انسجام خانوادگی مفهومی است که نزدیکی عاطفی و به هم پیوستگی اعضای خانواده را نشان می‌دهد. بسیاری از خانواده‌ها درگیر مشکلاتی هستند که از عدم تعادل در انسجامشان نشات می‌گیرد. خانواده‌ای که پیاپی درگیر دعوا و تنش می‌شود یا اعضای آن با یکدیگر ارتباط کمی دارند و نمی‌توانند در مسائل خود به یکدیگر کمک کنند و یا حتی خانواده‌ای که به اعضای خود اجازه تصمیم‌گیری و اظهار نظر نمی‌دهد؛ همگی درگیر عدم تعادل در انسجام هستند. در این مقاله به انواع خانواده از این منظر و راه‌کارهای ایجاد انسجام مناسب در خانواده می‌پردازیم.
برای بررسی شدت انسجام خانواده معیارهایی برای اندازه‌گیری وجود دارد. پیوند عاطفی بین اعضا، زمان و فضای مشترکی که اعضا باهم هستند، همراه بودن خانواده در تصمیم‌گیری‌ها و وجود منافع مشترک برای خانواده همگی معیارهایی برای سنجش انسجام خانواده هستند. تفریحات مشترک که اعضای خانواده باهم از آن‌ها لذت می برند نیز در انسجام خانواده تاثیر دارد. با در نظر گرفتن تمام این عوامل می‌توانید به شدت انسجام خانوادگی خود پی ببرید.
هر چه همبستگی و انسجام بین اعضاء خانواده بیشتر باشد به معنای سالم تر بودن نیست. دانشمندان خانواده‌ها را از نظر شدت انسجام به چهار دسته تقسیم کرده‌اند.
خانواده‌های رها شده هیچ انسجام و صمیمتی را تجربه نمی‌کنند. حتی ممکن است در یک مکان زندگی نکنند. این خانواده‌ها معمولا تفریح مشترکی ندارند و زمان زیادی را با یکدیگر نمی‌گذرانند.
خانواده‌های جداشده از منظر انسجام خانوادگی در درجه دوم قرار دارند. تا حدی در فضا و مکان مشترک زندگی می‌کنند و زمانی را در کنار هم هستند اما ارتباط عاطفی بسیار محدودی بین آن‌ها است. ترجیح می‌دهند زمان خود را در بین دیگر اعضای خانواده نگذرانند و فرصتی برای گشت و گزار یا سفرهای خانوادگی ندارند.
دسته سوم خانواده‌های پیوسته هستند که با یکدیگر ارتباط عاطفی و صمیمی مناسبی برقرار می‌کنند. معمولا در یک محل زندگی می‌کنند. زمان نسبتا زیادی را باهم می‌گذرانند و به طور مرتب تفریحات مشترکی مثل سفر و گشت و گزارهای خانوادگی را انجام می‌دهند. این خانواده‌ها در عین حال که ارتباط نزدیکی باهم دارند اما مرزهای مشخصی بین اعضا وجود دارد که باعث می‌شود در مسائل فردی هم وارد نشوند و بتوانند استقلال خود را حفظ کنند.
دسته آخر خانواده‌های درهم‌تنیده هستند. این خانواده‌ها معمولا ارتباط عاطفی عمیق و درگیرکننده‌ای باهم دارند. همیشه در یک محل زندگی می‌کنند و دور شدن اعضا را تحمل نمی‌کنند. سعی می‌کنند همه زمان خود را با هم بگذرانند و تفریحات اعضا محدود به خانواده باشد. این فضای خانوادگی باعث از بین رفتن مرزهای بین اعضا شده و خانواده در مسائل فردی آن‌ها نیز دخالت می‌کند. از این گذشته محدود شدن اجتماعی و عاطفی اعضا تنها به محیط خانواده باعث می‌شود افراد مهارت‌های لازم برای به دست آوردن استقلالشان را هم یاد نگیرند.
شاید شما هم حدس زده باشید که کدام‌یک از این چهار دسته می‌تواند خانواده ایده‌آل ما باشد. انسجام خانوادگی زیاد الزاما مثبت هم نیست. حالت ایده‌آل وجود انسجام متوسط بالا است که مجموعه‌ای از اتحاد و استقلال را در خانواده ایجاد می‌کند. حالا می‌توانید با توجه به رفتارهای خانوادگی خود بفهمید که خانواده شما به کدام دسته می‌تواند نزدیک باشد و آیا به سلامت هم نزدیک هست؟
نقش خانواده در سلامت افراد، ما را ملزم به شناسایی راه هایی برای ارتقای کیفیت روابط بین اعضا می کند. قدم اول آن است که بفهمید انسجام خانوادگی‌تان تا چه حدی است؟ برای این کار به خاطرات قبلی اعم از درگیری‌ها، مشاجرات و زمان‌های لذت‌بخشی که با هم گذراندید رجوع کنید. تجارب خوشایند و ناخوشایند را یادداشت کنید و توجه کنید که با وجود دعواها و اختلافات، اعضای خانواده شما توانایی شاد بودن کنار هم و همبستگی بیشتر را دارند. شاید در نگاه اول به نظرتان برسد که اعضای خانواده برای شما غیر قابل تحمل هستند اما خاطرات این را تایید نمی‌کنند.
