت زدن‌های مکرر در طول روز می‌باشد.
شایع‌ترین مشکلات خوابی که در بیماران افسرده دیده می‌شود، اختلال بی‌خوابی و آپنه های تنفسی هستند. براساس بررسی‌های انجام‌شده، بین 60 تا 90 درصد بیماران افسرده بزرگسال و حدود 90 درصد کودکان مبتلا به افسردگی؛ به بی‌خوابی و حدود یک پنجم آن‌ها به آپنه‌های تنفسی مبتلا هستند. در کنار این نتایج، یک بررسی در ارتباط با بیمارانی که مشکل خواب داشته‌اند، نشان داده است که بسیاری از افراد درگیر با مشکل بی‌خوابی در سال‌های آینده به بیماری افسردگی اساسی مبتلا شده‌اند. در نتیجه نمی‌توان میان بیماری افسردگی و احساس بی‌خوابی از یک رابطه علی صحبت کرده بلکه صرفاً میان این دو معضل یک ارتباط و همبستگی قوی وجود دارد.
نشانه‌های افسردگی در بیمارانی که علاوه بر افسردگی از بی‌خوابی رنج می‌برند تا حدودی متفاوت از سایر بیماران افسرده است. بیماران افسرده‌ای که دچار بی‌خوابی هستند، افکار و رفتار خودکشی بیشتری داشته و همچنین نسبت به درمان مقاوم‌تر هستند.
برای شناخت بیشتر درباره بی خوابی و افسردگی کلیک کنید.
با توجه به آنچه از ارتباط میان سلامت روان و مشکلات خواب بیان شد، بهتر است که تلاش کنیم تا وضعیت سلامت خواب خود را در شرایط مطلوبی نگه‌داریم تا از تاثیر مشکلات خواب بر سلامت روان خود بکاهیم. برخی از راهکارهایی که برای رسیدن به این هدف وجود دارد شامل موارد زیر هستند.
الگوی خواب و خوراک و برنامه‌ریزی‌های روزانه فرد تاثیر بسیاری در بهبود وضعیت خواب یا بدتر شدن آن دارند. مهم‌ترین مسئله در سبک زندگی وجود یک نظم مشخص است. این نظم می‌بایست در ساعات خواب و مصرف مواد غذایی وجود داشته باشد. معمولاً توصیه می‌شود که یک ساعت پیش از زمان رفتن به رخت خواب، از مصرف مواد محرک نظیر کافئین، الکل یا انجام فعالیت‌هایی که درگیری ذهنی ایجاد می‌کنند اجتناب نمایید.
درصورتی‌که به دلیل شیفت‌های کاری شبانه یا سفر نمی‌توانید نظم برنامه خود را حفظ نمایید، بهتر است برای جلوگیری از آسیب‌های مربوط به مشکلات خواب با یک متخصص مشورت کنید.
برای کاهش تاثیر مشکلات خواب بر سلامت روان انجام مرتب ورزش‌های هوازی بسیار مفید خواهد بود چراکه باعث می‌شود که افراد راحت‌تر به خواب رفته و در طول خواب شبانه نیز کمتر بیدار بشوند.
انجام مدیتیشن، تمرین‌های تنفسی یا ریلکسیشن باعث کاهش تنیدگی و اضطراب شده و در بهبود وضعیت خواب فرد اهمیت بسیار بالایی دارد.
با توجه به آسیب‌هایی که به دلیل بی‌خوابی در سلامت جسم و روان فرد ایجاد می‌شود، بهتر است که پیش از شدت یافتن این اوضاع، برای درمان آن اقدام کنید و از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید. دانستن نکاتی در ارتباط با بهداشت خواب نظیر روشنایی خانه، فعالیت‌هایی که پیش از به خواب رفتن نباید انجام داد و...، از جمله مسائلی هستند که می‌توانید از یک متخصص آموزش ببینید.
برای اطلاع بیشتر درباره مشاوره تلفنی کلیک کنید.
تاکنون بیش از 70 نوع اختلال خواب شناسایی‌شده است که پاسخگویی هریک از آن‌ها به درمان، با دیگری متفاوت است. عواملی نظیر مدت زمان درگیری با بیماری، سن، جنس، بیماری‌های جسمی یا روحی نیز در این موضوع اثر دارند. با این حال درمان‌های روانشناختی و به‌ویژه درمان شناختی-رفتاری در برطرف کردن این مشکلات بسیار موفق بوده‌اند.
یکی از درمان‌های بسیار مطرح روانشناسی برای رفع مشکل بی‌خوابی، درمان شناختی است. درمان شناختی معتقد است که تداوم مشکلات خواب در یک فرد به این خاطر است که آن‌ها انتظار دارند مشکلات خواب را هر شب مشاهده کنند. یک بیمار مبتلابه بی‌خوابی، هر شب پیش از رفتن به رخت خواب معتقد است که قرار نیست خواب راحتی داشته باشد. درمان روانشناختی سعی می‌کند با تغییر این تفکرات به فرد برای بهبود کیفیت خواب کمک کند. بر اساس آمار، این روش درمانی تا حد زیادی در درمان انواع بی‌خوابی‌ها مؤثر بوده است.
برای آگاهی بیشتر درباره درمان بی خوابی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه تاثیر مشکلات خواب بر سلامت روان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.