اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟ در زندگی روزمره، ممکن است با حوادث طاقت فرسا، ترسناک و خارج از کنترل روبرو شوید. اختلالات هیجانی که بعد از حملات و جراحت جسمانی (به خصوص تجاوز)، تصادف، حوادث طبیعی یا فقدان و سوگ ناگهانی عزیزان تجربه می‌کنید، اختلال استرس پس از ضربه گفته می‌شود. البته همه افراد در شرایط مشابه، مستعد بروز اختلال استرس پس از سانحه نیستند؛ زمانی که فشار روانی ناشی از این اتفاقات بیش از اندازه تحمل‌تان باشد و راهکارهای مقابله‌ای شما پاسخگو نباشند، این آسیب پدید می‌آید. پیامدهای ناشی از این اختلال آنقدر جدی هستند که سازگاری اجتماعی و عملکردی‌تان را مختل می‌کند، پس تشخیص و درمان بیماری کمک می‌کند به روند عادی زندگی‌تان بازگردید. در ادامه مقاله به بررسی اختلال استرس پس از آسیب، علائم، علل و راهکارهای درمانی آن می‌پردازیم.
منبع: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) | علائم و نحوه درمان
تجربه حوادث آسیب زننده‌ای که باعث می‌شوند تا شما احساسات ناراحت کننده عمیقی را تجربه کنید، بدون اینکه هیچ راهکاری برای مواجهه با آن داشته باشید، ممکن است تاثیرات منفی دراز مدتی به صورت اختلال استرس پس از آسیب بر جای بگذارد. در واقع استرس پس از سانحه یک نوع اختلال روانی است که در اثر عوامل استرس زا به وجود می‌آید.
گاهی ممکن است که شما در اثر بروز حادثه و یا دیدن صحنه‌ای یک عارضه روحی دردناک را تجربه نمایید و تا مدتی دچار مشکلاتی شوید و با گذر زمان سلامتی خود را مجددا به دست آورید اما گاهی این مسئله به مدت بیش از یک ماه به طول می‌انجامد که در آن صورت ممکن است شما به این اختلال دچار شده باشید. با این حال سوانح و عوامل استرس زا ممکن است به شکل‌های مختلف صورت گیرد. مهمترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند.
- شخص رویداد آسیب زا را به طور مستقیم تجربه می‌کند.
- فرد رویداد آسیب زایی که برای دیگران پیش آمده به طور مستقیم مشاهده می‌کند.
- شخص از رویداد آسیب زا که برای یکی از اعضای خانواده یا دوستان نزدیکش پیش آمده آگاه می‌شود.
- قربانی بارها یا به شدت در معرض جزئیات ناراحت‌کننده رویدادهای آسیب زا قرار می‌گیرد. برای مثال نخستین کسانی که به محل حادثه می‌روند تا جنازه‌ها و بقایای انسانی را جمع‌آوری کنند.
برای اطلاع بیشتر درباره اختلالات مربوط به سانحه کلیک کنید.
به طول کلی علائم این اختلال به 4 دسته تقسیم می‌شود که شامل خاطرات سرزده، پرهیز از سانحه، تغییرات منفی در حالات و افکار و تغییر در واکنش‌های فیزیکی و احساسی است. با این حال فردی که دچار آسیب استرس پس از سانحه می‌شود، علائم استرس را بیشتر به صورت زیر نشان می‌دهد.
_ نفوذ افکار یا خاطرات تکراری، مزاحم و ناخواسته مربوط به رویداد آسیب زا
_ کابوس‌های تکراری و آزار دهنده که در آن‌ها، محتوا یا احساسات موجود در رویا با رویدادهای آسیب زا در ارتباط هستند.
_ واکنش‌هایی مانند فلش‌بک یا تجدید خاطره، که در آن‌ها فرد طوری احساس یا عمل می‌کند که انگار رویدادهای آسیب زا دوباره در حال رخ دادن هستند.
_ شخص از خاطرات، افکار یا احساساتی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با رویدادهای آسیب زا در ارتباط هستند اجتناب می‌کند.
_ بیمار همیشه در حالت هیجانی منفی مانند ترس، وحشت، خشم، احساس عذاب وجدان و احساس گناه قرار دارد.
_ از علاقه فرد به کارهای مهم زندگی یا میزان مشارکتش در آن‌ها به شدت کاسته شده است.
_ شخص زودرنج است و ناگهان با کوچک‌‌ترین تحریکی از خشم منفجر می‌شود.
_ بی احتیاطی، رفتار‌های پرخطر و خودتخریبگر در قربانی دیده می‌شود.
برای آگاهی بیشتر درباره علائم استرس و اضطراب کلیک کنید.
