عمل آی وی اف یا همان لقاح مصنوعی نوعی بارداری خارج رحم است که طی آن فرایند بارورسازی تخمک توسط اسپرم، خارج از رحم زن و در دستگاه صورت می‌گیرد. این روش در بسیاری از موارد می‌تواند مشکل ناباروری زوجین را از بین ببرد و به آن‌ها در تولد فرزندانی سالم کمک کند. در واقع پزشکان در این روش با انجام مراحلی مانند استفاده از برخی داروها، نمونه برداری از تخمک و نمونه اسپرم به تشکیل رویان در شرایط آزمایشگاهی می‌پردازند و سپس رویان به رحم مادر انتقال پیدا کرده و یا عمل کاشت انجام می‌شود. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
منبع: عمل آی وی اف یا لقاح مصنوعی
در حالت طبیعی، اسپرم و تخمک در بدن زن بارور می‌شوند. در صورتی که تخمک بارور شده، به دیواره رحم بچسبد و لانه گزینی اتفاق بیفتد، رویان شکل می‌گیرد و بارداری آغاز می‌شود. همه این اتفاقات جزئی از فرایند لقاح طبیعی هستند. اما این فرایند در بدن برخی از بانوان به سهولت صورت نمی‌گیرد. برای مثال در برخی موارد شاهد عدم باروری تخمک توسط اسپرم هستیم و در مواردی دیگر پس از لقاح، لانه گزینی به درستی صورت نمی‌گیرد و درنتیجه سقط جنین به طور مکرر اتفاق می‌افتد. در این مواقع ممکن است پزشک گزینه لقاح مصنوعی یا عمل آی وی اف را به زوجین پیشنهاد دهد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه ناباروری کلیک کنید.
ناباروری علل مختلفی دارد. در مواردی نظیر ناتوانی در تولید اسپرم با کیفیت، دچار بودن به مشکلات ژنتیکی، فیبروئید رحمی، کاهش عملکرد تخمدان‌ها، ناباروری بدون علت و... می‌توان از لقاح مصنوعی استفاده کرد و در نتیجه شانس باروری را افزایش داد.
آی وی اف فرایندی چند مرحله‌ای است که در ادامه به هریک از آن‌ها به طور جداگانه پرداخته‌ایم.
در اولین قدم برای لقاح مصنوعی داروهایی به زن تجویز می‌شود که توانایی باروری او را افزایش می‌دهند و به فرایند تخمک‌گذاری کمک می‌کنند. به طور طبیعی زنان هر ماه یک تخمک تولید و آزاد می‌کنند اما این داروها باعث می‌شوند که در هر ماه بدن زن چندین تخمک آزاد نماید.
در طی این مرحله، پزشک به طور منظم سونوگرافی رحم انجام می‌دهد تا وضعیت تخمک‌گذاری مورد بررسی قرار بگیرد. علاوه بر این آزمایش خون نیز برای اندازه‌گیری میزان سطح هورمون‌ها انجام می‌شود.
در این مرحله عمل آی وی اف یا لقاح مصنوعی نوعی جراحی جزئی برای برداشتن تخمک از بدن زن انجام می‌شود. این عمل معمولاً به صورت سرپایی و در مطب پزشک خواهد بود. در طی آن داروهای بی‌حسی به زن داده می‌شود تا بتواند بدون درد این فرایند را پشت سر بگذارد. در این عمل از تصاویر سونوگرافی به عنوان راهنما استفاده می‌شود. به این ترتیب با کمک سونوگرافی سوزنی بسیار نازک از واژن وارد می‌شود و پزشک از تخمدان‌ها نمونه تخمک برمی‌دارد. پس از انجام این عمل ممکن است کمی درد در ناحیه شکم احساس کنید که معمولاً پس از گذشت یک روز از بین می‌روند.
در این مرحله مرد نمونه اسپرم به آزمایشگاه باروری اهدا می‌کند. پس از آن پزشکان این اسپرم را در کنار باکیفیت‌ترین تخمک‌های دریافت شده از بدن زن قرار می‌دهند. در واقع اسپرم و تخمک در نوعی محیط زیستی کنترل شده قرار می‌گیرند که در طی آن اسپرم با گذشت چند ساعت می‌تواند منجر به باروری تخمک شود. اگر پزشک تشخیص دهد که اسپرم قدرت کمی برای باروری تخمک دارد، اسپرم به صورت مستقیم به تخمک تزریق خواهد شد.
وقتی تخمک بارور شده شروع به تقسیم سلولی کند به آن رویان گفته می‌شود. در این زمان کارکنان آزمایشگاه به طور مرتب رویان را بررسی می‌کنند تا از رشد مناسب آن اطمینان حاصل نمایند. بعد از گذشت حدود 5 روز رویان طبیعی که دارای چندین سلول است به طور فعال تقسیم می‌شوند. اگر زمینه بروز اختلال ژنتیکی برای جنین وجود داشته باشد قبل از کاشت رویان در بدن زن آزمایش‌های ژنتیکی را نیز برای بررسی احتمال اختلالات ارثی روی تخمک بارور شده انجام می‌دهند.
با گذشت 3 تا 5 روز پس از لقاح مصنوعی عمل کاشت یا انتقال رویان به رحم مادر انجام می‌شود. این عمل نیز به طور سرپایی و در مطب پزشک صورت می‌گیرد و در جریان آن زن هوشیار است و نیازی به استفاده از داروهای بیهوشی ندارد. در این فرایند سوزن نازکی که حاوی رویان است از طریق واژن وارد می‌شود و تا انتهای رحم پیش می‌رود. در طی انتقال جنین اگر رویان به دیواره رحم مادر بچسبد و لانه گزینی صورت بگیرد بارداری موفقیت‌آمیز خواهد بود. از آنجایی که ممکن است در لقاح مصنوعی همزمان چندین تخمک باور شود احتمال دوقلوزایی یا چند قلوزایی در آن بیشتر از شرایط طبیعی است.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه دلایل ناباروری در مردان و زنان کلیک کنید.
معمولاً آی وی اف فرایندی 4 تا 6 هفته‌ای است. بیشترین زمان به رسیدن تخمک‌ها اختصاص دارد. پس از دریافت تخمک 2 تا 5 روز نیز باید برای باروری و لقاح آن با اسپرم در آزمایشگاه منتظر ماند.
خیر، گاهی اوقات مشکل باروری به خاطر عدم تولید اسپرم با کیفیت است. عمل آی وی اف با افزایش احتمال باروری می‌تواند به مشکل مردان در این زمینه نیز کمک کند.
برای دریافت مشاوره در زمینه ناباروری می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 و یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.