مادران شاغل امروزه درصد بیشتری از زنان جامعه را تشکیل می‌دهند. اشتغال زنان پدیده‌ای رایج در جوامع مختلف است که در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات اقتصادی و رشد فرهنگی جامعه نمود بیشتری پیدا کرده است. مسلما مادران شاغل فشار مضاعفی را به خاطر نقش مادری احساس خواهند کرد. اشتغال مادران می‌تواند فوایدی برای کودک داشته باشد و هم در عین حال مضراتی برای فرزندپروری نیز به بار بیاورد. آنچه که اهمیت دارد نحوه مدیریت شرایط است و مادران شاغل با رعایت نکاتی می‌توانند سلامت جسمانی و روانی خود و فرزندانشان را تضمین کنند که در ادامه این مقاله به بررسی تمام این مباحث می‌پردازیم. همچنین بهره بردن از مشاوره کودک و مشاوره خانواده در راستای بهبود روابط مادر با فرزند و همچنین مادر با همسر می‌تواند تاثیرات مثبتی داشته باشد.
منبع: مادران شاغل
در حال حاضر تعداد زنانی که خواهان کار در برون منزل و اشتغال هستند بسیار بیشتر از سال‌های گذشته شده و دامنه و تنوع شغلی که زنان وارد آن می‌شوند، نیز گسترده‌تر شده است. بسیاری از مادران بعد از زایمان کار خود را کنار می‌گذارند و به فرزند خود می‌پردازند و بسیاری دیگر نوع شغل خود یا میزان آن را تغییر می‌دهند تا تداخل کمتری با امور فرزند و تربیت او داشته باشد.
اشتغال مادر به معنی سنگین‌تر شدن مسئولیت‌هاست و این مسئله مخصوصا در خانواده‌هایی که امور جاری منزل آن به شکل پیش فرض وظیفه زن پنداشته می‌شود، چند برابر خواهد شد. اشتغال زنان ممکن است بر روابط زناشویی نیز تاثیر بگذارد، مشاوره خانواده می‌تواند به زوجین برای به حداقل رساندن تنش‌ها یاری برساند.
برای اطلاع از روند دریافت مشاوره خانواده و تجربه مادری کلیک کنید.
اشتغال مادران گاهی به علت مسائل مالی است یعنی زن و شوهر برای اینکه درآمد کافی برای زندگی داشته باشند، مجبور هستند هر دو کار بکنند. ممکن است بسیاری از زنان تمایل به کار بیرون از منزل نداشته باشند ولی صرفا به خاطر مسائل مالی مجبور به ادامه باشند. البته قشر کثیری از زنان به علت علاقه به اشتغال روی می‌آورند. آن‌ها ممکن است از سال‌های نوجوانی برای آینده شغلی خود برنامه ریزی کرده باشند، سال‌ها تحصیل کرده یا به مهارت آموزی پرداخته باشند. در واقع شغل منبع رضایت و شادی چنین زنانی می‌باشد. برای برخی از زنان هم شغل وسیله ای برای استقلال مالی می‌باشد. یعنی آن‌ها دوست دارند به لحاظ مالی مستقل باشند و به اصطلاح دستشان در جیب خودشان باشد.
با این حال آنچه که اهمیت پیدا می‌کند نقش مادر در تربیت فرزندان است و اینکه مادر در کنار شغلی که دارد بتواند به درستی از فرزند خود مراقبت کند و مسئولیت‌هایی که بر عهده او در زمینه مادری و کاری است با یکدیگر تداخل پیدا نکنند.
برای اطلاع بیشتر در زمینه نقش مادر در تربیت فرزندان کلیک کنید.
در گذشته باور بر این بود که اشتغال مادران امری مخرب در جریان رشد کودک است و مادر شدن مساوی با خانه نشینی است. با تغییر نگرش جامعه به اشتغال مادران و ورود روزافزون زنان به حیطه‌های شغلی، این نگرش تغییر پیدا کرده است و حتی بررسی‌های دانشمندان حاکی از اثرات مثبت اشتغال مادران روی کودکانش است. به طور خلاصه می‌توان پیامدهای مثبت اشتغال مادران را چنین برشمرد.
1- اگر شغل باعث افزایش رضایت از زندگی، اعتماد به نفس و شادی شود، بنابراین سلامت روان هم در نتیجه آن افزایش می‌یابد. مادری که سلامت روان بیشتری داشته باشد، بهتر می‌تواند وظایف مادری خود را ایفا کند و فرزندان سالم تری می‌پروراند.
2- مادران شاغل ممکن است باعث شوند کودکانشان استقلال بیشتری را تجربه کنند و در نتیجه مسئولیت پذیری کودک پرورش پیدا می‌کنند. برای آشنایی بیشتر درباره مسئولیت پذیری کودکان کلیک کنید.
3- کودکان مادران شاغل در آینده بیشتر به اشتراکی بودن ازدواج می‌اندیشند یعنی دختران بیشتر ممکن است شاغل بودن را دوست داشته باشند و پسران بیشتر قائل به کمک کردن به همسر در خانه داری و فرزندپروری باشند.
4- کودکانی که مادران شاغل دارند معمولا به مهدکودک می‌روند. مهدکودک علاوه بر ارتقاء مهارت‌های اجتماعی کودکان، در مسائل مختلفی آموزش می‌بینند. این آموزش‌ها باعث پیشرفت مهارت‌های شناختی آن‌ها شده و ممکن است زیر ساخت مناسبی برای مهارت‌های تحصیلی بعدی بشود.