اختلال استرس پس از ضربه، آسیب روانی ست که یک موقعیت یا اتفاق آشکار ساز برای آن وجود دارد. یعنی فرد پس از تحمل کردن ضربه‌ای روحی مبتلا می شود اما چرا برخی به این اختلال مبتلا می‌شوند و برخی در شرایط مشابه سازگاری و انعطاف بیشتری دارند؟
مجموعه عوامل زیست شناختی، اجتماعی و روان شناختی در مبحث سبب شناسی اختلال استرس پس از آسیب، اهمیت دارد. سابقه خانوادگی اضطراب باعث آسیب پذیری شما از نظر زیست شناختی می‌شود. بی ثباتی‌هایی که در محیط خانواده وجود دارد این باور را در شما پدید می‌آورد که دنیا جای خطرناک و غیر قابل کنترلی است که در بروز این اختلال موثر است. در سطح اجتماعی نیز دریافت حمایت اجتماعی از طرف خانواده، دوستان و دیگر ارگان‌های اجتماعی نقش عامل محافظی دارند، پس عدم دریافت حمایت کافی نیز در بروز اختلال موثر است.
در زمینه روان شناختی نیز عامل فشار یا همان استرسورها می‌تواند نقش تعیین کننده داشته باشند. در کنار این مسئله پژوهشگران اعلام کرده‌اند که تجربیات آسیب زا می‌تواند به ایجاد تغییراتی در مغز نیز منجر شوند و در قسمت هیپوکامپ که مسئول تحکیم بخشیدن به حافظه است این اتفاق رخ می‌دهد.
اختلال استرس پس از ضربه، در صورت عدم درمان، می‌تواند به اختلالی مزمن تبدیل شود که با آسیب های روانی دیگر مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی دیگر و سو مصرف مواد و ... همراه شود. همچنین این اختلال با اختلال استرس حاد به مقدار زیادی شبیه به یکدیگر هستند به جز اینکه علائم اختلال استرس حاد زودتر از PTSD و در ظرف چهار هفته پس از واقعه پیدا می‌شود و به مدت 2 روز تا چهار هفته طول می‌کشد. اگر علائم پس از 4 هفته باقی بماند تشخیص اختلال پس از سانحه داده می‌شود.
برای آشنایی بیشتر با انواع اختلالات اضطرابی و افسردگی کلیک کنید.
برای درمان استرس پس از سانحه می‌توان از روش هایی مانند دارو درمانی و روان درمانی استفاده کرد. مشاوره کنترل استرس به شما کمک می کند تا بهترین درمان را انتخاب نمایید. در ادامه به توضیح رایج ترین درمان‌ها می‌پردازیم. همچنین شما می‌توانید برای آگاهی از روند دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.
گروهی از داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) نظیر سرترالین و پاروکستین به دلیل کارایی بیشتر، قابل تحمل بودن و بی خطر بودنشان خط مقدم درمان اختلال استرس پس از سانحه می‌باشند.
برای شناخت بیشتر درباره داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.
درمانگران معتقدند که باید با آسیب خود رو‌به‌رو شوید، تا این فرصت پیش بیاید که هیجان‌های خود را پردازش کنید و روش‌های کنار آمدن سازگارانه را تقویت کنید. به همین دلیل مواجهه تجسمی در دستور کار قرار می‌گیرد سپس محتوای آسیب و هیجان‌های همراه با آن بررسی می‌شوند.
از دیگر مداخلات روان درمانی که در مورد اختلال استرس پس از سانحه وجود دارد می‌توان به رفتار درمانی، هیپنوتیزم و روانپویشی اشاره کرد. حساسیت زدایی از طریق حرکات سریع چشم و پردازش مجدد هیجان‌ها نیز در درمان این اختلال موثر است. از آنجایی که برخی از بیماران دچار خود سرزنشی یا احساس گناه بازماندگان می‌شوند، شناخت درمانی برای تصحیح باورهای غلط به کار می‌رود. با این حال در صورتی که احساس کردید نیاز به صحبت به کسانی دارید که تجربیات مشابه دارند؛ از گروه درمانی نیز می‌توانید بهره ببرید. برای آشنایی بیشتر درباره روان درمانی و هیپنوتیزم کلیک کنید.
در صورتی که مایل هستید درباره روش‌های مختلف درمان اختلال استرس پس از سانحه اطلاعات مناسبی کسب کنید و نسبت به مشکل خود و یا اطرافیانتان بهترین راهکارها را انتخاب کنید می‌توانید از مشاوران ما در مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی به صورت تلفنی و حضوری خدمات دریافت نمایید. این مرکز با داشتن مشاورانی برجسته در زمینه اختلالات روانی این امکان را برای شما فرآهم آورده است تا در کمترین زمان ممکن بتوانید به درمان مشکلات خود بپردازید.
برای آگاهی از روند دریافت مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری کلیک کنید.
روانشناسان معمولا در کنار انجام مصاحبه به بررسی کامل علائم، علل وقوع و رویدادهایی که در چند ماه اخیر برای شما اتفاق افتاده است می‌پردازند و سپس درباره عملکرد شما در محیط های مختلف تحصیلی، شغلی و اجتماعی سوالاتی پرسیده می‌شود تا به تشخیص دقیق منجر گردد. این فرآیند می‌تواند از طریق مشاوره تلفنی نیز انجام گیرد.
برای دریافت مشاوره در زمینه استرس و حوادث ایجاد کننده استرس می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 و یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.