دارو های تثبیت کننده خلق گروهی از داروها هستند که به تنطیم و تعادل خلق و خوی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و دوقطبی کمک می‌کنند. در واقع همه افراد در طول روز با تغییر احساسات و خلق خود سر و کله می‌زنند، زمانی از روز ناراحت و مضطرب اند و در زمانی دیگر خوشحال و سرحال می‌باشند. اما در افرادی که از اختلالات دوقطبی یا اسکیزوفرنی رنج می‌برند، این نوسانات خلقی به حدی شدید و غیر قابل کنترل است که نیازمند مصرف داروهای تثبیت کننده خلق هستند و بدون مصرف این داروها، نمی‌توانند به روند عادی زندگی باز گردند. توجه به این نکته ضروری است که این داروها با عوارضی نیز همراه است و افراد لازم است در کنار دارو درمانی از روان درمانی نیز بهره مند شوند. برای آشنایی بیشتر با داروهای تثبیت کننده خلق، مزایا و خطرات مصرف آن‌ها با ما همراه شوید.
منبع: دارو های تثبیت کننده خلق
دارو های تثبیت کننده خلق، داروهایی هستند که به تنظیم و تعدیل کردن خلق افراد می‌پردازند، از تغییرات شدید و ناگهانی خلق جلوگیری می‌کنند و به کنترل خشم افراد کمک می‌نمایند. از این داروها در درجه اول برای درمان افرادی که از اختلال اسکیزوفرنی یا اختلالات دو قطبی رنج می‌برند، استفاده میشود و بیشترین کاربرد را زمانی دارد که فرد با علائم شدید دست و پنجه نرم می‌کند اما با این حال ممکن است چند هفته زمان ببرد تا تاثیرات این داروها بروز کنند.
برای آشنایی بیشتر درباره اختلال دو قطبی و بیماری اسکیزوفرنی کلیک کنید.
در ادامه به معرفی داروهای رایج تثبیت کننده خلق می‌پردازیم.
پر مصرف‌ترین و معروف‌ترین داروی تثبیت کننده خلق، لیتیوم کربنات است. تعداد زیادی از افرادی که از اختلال دو قطبی یا اسکیزوفرنی رنج می‌برند، از لیتیم استفاده می‌کنند. لیتیوم برای درمان اختلال دو قطبی و پیشگیری از آن، کاربرد دارد و از شدت علائم در دوره شیدایی (مانیا) می‌کاهد. لیتیوم بسیار سریع از طریق کلیه دفع میشود، بنابراین برای حفظ اثر آن باید دو بار در روز مصرف شود.
برای آشنایی با درمان اختلال دو قطبی با دارو و لیتیوم کلیک کنید.
والپروات با نام تجاری دپاکین در درمان اختلالات دوقطبی، اسکیزوفرنی، اختلالات رفتاری و تهاجمی استفاده میشود. این دارو موجب بروز علائم کمتر و خفیف تر طی دوره مانیا میشود. والپروات نوعی دارو ضد تشنج نیز محسوب میشود و در درمان بیماری صرع کاربرد دارد.
برای آشنایی با بیماری صرع و والپروات کلیک کنید.
داروی کاربامازپین برای درمان افرادی که به لیتیوم پاسخ نمی‌دهند بسیار مناسب است و سال‌ها در خط اول درمان مانیا به کار می‌رفته است. افراد افسرده مقاوم به درمان، به این دارو به خوبی جواب می‌دهند. کاربامازپین ضد تشنج نیز هست و برای درمان بیماری صرع و کاهش تیک‌‌های عصبی نیز استفاده میشود.
برای اطلاعات بیشتر درباره کاربامازپین کلیک کنید.
داروی لاموتریژین در ابتدا یک دارو ضد صرع بود، اما بعدها در درمان اختلالات دوقطبی نوع یک نیز مورد استفاده قرار گرفت. این دارو بر مانیا تاثیر زیادی ندارد اما می‌تواند فاصله بین دوره‌های افسردگی و مانیا را افزایش بدهد.
برای آشنایی با داروی لاموتریژین و افسردگی کلیک کنید.
از دیگر داروهای تثبیت کننده خلق می‌توان به داروهای اکساربازپین، توپیرامات، گاباپنتین اشاره کرد که این دسته نیز دارای خواص ضد تشنج هستند.
داروهای تثبیت کننده خلق همانند همه داروهای دیگر دارای عوارض جانبی احتمالی هستند. مهم ترین عوارض جانبی این داروها شامل موارد زیر هستند.