5- مردانی که همسران شاغل دارند، یاد می‌گیرند که در جریان فرزندپروری دخالت بیشتری داشته باشند. این در حالیست که مردانی که زنانشان شاغل نیستند، به طور کامل رشد و تربیت فرزند را به همسر محول می‌کنند. یقینا دخالت پدر در فرزندپروری تاثیرات بسیار مثبتی روی کودک می‌گذارد و باعث می‌شود کودک رابطه بهتری با پدر خود پرورش دهد. مشاوره کودک به والدین برای اتخاذ بهترین روش تربیتی کمک می‌کند.
برای اطلاع از روند دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.
علاوه بر مزیت‌های گفته شده، ممکن است اشتغال مادران آسیب‌هایی را هم به دنبال داشته باشد.
1- اشتغال مادر ممکن است باعث فشار روحی و خستگی روانی او شود. این فشار و تنش‌ها اگر به محیط خانه منتقل شود هم برای کودک مضر است هم برای روابطی که بین مادر و کودک شکل می‌گیرد. یعنی ممکن است مادر دیگر برای کودک خود حوصله و انرژی نداشته باشد و علاوه بر اینکه کمیت ارتباطشان در طول روز کم است، کیفیت آن هم پایین بیاید.
2- برخی مادران در مورد اشتغال خود دچار احساس گناه می‌شوند و بنابراین سعی در جبران افراطی زمانی که با کودک خود نیستند می‌کنند یا شروع به باج دادن به کودک می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به آسیب در کودک شود.
3- فشار کارهای خانه و مسئولیت‌های مادری از یک طرف و فشار شغلی از طرف دیگر ممکن است سلامت روان یک مادر شاغل را پایین بیاورد.
4- اگر کیفیت رابطه مادر و کودک پایین بیاید، بسیاری از این کودکان ممکن است از داشتن مادر شاغل ناراضی باشند و احساس تنهایی کنند یا مجبور شوند ساعات زیادی را در منزل تنها بمانند. این تنها ماندن علاوه بر خطراتی که برای سلامت روان کودک دارد، ممکن است خطرات دیگری هم داشته باشد. به هر حال کودکان شیطنت‌هایی دارند که ممکن است منجر به آسیب شود. مثلا روشن کردن گاز و مسائلی از این دست.
5- فرستادن کودک به مهدکودک، مخصوصا مهدکودک‌های با کیفیت پایین که مراقبین ثابت ندارند، ممکن است باعث اضطراب کودک و ایجاد دلبستگی نا ایمن در وی شوند.
برای اطلاع بیشتر درباره فرستادن کودک به مهدکودک و دلبستگی در کودکان کلیک کنید.
همانطور که گفته شد اشتغال مادران خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد. نمی‌توان به شکل مطلق گفت که این امر آسیب‌زا هست یا نه؛ بلکه در یک بافتار وسیع نیاز به بررسی دارد. برای اینکه اشتغال شما باعث آسیب به فرزندتان نشود، به نکات زیر توجه کنید.
1- بهتر است کودکان از سه‌سالگی به بعد وارد مهدکودک شوند. تا قبل از آن اگر در محیط خانه مثل خانه مادربزرگ و پدربزرگ باشند یا یک پرستار ثابت و مطمئن داشته باشند. بسیاری از مهدکودک‌های کیفیت نگهداری مناسبی برای فرزندان شما دارند مهم است که مراقبان سریعا تغییر نکنند.
2- به کیفیت رابطه‌تان با فرزندتان توجه کنید. ناچارا مجبور هستید زمان کمتری را در کنار فرزند خود بگذرانید ولی با بالا بردن کیفیت رابطه می‌توانید خیالتان را راحت کنید. سعی کنید زمان‌هایی را برای بازی با کودکتان، صحبت از وقایع مهدکودک یا مدرسه، احساسات و نیازهایش در نظر بگیرید.
3- به خودتان هم زمانی را اختصاص دهید. داشتن زمانی برای خودتان کمک می‌کند شاداب شده و خستگی‌تان کاهش یابد. این زمان می‌تواند نیم ساعت خوابیدن، ورزش کردن یا هر چیز دیگری باشد که خودتان دوست دارید.
4- از همسرتان بخواهید همراه و همپای شما باشد و در امور خانه داری و نگهداری فرزندان کمکتان کند.
5- کمال گرا نباشید. یادتان باشد هیچ انسانی بدون عیب و نقص نیست و قرار نیست شما در همه چیز نمونه و زبانزد باشید. اینکه بعضی از جنبه‌های زندگی تان کمی نقص داشته باشد چیز بدی نیست.
6- برنامه‌ریزی کلید اصلی زندگی موفق است. برنامه‌ریزی داشته باشید و اولویت‌هایتان را مشخص کنید.
7. از آنجایی که جدایی کودک از مادر شاغل می‌تواند برای هر دو سخت باشد بهره بردن از کمک یک مشاور و متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا مشکلات کمتری را تجربه کنید.
برای آشنایی بیشتر درباره جدایی کودک از مادر شاغل کلیک کنید.
بهتر است کودکان از سه سالگی به بعد وارد مهدکودک شوند چراکه بعد از این سن دلبستگی ایمن در کودک شکل گرفته و اگر قبل از آن کودک به مهد کودک برود این مسئله ممکن است باعث اضطراب و ایجاد دلبستگی نا ایمن در وی شود.
مسلما بله. مادران شاغل معمولا از سلامت روانی بالاتری برخوردار بوده که این مسئله تاثیرات مثبت خود را بر روابط مادر و کودک می‌گذارد. همچنین به دلیل نبود مادر در منزل مسئولیت پذیری کودک افزایش پیدا می‌کند و با پدر نیز می‌تواند تعامل بیشتری داشته باشد.
برای دریافت مشاوره در زمینه فرزندپروری می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: مادران شاغل