آیا امکان تنفر از فرزند وجود دارد؟ دنیای والد و فرزند معمولا به صورت روابط آمیخته با عشق و محبت در نظر گرفته می‌شود؛ با وجود این گاهی والدین به دلایل مختلفی ممکن است نسبت به فرزند خود احساس تنفر پیدا کنند. عموما تنفر از فرزند، احساس گناه فراوانی نیز برای والدین به همراه دارد که می‌تواند مشکل را دو چندان کند. رابطه والد و فرزندی مانند هر رابطه دیگر دستخوش فراز و نشیب‌هایی می‌شود و این کاملا طبیعی است. آنچه اهمیت دارد این است که والدین بتوانند به خوبی هیجانات خود را شناسایی کنند و به دلایل زیر بنایی آن واقف باشند تا بتوانند برای چالش‌هایی که در ارتباط با فرزند خود مواجه می‌شوند، چاره ای بیندیشند. مشاوره کودک این امکان را فراهم می‌کند با شناخت دلایل زیر بنایی تنفر از فرزند و یادگیری شیوه‌های مناسب تربیت فرزند بتوانید بر این مشکل غلبه کنید.
منبع: تنفر فرزند
تنفر از فرزند به دلایل مختلف و پیچیده‌ای می‌تواند رخ دهد. گاهی والدین مشکلات درونی یا مسائل حل نشده ارتباطی با فرزند خود یا دیگران دارند که آن به صورت تنفر حس می‌کنند. برخی از مسائل و علل زیربنایی تنفر از منظر روانشناسی کودک شامل موارد زیر است. برای اطلاع بیشتر درباره روانشناسی کودک کلیک کنید.
خیلی اوقات تعارض‌های درونی حل نشده والدین بدون اینکه فرد از آن آگاه باشد منجر به واکنش‌هایی مثل بیزاری از فرزند می‌شود. تعارض‌ها و مسائل حل نشده فرد می‌تواند منجر شود فرد احساس منفی نسبت به خود پیدا کند و در مورد فردی که ارتباط نزدیک داشته و وابستگی به او دارد ناخودآگاه احساس تنفر پیدا کند.
ارتباط والد با کودک می‌تواند با چالش‌های زیادی مواجه شود. برخی مواقع کودکان خلق دشوارتری دارند و حساس ترند، در حالی که ممکن است رفتارهای کودک به دلیل یک بیماری یا اختلال مثل بیش فعالی یا اوتیسم باشد. در این وضعیت والدین روش تربیتی سختگیرتری اتخاذ کرده و متقابلا با مقاومت و لجبازی بیشتر کودک مواجه می‌شود. در کل اینگونه الگوی ارتباطی به تدریج باعث مشکل ارتباطی و به نوعی افزایش حس منفی بین والد و کودک می‌شود.
گاهی مشکلات رفتاری فرزندان یا ناسازگاری او می‌تواند باعث آشفتگی و کاهش تحمل پدر و مادر شود. در این موارد عموما والدین از کنترل و بهبود رفتارهای کودک عاجز می‌شود و گاها تلاش‌های والدین در کنترل فرزند که توام با خشم و هیجان شدید است، با شکست مواجه می‌شود. این احساس ناکامی می‌تواند در ارتباط با فرزند خشم بیشتری برای والد ایجاد کند. به تدریج خشم پنهان شدت یافته با احساس ناکامی، ممکن است تبدیل به ایجاد احساس تنفر از فرزند شود.
برای اطلاع بیشتر درباره بیش فعالی و اوتیسم کلیک کنید.
گاهی والدین به دلایل مختلف همه مسئولیت‌های کودک را به دوش می‌کشند. والدینی که در مورد تحول کودک خود نگرانی بیش از حد دارند و یا به طور ناخودآگاه تمایل دارند والد کامل و بی نقصی باشند، بیشتر اوقات خیلی از مسئولیت‌ها را از کودکان خود می‌گیرند. با وجود این، احساس تحمل بیش از حد و فشار روانی که فرد تحمل می‌کند، می‌تواند باعث شود این حس منفی به سوی کودک بازگردانده شود و به نوعی احساس بیزاری ایجاد گردد. والدین با آگاهی از روش‌های ایجاد مسئولیت پذیری کودکان می‌توانند از ایجاد چنین چرخه معیوبی جلوگیری کنند.
برای آشنایی بیشتر درباره افزایش مسئولیت پذیری کودکان کلیک کنید.
برخی مواقع، آسیب‌های پیشینی که فرد تجربه کرده است، به طور ناخودآگاه می‌تواند بر احساسش نسبت به کودک خود تاثیر بگذارد. مشکلاتی مثل تجربیات بدرفتاری یا آزار پیش از ازدواج، یا سوء رفتار در طول زندگی، مشکلات خانوادگی یا مشکلات عاطفی در طول کودکی می‌تواند در زیربنای حس تنفر از فرزند موثر باشد. به علاوه استرس‌ها و ضربه‌های دوران بارداری یا زایمان بسیار مشکل که برای سلامت مادر تهدید کننده است می‌تواند حس منفی ناهشیاری به کودک ایجاد کند.
گاهی اختلالات روانی که والد تجربه می‌کنند در احساسی که به کودک خود دارند تاثیرگذار است. گاهی تنفر از فرزند می‌تواند ناشی از افسردگی و یا افسردگی پس از زایمان در والد باشد. این اختلال در پدر یا مادر باعث تفکر و احساس منفی شدید نسبت به خود و دنیای اطراف می‌شود. این مشکلات می‌تواند بر کارکرد ارتباطی مادر و کودک تاثیرگذار باشد. همچنین مشکلاتی مثل اختلال دوقطبی که با نوسانات شدید خلق و رفتار همراه است و اختلالات شخصیت مثل شخصیت‌های مرزی که در روابط خود دچار مشکلات شدید می‌شوند، در شکل گیری ارتباط منفی با کودک موثر است.
