اختلال بدریخت انگاری بدنی یا بد شکل انگاری بدن یکی از اختلالات روانی است که در دوران نوجوانی و سنین جوانی بسیار شایع می‌باشد. شاید تا به حال در اطرافیان و دوستان خود کسانی را دیده‌اید که مدام از ظاهر خود عیب‌های عجیب و غریب می‌گیرند و ساعت‌ها به این عیب‌ها فکر می‌کنند. این افراد در حضور دیگران دائما در حال حرف زدن از عیب‌های ظاهری خود هستند و مدام دست به عمل‌های زیبایی می‌زنند، در صورتی که از نظر شما هیچ مشکل خاصی در ظاهر آن‌ها وجود ندارد. این اشخاص مبتلا به اختلال بدریخت انگاری بدنی هستند. اضطراب، افسردگی، گرایش به مصرف مواد، افکار خودکشی و... از جمله عوارض این بیماری است. با این حال روش‌های درمان شناختی رفتاری بیشترین تاثیر را در کنترل و بهبود این اختلال داشته است. در این مقاله قصد داریم در مورد اختلال بدریخت انگاری و نحوه درمان آن توضیح دهیم.
منبع: اختلال بدشکل انگاری
اختلال بدریخت انگاری بدنی یا بدشکلی بدنی (body dysmorphic)، یک نوع اختلال روانی است که طی آن فرد احساس می‌کند یک نقص ظاهری خیلی بزرگ و خیالی در بدن خود دارد و مدام از آن گله می‌کند. در صورتی که این نقص یا اصلا وجود ندارد یا اگر هم وجود دارد، بسیار جزئی و کمتر از آن چیزی است که خود او فکر می‌کند. مشغولیت ذهنی این افراد به این مشکلات چیزی فراتر از ناراحتی‌های ساده در مورد ظاهر است که بقیه افراد دارند. این افراد ساعت‌ها جلوی آینه می‌ایستند و به عیب‌های خیالی خود نگاه می‌کنند. ممکن است چندین ساعت در روز، در مورد این نقص‌های غیر واقعی فکر کنند. این افراد به حدی به عیب‌های خود باور دارند که حرف هیچ شخص دیگری در مورد اینکه ظاهر خوبی دارند را باور نمی‌کنند. برای آشنایی درباره اختلالات روانی کلیک کنید.
گاهی اوقات اختلال بدریخت انگاری آنقدر شدید می‌شود که تمام ذهن و فکر فرد را مشغول می‌کند و در نتیجه عزت نفس و اعتماد به نفس او را پایین می‌آورد. حتی ممکن است از ترس مسخره شدن و طرد شدن، از حضور در جامعه خودداری کنند و خود را در خانه حبس کنند. در نهایت نیز ممکن است موقعیت شغلی یا تحصیلی خود را از دست بدهند و در حوزه‌های فردی و اجتماعی زندگی خود با مشکل مواجه شوند.
برای اطلاع بیشتر درباره حفظ عزت نفس و اعتماد به نفس کلیک کنید.
این اختلال در سنین نوجوانی و جوانی، زمانی که فرد بیش از هر زمان دیگری به ظاهر خود اهمیت می‌دهند، شایع‌تر می‌باشد. در ادامه مهمترین پیامدهای اختلال بدریخت انگاری ذکر شده است.
1- احساس گناه، شرم و خجالت
2- احساس تنهایی مفرط
3- افسردگی و اضطراب (برای آشنایی بیشتر درباره افسردگی چیست کلیک کنید).
4- وابستگی به الکل یا مواد مخدر (برای شناخت بیشتر درباره انواع مواد مخدر کلیک کنید).
5- احساس مداوم نیاز به عمل های زیبایی غیر ضروری (برای آگاهی درباره عمل های زیبایی کلیک کنید).
6- اختلالات خوردن و یا اختلالات خواب (برای اطلاع درباره اختلالات خوردن و اختلالات خواب کلیک کنید).
7- آسیب به خود و حتی افکار خودکشی و گاهی اقدام به خودکشی‌های نافرجام (برای آگاهی درباره خودکشی و علائم آن کلیک کنید).
همراه اختلال بدریخت انگاری بدنی ممکن است اختلالات دیگری مانند اضطراب، افسردگی، هراس یا فوبیای اجتماعی، وسواس فکری-عملی نیز بروز کند.
برای اطلاعات بیشتر درباره فوبیای اجتماعی و وسواس فکری عملی کلیک کنید.
محور اصلی اختلال بد ریخت انگاری تصورات مفرط و غیر واقعی در مورد ظاهر خود است. این تصورات می‌تواند در مورد کوچک یا بزرگ بودن قسمتی از بدن، ناموزون بودن و یا عدم تناسب در عضوی از بدن باشد. بیشترین عضوهای بدن که ممکن است این افکار در مورد آن‌ها شکل بگیرد بینی، دهان، مو، پوست، اندام‌های تناسلی و هیکل کلی فرد مانند تصور قد خیلی کوتاه یا چاقی بیش از حد باشد. این افراد ممکن است رفتارهای زیر را از خود نشان دهند.
