نارسایی زودرس تخمدان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن تخمدان‌ها پیش از موعد یعنی قبل از 40 سالگی عملکرد خود را از دست می‌دهند و دچار اختلال در کارکرد می‌شوند. در این وضعیت مشکلاتی نظیر عدم تولید به اندازه هورمون‌های زنانه، نظیر استروژن و تخمک گذاری نامنظم بروز می‌یابند. این مشکلات توانایی باروری زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به همین خاطر برای بسیاری از افراد نگران کننده است. معمولا برای درمان روش‌هایی مانند لقاح مصنوعی، درمان با جایگزینی هورمون و درمان به کمک مکمل‌های دارویی کلسیم و ویتامین D پیشنهاد می‌شود. ما در ادامه این مقاله تلاش کرده‌ایم تا در مورد علائم، علل و روش‌های درمان آن اطلاعات بیشتری را ارائه کنیم پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
منبع: نارسایی زودرس تخمدان | علل، علائم و درمان
نارسایی زودرس تخمدان به وضعیتی اطلاق می‌گردد که در آن تخمدان‌های زن قبل از 40 سالگی عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند. در این شرایط بانوان قبل از رسیدن به سنین یائسگی برای مثال در دوران جوانی، نامنظم شدن تخمک گذاری و کاهش تولید هورمون‌های جنسی نظیر استروژن را تجربه می‌کنند. این مسئله می‌تواند قدرت باروری بانوان را تحت تأثیر قرار دهد و مشکلاتی را جهت بچه‌دار شدن ایجاد نماید.
علائم نارسایی زودرس تخمدان تا حد زیادی به علائم و نشانه‌های مرتبط با یائسگی و اختلال نقص استروژن شباهت دارد. از جمله مهم‌ترین علامت‌های این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- نامنظم شدن چرخه قاعدگی که می‌تواند بعد از تجربه یک بارداری یا قطع قرص‌های جلوگیری از بارداری بروز پیدا کند.
- بروز مشکلات مرتبط با ناباروری و ناتوانی در بچه‌دار شدن
- احساس گرگرفتگی
- خشکی واژن
- خشکی چشم‌ها
- بروز مشکلاتی در تمرکز و یا احساس بی‌قراری
- کاهش تمایلات جنسی
- تعریق شبانه که معمولاً در طول خواب اتفاق می‌افتد و مشکلاتی در کیفیت خواب نیز ایجاد می‌کند
برای اطلاعات بیشتر در زمینه تاخیر در چرخه قاعدگی کلیک کنید.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تقریباً در 90 درصد موارد علت دقیق بروز این مشکل مشخص نیست. با این حال پزشکان معتقدند که نارسایی زودرس تخمدان تا حد زیادی به فولیکول‌ها مربوط می‌شود. فولیکول‌ها کیسه‌های بسیار ریزی در تخمدان‌ها هستند که تخمک‌ها در درون آن‌ها رشد کرده و بالغ می‌شوند. در اکثر موارد نارسایی زودرس تخمدان به خاطر عملکرد ناقص فولیکول‌ها و یا آزاد کردن زودهنگام تخمک‌های نابالغ ایجاد می‌شود. علت دقیق این امر هنوز مشخص نیست با این حال پژوهشگران معتقدند که عوامل زیر می‌توانند در بروز این رویداد اثرگذار باشند.
- مبتلا بودن به برخی اختلالات ژنتیکی نظیر سندروم X شکننده و یا سندروم ترنر
- کمبود تعداد فولیکول‌های موجود در تخمدان
- مبتلا بودن به اختلالات خود ایمنی نظیر مشکلات مرتبط با تیروئید و اختلال آدیسون
- قرار گرفتن در معرض درمان‌های سرطان نظیر پرتو درمانی و شیمی درمانی
- قرار گرفتن در معرض برخی مواد سمی، شیمیایی و استفاده از دخانیات
عوامل مختلفی وجود دارند که به ما کمک می‌کنند افرادی که بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند را شناسایی کنیم. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان به طور نادر در بین جوانان دیده می‌شود. با این حال حتی نوجوانان نیز ممکن است به این اختلال دچار شوند. اما افراد در سنین بین 35 تا 40 سالگی بیش از هر زمان دیگری برای دچار شدن به این مشکل در معرض خطر قرار دارند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند اگر شما سابقه بروز این مشکل را در خانواده خود داشته باشید بیش از سایر جمعیت عمومی در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارید. چراکه ممکن است عوامل ژنتیکی علت اصلی ابتلای شما به نارسایی زودرس تخمدان باشد.