برای شناخت بیشتر درباره افسردگی پس از زایمان کلیک کنید.
برخی والدین که در کودکی تجربیات تلخ و آسیب زا داشته‌اند، به خصوص در مواردی که سوء رفتار شدید، کودک آزاری یا محرومیت‌های عاطفی شدید را تجربه کرده‌اند، در بزرگسالی در ارتباط با کودک خود احساسات منفی و مشکلات رفتاری زیادی را نشان می‌دهند. خیلی از والدینی که در کودکی حس کرده‌اند مورد خشونت یا تنفر والدین قرار گرفته‌اند و احساس دوست داشتنی نبودن طرد شدگی کرده‌اند، به طور ناخودآگاه این احساس را به کودک خود انتقال می‌دهند.
برای آگاهی بیشتر درباره کودک آزاری جنسی کلیک کنید.
گاهی روابط با همسر باعث ایجاد تنفر از فرزند می‌شود. برای مثال بعضی مواقع زنانی که مورد بدرفتاری شوهر قرار می‌گیرند یا احساس توجه یا محبت کافی را از او دریافت نمی‌کنند، ناخوداگاه خشم خود را به کودک منتقل می‌کنند. یک بارداری ناخواسته باعث افزایش حس منفی و انتقال تنفر به نوزاد تازه به دنیا آمده می‌شود. در واقع گاهی فردی که در زندگی خود تعارض فراوان دارد نوزاد جدید را نمی‌تواند بپذیرد.
گاهی مشکلات زندگی یا مشکلات اقتصادی در افزایش حس تنفر از فرزند اثر گذار است. در خانواده‌هایی که فقر زیادی وجود دارد، هر اشتباه کودک می‌تواند تبعات بیشتری برای خانواده داشته باشد. همچنین مشکلات اقتصادی فشار روانی و استرس زیادی برای خانواده ایجاد می‌کند که می‌تواند روابط منفی را بیشتر کند. به طورکلی مجموعه‌ای از این عوامل در شکل گیری والدین سمی نقش دارند.
برای اطلاع از ویژگی والدین سمی کلیک کنید.
تنفر از فرزند ممکن است تنها در یک برهه زمانی باشد، اما گاهی این حس تنفر ریشه عمیقی داشته و تاثیرات دراز مدت خواهد داشت. برای آن که بتوانید در برابر این تاثیرات رفتار درستی پیش بگیرید، مقاله آموزش پدر و مادر را مطالعه کنید. اثرات تنفر از فرزند موارد زیر را در بر می‌گیرد.
اثرات کوتاه مدت:
1- کناره گیری و درونگرایی کودک
2- پرخاشگر شدن با اطرافیان و همسالان
3- ایجاد ترس و اضراب مستمر
4- احساس گناه
5- مشکلات اشتها و غذا خوردن
6- مشکلات تحصیلی
اثرات دراز مدت:
1- اختلالات اضطرابی، افسردگی
2- مشکلات اعتماد به نفس و مشکل در روابط
3- افزایش احتمال رفتار مشابه با کودک خود
می‌توانید با روش‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم با حس بیزاری خود مقابله کنید و با شکل دهی یک سبک دلبستگی ایمن میان خود و فرزندتان بهداشت جسمی و روانی او را به بهترین شکل برآورده کنید.
1- رفتارها و ویژگی‌های سنی کودک را بشناسید و انتظارات را از کودک تعدیل کنید. توجه داشته باشید که بعضی رفتارها به مرور زمان حذف می‌شوند و نیازی به رفتارهای هیجانی و پرخاش نیست.
2- با بهره بردن از کمک مشاور به علل احساس تنفر خود از فرزندتان پی ببرید و در راستای کاهش آن تلاش کنید. به این نکته توجه داشته باشید که فرزند شما نیز به مانند هر انسان دیگری نیاز دارد تا از مهر و محبت مادر برخوردار شود.
3- روحیه خود را مثبت نگه دارید. برای خود برنامه‌های تفریحی و استراحت و فعالیت‌های موثر مثل ورزش داشته باشید. سعی کنید در گروه‌ها و یا حتی کارگاه‌هایی شرکت کنید که به پیوند عاطفی میان شما و فرزندتان کمک می‌کند.
4- مهارت‌های کنترل هیجان خود و مدیریت خشم و کنترل استرس را یاد بگیرید و تمرین کنید. این مسئله در زندگی زناشویی شما نیز می‌تواند مفید باشد.
5- مشکلات ارتباطی خود با کودک را بشناسید و به کمک کسب آگاهی از نکات تربیتی فرزندان، مشورت گرفتن، کتاب خواندن و کمک حرفه ای مهارت‌های فرزندپروری را در خود تقویت کنید تا خیلی از تعارض‌ها کاهش یابد. برای اطلاع بیشتر درباره نکات تربیتی فرزندان کلیک کنید.
کودک همواره احساس تنهایی می‌کند و به خاطر احساس بدی که والدین نسبت به او دارند خود را سرزنش می‌نماید. همچنین اعتماد به نفس و عزت نفس خود را نیز از دست می‌دهد و به مرور دچار اختلالات مختلفی از جمله افسردگی و اضطراب می‌شود.
برای دریافت مشاوره در زمینه کودک و خانواده می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: تنفر فرزند