1- نگاه کردن بیش از حد به آینه و چک کردن خود و یا اجتناب کردن از نگاه به آینه
2- دائما دنبال تایید شدن مناسب بودن ظاهر خود از جانب دیگران هستند.
3- استفاده بیش از حد از لوازم آرایش برای پوشاندن عیب‌های تصوری خود یا پوشیدن لبا‌س‌های سایز بزرگتر برای دیده نشدن نقصشان
4- به دنبال انجام عمل‌های پی در پی هستند و از یک دکتر زیبایی به دکتر زیبایی دیگر می‌روند.
درباره این اختلال نمی‌توان علل خاص و مشخصی را معین کرد اما با این حال تجربیاتی که افراد در دوران نوجوانی داشته‌اند می‌تواند در بروز اختلال بدریخت انگاری موثر باشد. نوجوانی دورانی است که افراد با کوچک ترین تمسخر و یا واکنش منفی ناراحت شده و در تلاش برای اصلاح مشکل خود هستند. وقتی نوجوان به این باور برسد که بدن او مشکل دارد، این دیدگاه به باور ذهنی او تبدیل می‌شود. در واقع فرایندهای شناختی نقش اساسی را ایفا می‌کنند که به شکل‌های گوناگونی تحریف می‌شوند. نوجوان نیز با رفتارهای وارسی کردن سعی در کاهش علائم اضطراب خود دارد و موقتا آن را خاموش کرده اما مجددا اشتغال‌های ذهنی باعث تقویت اضطراب فرد می‌شود.
بعضی از افراد مبتلا به اختلال بدریخت انگاری، برای تغییر احساسشان نسبت به ظاهری که دارند، دست به عمل‌های جراحی زیبایی می‌زنند اما این کار نه تنها مشکلشان را حل نمی‌کند بلکه احساس بدی که نسبت به خود دارند را، تشدید می‌کند. ممکن است فرد در یک چرخه تکراری عمل‌های زیبایی قرار بگیرد و برای فرار از احساسات ناخوشایند خود، عمل‌های پی در پی انجام دهد. بهترین پیشنهادی که می‌توانید به این افراد داشته باشید، مراجعه به روانشناس و دریافت مشاوره است. روانشناسان برای درمان از دو رویکرد شناختی رفتاری و دارو درمانی بهره می‌برند که در ادامه توضیح خواهیم داد.
برای آگاهی از روند دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.
درمان اختلال بدریخت انگاری از طریق درمان شناختی رفتاری و روان درمانی صورت می‌گیرد. نخست این افراد باید بپذیرند که استفاده از عمل های جراحی گوناگون مشکلی را حل نمی‌کند. طی جلسات مشاوره روانشناسی، درمانگر با ریشه یابی احساس ناخوشایند فرد نسبت به خودش، راهکارهای موثر برای درمان را در اختیار او قرار می‌دهد. مراجع به کمک درمانگر افکار غیر منطقی خود را می‌شناسند و سعی می‌کنند آن‌ها را با افکار مثبت و منطقی جایگزین کنند.
برای آشنایی بیشتر درباره روان درمانی کلیک کنید.
ممکن است در سیکل درمان افراد با اختلال بد شکل انگاری از دارو درمانی روانی نیز استفاده گردد، به خصوص اگر همراه با اختلال بدریخت انگاری، فرد دارای اختلالات اضطرابی و علائم افسردگی هم باشد. داروها می‌توانند باعث کاهش افکار وسواسی و علائم تکانشی فرد شوند. از مهمترین داروها می‌توان به مهارکننده‌های بازجذب انتخابی سروتونین اشاره کرد که در واقع نوعی داروی ضدافسردگی هستند.
برای آشنایی با اختلالات اضطرابی و علائم افسردگی کلیک کنید.
با توجه به اینکه اختلال بد ریخت انگاری می‌تواند تاثیرات خود را بر تمام جنبه‌های زندگی شما بگذارد در صورتی که مایل هستید درباره روش‌های مختلف درمان اختلال بد شکل انگاری اطلاعات مناسبی کسب کنید و نسبت به مشکل خود و یا اطرافیانتان بهترین راهکارها را انتخاب کنید می‌توانید از مشاوران ما در مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی به صورت تلفنی و حضوری خدمات دریافت نمایید. این مرکز با داشتن مشاورانی برجسته این امکان را برای شما فرآهم آورده است تا در کمترین زمان ممکن بتوانید به درمان مشکلات خود بپردازید.
اختلال بد شکل انگاری می‌تواند بر تمام جنبه‌های زندگی شما تاثیرات منفی خود را بگذارد. شما به دلیل ابتلا به این اختلال ممکن است حتی احساس شرم و خجالت زدگی داشته باشید و به دلیل فشار روانی و مشکلاتی که دارید به افسردگی نیز دچار شوید و دائما اضطراب و استرس داشته باشید. همچنین نوجوانان و جوانان در صورتی که برای درمان اقدام نکنند با خطر خودکشی مواجه هستند.
برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال بدریخت انگاری و درمان آن می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: اختلال بدشکل انگاری