مطالعات نشان می‌دهند، افرادی که به هر دلیلی سابقه جراحی تخمدان‌ها را دارند بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. با این حال این مسئله قطعی نیست و بسیاری از افراد که جراحی تخمدان انجام می‌دهند بعدها هیچگونه مشکل باروری را تجربه نمی‌کنند.
برای آگاهی بیشتر در زمینه ناباروری کلیک کنید.
همان طور که پیش‌تر گفته شد بروز نارسایی زودرس تخمدان در مبتلایان به برخی بیماری‌ها نظیر بیماری‌های خود ایمنی بیشتر اتفاق می‌افتد. علاوه بر این افراد مبتلا به سرطان که در جریان شیمی درمانی یا پرتو درمانی قرار می‌گیرند بیشتر در خطر دچار شدن به این بیماری هستند.
امروزه هنوز درمانی قطعی و ثابت شده برای بازگرداندن عملکرد تخمدان‌ها وجود ندارد. با این حال به کمک برخی روش‌های درمانی پزشکی می‌توان علائم موجود در این اختلال را تخفیف داد و شرایط ناشی از آن را بهبود بخشید. از جمله این روش‌های درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
رایج‌ترین روش درمانی برای بهبود علائم ناشی از نارسایی زودرس تخمدان، درمان با جایگزینی هورمون است. در این روش شما به کمک داروها، استروژن و سایر هورمون‌هایی که بدنتان قادر به تولید آن‌ها نیست را دریافت می‌کنید. دریافت استروژن می‌تواند عملکرد جنسی شما را بهبود ببخشد و همچنین از بروز مشکلات قلبی و استخوانی نیز جلوگیری نماید. این داروها معمولاً از زمان دچار شدن به نارسایی تخمدان تا سن 50 سالگی که یائسگی آغاز می‌شود باید مورد استفاده قرار بگیرد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه یائسگی کلیک کنید.
از آنجایی که کمبود هورمون‌هایی نظیر استروژن آسیب‌پذیری استخوان‌ها را بیشتر می‌کند، زنان مبتلا به این اختلال بیش از دیگران در معرض مواجه شدن با مشکلاتی نظیر پوکی استخوان هستند. از این رو معمولاً پزشکان در این شرایط مصرف ویتامین D و کلسیم را به طور روزانه تجویز می‌کنند.
افراد مبتلا به نارسایی تخمدان در اکثر موارد با مشکلات مرتبط با ناباروری دست و پنجه نرم می‌کنند. پزشک اغلب برای حل این موضوع استفاده از لقاح مصنوعی را پیشنهاد می‌دهد. در عمل IVF به طور آزمایشگاهی از پدر و مادر تخمک و اسپرم گرفته می‌شود و ترکیب و باروری آن‌ها در دستگاه صورت می‌گیرد. در ادامه پس از فرایند لقاح تخمک بارور شده در رحم مادر کاشته می‌شود.
همان طور که گفته شد افراد مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان بیش از دیگران در معرض بیماری های قلبی و استخوانی قرار دارند. برای اینکه بتوانید از بروز این مشکلات پیشگیری نمایید لازم است که ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید و همواره بر روی وزن خود کنترل داشته باشید.
در یائسگی زودرس شما پیش از 40 سالگی با قطع کامل تخمک گذاری روبه‌رو می‌شوید و بعد از آن نمی‌توانید دیگر باردار شوید. اما در نارسایی زودرس تخمدان‌ها به طور کامل عملکرد خود را از دست نداده‌اید و امکان باروری همچنان وجود دارد.
برای اطلاع بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه نارسایی زودرس تخمدان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 و یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.