لیتیم کربنات: اختلال ریتم قلبی، خستگی مفرط، دید ناواضح، لرزش دست و سایر اندام‌ها. لیتیم کربنات یک ماده سمی است و دوز مصرفی آن باید به دقت تعیین شود. مصرف مقدار زیاد آن می‌تواند منجر به ایجاد توهم، تشنج و نهایتا مرگ شود.
والپروات: دوبینی و تاری، سردرد و سرگیجه، ریزش مو، افزایش وزن، تهوع و استفراغ، یبوست، بی‌خوابی، کاهش یا افزایش فشار خون. همچنین والپروات می‌تواند بر عملکرد تخمدان‌ها تاثیر بگذارد و منجر به تخمدان پلی کیستیک شوند و فرد علائمی مانند بی نظمی عادت ماهیانه را تجربه کند.
کاربامازپین: تهوع، تب، استفراغ، سر گیجه و سردرد، گیجی، بی‌قراری (در افراد مسن)، اختلالات بینایی، یبوست یا اسهال، بی اشتهایی، اختلالات خونی.
لاموتریژین: سرگیجه و سردرد، خواب آلودگی، تهوع و تاری دید در کنار ناراحتی و مشکلات معده از جمله عوارض این داروست.
در مورد چگونگی تاثیر داروهای تثبیت کننده خلق، اطلاعات کافی وجود ندارد، اما یک نظریه این است که این داروها منجر به تثبیت فعالیت یون‌هایی مانند سدیم و پتاسیم در سلول‌ها عصبی مغز می‌شوند و به انتقال دهنده‌های عصبی کمک می‌کنند تا پیام‌ها را آسان‌تر و سریع‌تر منتقل کنند. فرضیه رایج دیگر آن است که این داروها مراکز هیجانی و تنش را که دچار برانگیختگی شده‌اند، کنترل و مهار می‌کنند و از این فرایند به عنوان «فرونشاندن» یاد میشود.
همان طور که ذکر کردیم، داروهای تثبیت کننده خلق انواع مختلفی دارند و اینکه چه دارویی برای شخص تجویز شود، در گام اول بسته به شرایط و شدت اختلال فرد مانند شدت علائم، طول و سیر بیماری فرد، سابقه خانوادگی بیماری دارد. در گام بعدی انتخاب داروها بر این اساس صورت می‌گیرد که عوارض دارو تجویزی بر وضعیت جسمانی بیمار، مزاج و سبک زندگی وی کمترین تاثیر مضر را بگذارد. همچنین ممکن است بعد از گذشت مدت زمانی از شروع برنامه دارویی، بهبودی در وضعیت فرد دیده نشود. در این صورت پزشک می‌بایست دارو تجویزی خود را تغییر دهد و از داروهای دیگری استفاده کند.
برای آشنایی با درباره بهترین شیوه سبک زندگی کلیک کنید.
زنان حامله ای که در طول دوران بارداری خود از داروهای تثبیت کننده خلق استفاده می‌کنند، احتمال دارد صاحب فرزندانی با نقص مادرزادی شوند. بنابراین به شدت از مصرف این داروها در زمان بارداری خودداری فرمایید. بدون تجویز پزشک داروها را مصرف نکنید و بدون اجازه پزشک نیز مصرف داروهای خود را قطع نکنید، حتی اگر احساس می‌کنید که بهبود یافته‌اید. پایبندی به مصرف داروها، از عوامل با اهمیت درمان افسردگی و دیگر اختلالات روانی است. برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید از مشاوره روانشناسی نیز استفاده کنید.
برای آشنایی بیشتر با دوران بارداری کلیک کنید.
ما نیز در مرکز مشاوره حامی هنر زندگی با ارائه مشاوره تلفنی و حضوری در هر مکان و در هر لحظه از شبانه روز این امکان را برای شما فراهم کرده‌ایم تا با مشاورین معتبر و برتر ارتباط مستقیم برقرار نموده و در هر زمینه‌ای مشاوره دریافت نمایید. همچنین این مرکز به شما این تضمین را خواهد داد تا در کمترین زمان ممکن به درمان مشکلات خود از جمله درمان افسردگی بپردازید.
برای آشنایی بیشتر روند دریافت مشاوره افسردگی و درمان افسردگی کلیک کنید.
این داروها می‌تواند تا حد زیادی علائم شما را بهبود ببخشند اما لازم است در کنار استفاده از داروها تغییراتی را نیز در سبک زندگی خود به وجود آورید و با بهره بردن از مشاوره روانشناسی به درمان کامل خود کمک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه دارو های تثبیت کننده خلق می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: دارو های تثبیت کننده خلق