برنامه پیشگیری از اعتیاد چگونه می‌تواند به شما کمک کند؟ حتما بارها شنیده‌اید که پیشگیری بهتر از درمان است؛ در مورد اعتیاد نیز همین نظریه صدق می‌کند. نگرانی بسیاری از خانواده‌ها نسبت به اعتیاد فرزند جوان یا نوجوانشان کاملاً قابل درک است. این نگرانی در مورد خانواده‌هایی که عضوی از آنها معتاد بوده بیشتر احساس می‌شود. خانواده، مهمترین نهاد اجتماعی است که می‌تواند از گرایش جوانان به اعتیاد و مصرف مواد مخدر جلوگیری کند. به همین منظور لازم است تا خانواده‌ها اطلاعات خود را در این زمینه با استفاده از مشاوره افزایش دهند. آگاه ساختن فرزندان، غنی‌سازی اوقات فراغت، توجه به خواسته‌های منطقی آنان و برقراری رابطه عاطفی در خانواده از جمله راه‌هایی است که خانواده می‌تواند در پیشگیری از اعتیاد انجام دهد. در این مطلب به خصوصیات برنامه پیشگیری از اعتیاد می‌پردازیم. برای پیشگیری و یا ترک اعتیاد عملی می‌توانید از مشاوره ترک اعتیاد کمک بگیرید.
منبع: پیشگیری از اعتیاد
در جلسات مشاوره علل گرایش به اعتیاد بررسی می‌شود. برنامههای پیشگیرانه برای گروهی از افراد باید با جدیت بیشتری اعمال شود. افرادی که پدر و مادرشان معتاد هستند، افرادی که در کودکی مورد آزار و اذیت و یا تجاوز قرار گرفته‌اند، افرادی که به هر دلیلی ترک تحصیل کرده‌اند، دانش‌آموزانی که از مدرسه اخراج شده و یا فرار کرده‌اند، افرادی که تمایلات خودکشی و یا تجربه‌ی آن را دارند، جوانانی که شخصیت خشونت‌آمیز و یا تخلفات رفتاری دارند، معلولان فیزیکی، افراد بی‌خانمان و آواره آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به روی آوردن به مواد مخدر دارند.
البته این به آن معنا نیست که تمام افراد نام برده‌شده حتما معتاد می‌شوند اما خوب است آگاهی‌های لازم و برنامه پیشگیری از اعتیاد در مورد آنها اعمال شود. از آنجا که بیشتر اعتیادها از سیگار شروع می‌شود خوب است مقاله علل گرایش به سیگار و علل گرایش به اعتیاد را هم مدنظر داشته باشید.
گرایش افراد به مواد مخدر به میزان زیادی با چگونگی شرایط زندگی آنها در کودکی همبستگی دارد. از این منظر کودکانی که در خانواده‌های سالم رشد کرده‌اند و تقریبا تمام نیازهای روحی و جسمی‌شان برطرف شده‌است به احتمال بسیار کمی در دام اعتیاد می‌افتند. برنامه پیشگیری از اعتیاد در خانواده می‌تواند به صورتی باشد که نیازهای کودک تا حد زیادی رفع شود.
اما مهمترین این نیازها امنیت، تشویق و تایید، بازی آزاد، تحرک و تغذیه صحیح، دوست و همراه، محیط و افرادی که او را بفهمند و درک کنند، الگوهای سالم، تخیل و هدف هستند. اگر هر کدام از این‌ها با مشکل روبه‌رو شود احتمال ابتلا به اعتیاد نیز بالا می‌رود. بنابراین آن‌چه که اهمیت دارد سبک‌های فرزندپروری است. برای تربیت فرزند از مشاوره کمک بگیرید تا فرزند نوجوان و یا جوان خود را در مقابل اعتیاد حفظ کنید. برای اطلاع بیشتر در زمینه سبک‌های فرزندپروری کلیک کنید.
علل ابتلا به اعتیاد بسیار است اما در ادامه‌ی بحث قبلی باید بگوییم که گاه خانواده‌ها خود سبب بروز اعتیاد در فرزندشان می‌شوند. فرزندان شما به راهنمایی و همکاری، اعتماد، انضباط، درک متقابل، دلسوزی و محبت نیاز دارند. عدم دریافت هر کدام از این عوامل توسط نوجوان سبب می‌شود تا نیازهای خود را از طریق افراد دیگری تامین کنند و به نوعی به گروه همسالان گرایش یابند.
برای داشتن یک برنامه پیشگیری از اعتیاد باید بدانید که گرایش به سمت گروه همسالان و پذیرش پیشنهادات مبنی بر مصرف مواد مخدر، بیشتر به دلیل مورد توجه واقع نشدن در محیط خانواده و طرد شدن توسط آنها صورت می‌گیرد. در این صورت گروه همسالان نقش اساسی در زندگی جوان دارند و پیوند او با خانواده کم و کمتر می‌شود. در اینجا عدم رابطه‌ی صحیح والدین با فرزندان اولین گام گرایش جوانان به مواد مخدر است. برای اطلاع بیشتر در زمینه رابطه صحیح والدین با فرزندان کلیک کنید.
برنامه پیشگیری از اعتیاد برای تاثیرگذاری باید از ویژگی‌هایی برخوردار باشد. به عنوان مثال نسبت به انواع مواد مخدر و لزوم شناخت آنها آگاهی داده شود. قبل از هرچیز پیشگیری باید به‌گونه‌ای باشد که مهارت مقاومت در برابر پیشنهادات مصرف ماده‌ی مخدر را به افراد آموزش دهد. یک برنامه پیشگیری از اعتیاد باید عامل‌های بازدارنده را تقویت و عوامل مخاطره‌آمیز را کاهش دهد.
برنامه پیشگیری از اعتیاد زمانی موثر واقع می‌شود که همه‌ی انواع سوء‌مصرف دارویی را مورد هدف قرار دهد. برنامههای پیشگیری باید دربرگیرنده‌ی خود کودک و نوجوان و والدین و مراقبان آنها باشد. بهترین دوران اجرای برنامه پیشگیری از اعتیاد در دوران مدرسه است که باید به صورت طولانی‌مدت انجام گیرد. برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه انواع مواد مخدر و لزوم شناخت آنها کلیک کنید.
مهمترین اصولی که در برنامههای پیشگیری از اعتیاد مطرح می‌شود شامل مواردی است که در راس آنها آگاه‌سازی افراد در مورد خطرات و مضرات مواد مخدر قرار می‌گیرد. برنامه پیشگیری از اعتیاد همچنین مهارت‌های زندگی از قبیل مهارت تصمیم‌گیری، حل مسئله و ارتباطات اجتماعی را در افراد تقویت می‌کند.
لازم است تا جهت ارضای نیازهای روانی و اجتماعی جوانان فعالیت‌های جایگزین مصرف مواد مخدر ارائه و تقویت شود. بهره‌مندی مشاوره در هنگام بحران‌های مختلف زندگی نیز برای پیشگیری از اعتیاد بسیار موثر است. علاوه‌بر موارد بالا ارتقاء فرهنگی و مذهبی، تقویت قوانین و مقررات مبارزه با مواد و درمان معتادان برای جلوگیری از سرایت اعتیاد در برنامه پیشگیری از اعتیاد جای می‌گیرند.
اجرای مواردی که در بالا ذکر کردیم بهتر است توسط خانواده‌ها، مربیان مدرسه و رهبران جامعه صورت بگیرد. برخی از فعالیت‌های برنامه پیشگیری از اعتیاد، مستقیما متمرکز بر فرد است و برخی از راه آموزش و آگاه‌سازی والدین صورت می‌گیرد. فعالیت‌های پیشگیرانه توسط معلمان مدرسه، رسانه‌ها، از طریق آگاه‌سازی عمومی در مکان‌های تجمع، استفاده از شبکه‌های مراقبت‌های بهداشتی اولیه و وضع و اجرای قوانین نیز امکان اجرا دارد.
امروزه انواع برنامه پیشگیری از اعتیاد با محتواهای گوناگون و در قالب کارگاه‌های آموزشی در بسیاری از مراکز مشاوره روانشناسی ارائه می‌شوند. افراد در گروه‌های سنی مختلف می‌توانند از این کارگا‌ه‌ها استفاده کرده و با افزایش آگاهی و فراگیری مهارت‌های مورد نیاز از اعتیاد در خود و و سایر نزدیکانشان پیشگیری نمایند. در ادامه به مهمترین سرفصل‌هایی که در برنامه پیشگیری از اعتیاد در مراکز مشاوره ارائه می‌شود اشاره کرده‌ایم.
یکی از مهارت‌های اولیه‌ای که همه افراد برای پیشگیری از اعتیاد به فراگیری آن نیاز دارند چگونگی نه گفتن یا همان مهارت جرات‌مندی است. افرادی که می‌دانند چگونه می‌توانند در عین احترام خواسته‌های غیر معقول دیگران به خصوص گروه همسالان خود را رد کنند تا حد زیادی از گرفتاری در دام اعتیاد در امان خواهند بود. بسیار اهمیت دارد که والدین از دوران کودکی این مهارت را به فرزند خود آموش دهند و در دوران نوجوانی نیز برای تقویت آن تلاش کنند. اگر فرزند شما در این زمینه با مشکل زیادی رو به روست، علاوه بر کارگاه‌های آموزشی می‌توانید از جلسات مشاوره روان‌درمانی با یک روانشناس کمک بگیرید.
بسیاری از افراد امروزه درگیر مواد مخدر جدیدی می‌شوند که اطلاعات غلطی در مورد آنها رواج دارد. برای مثال میزان شیوع اعتیاد به ماده مخدر گل یا همان ماری جوانا و حشیش این روزها تا حد زیادی در حال افزایش است. برخی افراد فکر می‌کنند این مواد اعتیادآور نیستند یا می‌توانند باعث خلاقیت و آگاهی شوند. این در حالیست که بسیاری از این مواد جدید از جمله ماریجوانا بیش از آنکه وابستگی جسمانی ایجاد کنند به وابستگی روانی می‌انجامند و بر ذهن و مغز تاثیرات بلند مدت منفی می‌گذارند. همین مسئله باعث می‌شود که افراد فکر کنند این مواد ضرری ندارند.
همچنین در برنامه پیشگیری از اعتیاد توجه به این نکته حائز اهمیت است که بسیاری از مصرف کننده‌های مواد در معرض ریسک ابتلا به اختلالات روانی قرار می‌گیرند. در کارگاه‌های آموزشی یا جلسات مشاوره با روانشناسانی که به طور تخصصی در حیطه اعتیاد کار می‌کنند، شما می‌توانید اطلاعات دقیق‌تری در مورد این مواد و تاثیرات آنها به دست بیاورید و به این ترتیب آگاهانه‌تر در اجتماع رفتار نمایید.
بسیاری از افراد از اعتیاد به عنوان یک راه حل برای فرو نشاندن احساسات منفی خود استفاده می‌کنند. در واقع اعتیاد راه حل غلطی است که برای پشت سر گذاشتن مشکلات زندگی استفاده می‌شود. افرادی که چنین رفتاری دارند معمولا تا حد زیادی بر احساسات خود متمرکز هستند و نمی‌توانند راه حل‌های موجود را در نظر بگیرند. از همین رو آموزش مهارت‌های حل مسئله می‌تواند به بسیاری از افراد کمک نماید تا هنگام مواجهه با چالش‌ها و مشکلات زندگی مقاومت بالاتری داشته باشند و بتوانند با وجود احساسات منفی راه حل‌های موجود برای برون رفت از وضعیت فعلی را نیز در نظر بگیرند.
کمبود اعتماد به نفس یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد در جلسات مشاوره روانشناسی از آن شکایت دارند و به دنبال راهی برای بهبود آن می‌گردند. افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند بیش از دیگران احتمال دارد که برای تحت تاثیر قرار دادن دیگران و پذیرفته شدن از جانب آنها دست به رفتارهای ناسالمی بزنند. در نتیجه اگر بتوانید روش‌های مناسب افزایش اعتماد به نفس را بیاموزید، تا حد زیادی می‌توانید از ریسک درگیری با مصرف مواد و اعتیاد پیشگیری کنید. کمک گرفتن از درمان‌های روانشناختی و شرکت در جلسات روان درمانی علاوه بر برنامههای آموزشی تا حد زیادی می‌تواند در این زمینه به شما یاری برساند.
در برنامه پیشگیری از اعتیاد بسیار اهمیت دارد که بدانید اعتیاد می‌تواند بازتاب درگیری با اختلالات روانی نظیر افسردگی یا اختلال دو قطبی باشد. در واقع بسیاری از بیماران برای رهایی از افکار و هیجانات بسیار ناخوشایندی که تجربه می‌کنند به استفاده از مواد پناه می‌برند. این در حالیست که امروزه درمان‌های روانشناختی گسترده‌ای برای بهبود این مشکلات ابداع شده است. با آگاهی از درمان‌هایی نظیر رویکرد شناختی رفتاری و درمان‌های هیجان مدار می‌توانید به موقع وجود این اختلال‌ها را در درون خود یا اطرافیانتان تشخیص دهید و به طور سالمی برای مقابله با این اختلالات اقدام نمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه پیشگیری از اعتیاد می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 و یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: پیشگیری از اعتیاد