وجود قوانین مشخص برای رفتار مورد انتظار از اعضای خانواده و وجود مرزهای مشخص اصلی الزامی است. اما برخورد با افراد نقض‌کننده قوانین هم مهم است. برخوردهایی مانند؛ فریاد زدن، خشونت، بس کن دیگه این چه کاریه و ... در روابط شما جایی ندارند. اگر عضوی قوانین را زیر پا گذاشت تنها راه، گفت و گوی اعضا و مرور رفتار او می باشد. در این گفت و گو قوانین خانواده یادآوری می‌شود.
یک راه حل طلایی، اگر می‌خواهید قوانین داخل خانواده مورد پذیرش همه قرار بگیرد پس با نظر همه قوانین را مشخص کنید، اکثر قوانین همان‌هایی خواهند بود که در ذهن شما هستند با این تفاوت که همه اعضا قوانین را مال خود می‌دانند.
افراد خانواده دارای مسئولیت‌های مشخصی هستند که به صورت شفاف از آن‌ها اطلاع دارند. این شفافیت و شناختن وظیفه به شما کمک می‌کند تا خود را عضوی از یک تیم بدانید. برای همه شما مهم است که به خانواده‌تان کمک کنید و موثر باشید، البته که دیگران هم باید به نقش خود عمل کنند. برای شروع لیستی از وظایفی که هرکدام از اعضا می‌توانند بر عهده بگیرند تهیه کنید.
به یاد داشته باشید که شما همیشه هم نمی‌توانید باهم هماهنگ باشید. خانواده در وهله اول گروهی از افراد است. هر کسی هم علائق و ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند. تفاوت و تنوع بین سلیقه و ویژگی‌های شخصیتی اعضای یک خانواده، هم طبیعی است و هم اگر با آن‌ها درست برخورد کنید می‌تواند باعث رشد روانی و سلامت بیشتر شما نیز شود. شما تنها زمانی می‌توانید به دیگران حق فردیت و داشتن نظر شخصی بدهید که این حق را برای خودتان هم قائل باشید. خانواده‌های موثر برای شناختن بیشتر اعضای خود وقت می‌گذارند. برای این کار سعی کنید در مورد نظرات و سلیقه آن‌ها گفت و گو کنید.
خانواده‌های منسجم زمانی را برای تفریح مشترک اختصاص می‌دهند. این زمان‌ها خاطرات مثبت خانوادگی را ایجاد می‌کند. از مناسبت‌های ساده شروع کنید. نوروز، سیزده به در، شب یلدا و مراسم‌های خانوادگی حس همبستگی و احساسات عمیق را بین شما ایجاد می‌کند.
می‌توانید شب‌های بدون لوازم الکتریکی را برنامه‌ریزی کنید. هرچند این برنامه می‌تواند برای شما چالش ایجاد کند اما اگر به آن عادت کنید شما را به هم نزدیک می‌کند. شب‌ها ساعت مشخصی با آمادگی قبلی تمام وسایل الکتریکی را کنار بگذارید و از لیست بازی‌ها و فعالیت‌هایی که باهم تهیه کردید یکی را انتخاب کنید. می‌توانید باهم بازی کنید، پانتومیم، بازی‌های رومیزی یا هر فعالیت لذت‌بخش مشترکی مانند فیلم دیدن دسته‌جمعی می‌تواند برای این زمان مناسب باشد.
معمولا زمانی که تلاش می‌کنیم صبور باشیم، شتاب‌زدگی دیگران در بی‌قراری، بی‌ادبی یا خشونت و جر و بحث صبر ما را هم لبریز می‌کند. تنها راه‌کار آن است که برای این موقعیت‌ها آمادگی داشته باشید. بدانید که دیگران تحمل شما را به چالش می‌کشند پس خودتان را آماده کنید. بدون آن که خشونت و بی‌احترامی کنید پای حرفتان بایستید و قاطع باشید و اصرار داشته باشید که مشتاق هستید تا گفت و گو کنید.
اگر اول صبح برای همه خوش‌برخورد باشید، آن‌ها تمام روز با شما خوش‌برخورد خواهند بود. زمان بگذارید و رفتار و ژستهای مهربان و دوستانه را با اعضای خانواده خود تمرین کنید. نیاز به انجام کار سختی نیست؛ می‌تواند از یک ارتباط چشمی، با لبخند و یک صبح به خیر شروع شود. مقاله ابراز عشق در خانواده را مطالعه کنید.
یکی از خوبی‌های بزرگ خانواده آن است که همیشه خانواده می‌ماند. مهم نیست شما چقدر با آن‌ها اختلاف دارید یا چه قدر بحث و درگیری پیش می‌آید. شما هنوز عضو آن هستید. پس همیشه راهی برای بهبود آن هم وجود دارد.
اگر احساس می‌کنید مشکلات خانواده شما از کنترل خارج شده و با اصلاح رفتارهای کوچک تغییر چندانی اتفاق نمی‌افتد، در کنار آن که صبر به خرج می‌دهید می‌توانید به مشاور خانواده یا خانواده‌درمانگر نیز مراجعه کنید. توجه داشته باشید که خانواده یک سیستم است و اگر حتی شما به تنهایی رفتار خود را تغییر دهید، به مرور رفتار اعضای دیگر نیز تغییر می‌کند. پس مراجعه به یک متخصص می‌تواند نقش زیادی در تغییر الگوی خانواده شما و رفتن به سمت بهبودی داشته باشد.
مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی