هویت جنسی به احساس مردانگی یا زنانگی افراد اشاره دارد که عوامل زیستی، شناختی، اجتماعی می‌توانند در آن نقش داشته باشند. افراد به شیوه‌های مختلفی مانند رفتارهای بیرونی این نقش جنسی را از خود نشان می‌دهند. هویت جنسی تاثیر زیادی بر کل زندگی فرد از کودکی تا بزرگسالی می‌گذارد و در صورتی که هویت جنسی ناقص شکل بگیرد منجر به اختلال هویت جنسی می‌شود که در آن افراد نارضایتی از جنسیت و تمایل به برخورداری از بدن جنس مخالف را از خود نشان می‌دهند. به همین دلیل شناخت عوامل تاثیر گذار از اهمیت بسزایی برخوردار است. برای آگاهی بیشتر در این زمینه تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
منبع: هویت جنسی
هویت جنسی به چه معناست؟ از چه سنی شکل می گیرد؟ نقش خانواده و فرهنگ اجتماع در تشکیل یا تخریب هویت جنسی تا کجا می تواند باشد؟ همه افراد معمولا تصویر روشنی از زن بودن یا مرد بودن خود دارند. آن ها بسیاری از رفتارها یا فعالیت های خود را بر اساس این تصویر بر می گزینند. بنابراین هویت جنسی تاثیر زیادی بر کل زندگی فرد از کودکی تا بزرگسالی دارد. اما اگر هویت جنسی ناقص شکل بگیرد برای فرد مشکلاتی را به وجود خواهد آورد. در ادامه این مقاله تحولهویت جنسی و عوامل مرتبط با آن شرح داده می شود.
برای دریافت مشاوره در زمینه مشاوره کودک و خانواده می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
هویت جنسی به معنای تشخیص ذهنی فرد از خود به عنوان مرد یا زن است. این ذهنیت از کودکی آغاز می شود و در نوجوانی تقویت می شود و به ثبات می رسد. هویت جنسی در واقع با رفتارهای بیرونی که فرد به عنوان مردانه و زنانه نشان می دهد و تصویر ذهنی درونی فرد شناخته می شود.
اگرچه جنسیت فیزیکی به صورت زیستی تعیین می شود، هویت جنسی عموما به صورت فرهنگی تعیین می شود. اینکه جامعه چطور هویت جنسی افراد را تعریف می کند، وابسته به چارچوب های فرهنگی است. تعاریف فرهنگی هویت جنسی، با نقش های جنسی اجتماعی پیوند خورده است. این نقش ها با الگوهای بقای اجتماعی، چارچوب های اقتصادی، نظام های ارتباطی، نظام مذهبی و ... مرتبط است.
مفهوم هویت جنسی با نقش های جنسیتی مرتبط است. نقش های جنسیتی به معنی نشانه های بیرونی شخصیت است که هویت جنسی را انعکاس می دهد. هویت جنسی تقریبا همیشه در نتیجه ترکیب عوامل درونی و بیرونی یا اجتماعی به طور شخصی شناسایی می شود. از طرفی نقش جنسی در اجتماع با عوامل قابل مشاهده مثل رفتار و ظاهر شناسایی می شود. به عنوان مثال اگر فردی خودش را به عنوان مرد در نظر می گیرد و بیشتر دوست دارد جنسیت شخصی خود را با اصطلاحات مردانه تعریف کند، هویت جنسی او مرد است. با وجود این نقش جنسیتی او در صورتی مرد است که ویژگی های معمول مردانه را در رفتار، لباس پوشیدن و شخصیتش نشان دهد.
کودکان تا پیش از دو تا سالگی درک چندانی از جنسیت ندارند و رفتارهای جنسیتی را خیلی نشان نمی دهند. مفهوم جنسیت در کودکان به تدریج بین 3 تا 5 سالگی ایجاد می شود. پیش از پنج سالگی به نظر می رسد کودکان تصوری از پایداری مفهوم جنسیت ندارند. برای مثال یک کودک خردسال ممکن است از مربی خود بپرسد "آیا در کودکی دختر بوده یا پسر". یا یک پسر خردسال ممکن است بگوید می خواهد وقتی بزرگ شد یک مادر شود.
پس از پنج سالگی کودکان باور دارند، تغییرات در لباس یا مدل مو، تغییری در جنسیت ایجاد نمی کند. از هنگامی که کودکان شروع به تفکر پایدار در مورد جنسیت می کنند، نقش های جنسیتی را در هویت خود ترکیب می کنند. در سنین 5 - 6 سالگی کودکان بیشتر تمایل پیدا می کنند که به گروه های هم جنس خود ملحق شوند. بیشتر در جستجوی اطلاعات جنسی برمی آیند. همچنین در مورد به کارگیری کلیشه های جنسیتی خیلی سختگیر می شوند. در سنین بالاتر و حدود 7 تا 10 سالگی، کودکان در مورد حفظ رفتارهای کلیشه ای دخترانه یا پسرانه راحت تر و انعطاف پذیرتر می شوند. در این سنین پسران و دختران راحت تر انتخاب می کنند که دوست دارند با ماشین یا با عروسک بازی کنند.
در یک پژوهش معروف، روانشناسی به کودکان سنین پیش دبستانی تصویری از یک خردسال دختر و پسر نشان داد. در تصویر اول کودک بدون لباس، در تصویر دوم با لباس جنسیت خودش، و در تصویر بعدی با لباس جنس مخالف بود.روانشناس تصاویر کودک بدون لباس و با لباس با جنسیت موافق را نشان داد، و از آن ها پرسید "آیا کودک دختر است یا پسر؟" سپس تصویر همان کودک با لباس جنس مخالف را نشان داد. سپس از کودکان پرسید آیا هنوز دختر است یا پسر؟ بیشتر کودکان زیر پنج سال فکر می کردند پسری که لباس دخترانه پوشیده، حالا واقعا دختر است. این باور پیش از این بود که کودکان بفهمند پسران دارای اندام جنسی پسرانه و دختران دارای اندام جنسی دخترانه هستند. به طور کلی مراحل شکل گیری مفهوم هویت جنسی به این صورت است:
حدود 2 سالگی: کودکان نسبت به تفاوت های فیزیکی دختر و پسر هشیار می شوند.
تا 3 سالگی: بیشتر کودکان به راحتی می توانند خود را به عنوان دختر یا پسر معرفی کنند.
حدود 4-5 سالگی: بیشتر کودکان احساس پایداری نسبت به هویت جنسی خود دارند.
همه کودکان نیاز دارند تا نقش های جنسیتی متفاوت و سبک های مختلف بازی را جستجو کنند. والدین می توانند محیطی برای کودک فراهم کنند که تنوع در نقش های جنسی را منعکس کند. همینطور ترغیب کننده فرصت های متفاوت برای هر کودک باشد. برخی ایده ها شامل موارد زیر است:
کتاب ها و پازل های کودکان که نقش های جنسیتی مختلف و غیر کلیشه ای را نشان می دهد. برای مثال پدری که در خانه می ماند، مادر شاغل، پرستار مرد، پلیس زن و ...
طیف متنوعی از اسباب بازی ها که کودک از بین آن ها انتخاب کند. برای مثال اسباب بازی های مختلفی از قبیل ماشین، عروسک، لگو، بازیهای اکشن و ...
در حدود 6 سالگی کودکان بیشتر زمان بازی خود را با همجنسان خود می گذرانند. همچنین بیشتر گرایش به ورزشها و فعالیت هایی پیدا می کنند که مرتبط با جنسیتشان است. مهم است به کودکان اجازه دهیم انتخاب های خود را در مورد گروه دوستان، بازی، ورزش و فعالیت های دیگر داشته باشند. خوب است بررسی کنید تا گرایشات کودکتان به فعالیت ها و گروه ها را بیشتر بشناسید. همچنین مطمئن شوید آن ها احساس پذیرفته شدن بدون تجربه طرد یا اذیت شدن را دارند.
کودکان علاوه بر انتخاب اسباب بازی و بازی ها، عموما هویت جنسی خود را به صورت های زیر نشان می دهند:
اختلال هویت جنسی در مواردی اتفاق می افتد که احساس فرد نسبت به دختر یا پسر بودنش با جنسیت زیستی او ناسازگار باشد. برای مثال فردی که دارای بدن کاملا مردانه است، و اندام جنسی مردانه دارد، دائم احساس می کند که یک زن است. چنین شخصی میل شدید به داشتن بدن زنانه دارد. همچنین ترجیح می دهد دیگران او را به عنوان یک زن بشناسند. عدم سازگاری بین جنسیت فیزیکی و تصویر ذهنی فرد از جنسیتش می تواند بر سلامت روان و ارتباطات اجتماعی او تاثیر زیادی بگذراند. اختلال ملال جنسیتی ناشی از عدم هماهنگی هویت جنسی با هویت زیستی فرد است. چنین افرادی عموما مستعد تجربه علائم اضطراب و افسردگی، خودپنداره و حرمت نفس ضعیف و مشکلات در روابط اجتماعی در طول عمر خود هستند.
برای دریافت مشاوره در زمینه مشاوره کودک و خانواده می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی