افراد دارای ویژگی کمالگرایی برای خود اهدافی تعیین می کنند، سپس طوری رفتار می کنند که گویی رسیدن به این اهداف تمام دنیای آن هاست. چنانچه به هدف خود نرسند، برایشان نپذیرفتی و غیر قابل بخشش می شود. استبداد بایدهایی که به زندگی خود اعمال می کنند زمینه ساز تبدیل کمال گرایی بهنجار به کمال گرایی نابهنجار می شود. تشدید ویژگی های کمال گرایی برای آن ها در زندگی مشکلاتی در روابط میان فردی، شغل، تحصیل، ازدواج و... به وجود می آورد. اگر احساس می کنید فردی کمال گرا هستید، بهتر است بدانید می توانید از این ویژگی خود به طور مطلوب نیز استفاده کنید. اما نباید اجازه دهید تا بر شما غلبه کنند. در این مطلب درباره راه های شناسایی و غلبه بر کمالگرایی صحبت خواهیم کرد.
تلاش برای برتری, انگیزه اصلی انسان در جهت رشد و حرکت است. برتر بودن یعنی فراتر رفتن از آنچه اکنون هستید. برتری طلبی لزوماً به معنی کسب افتخار اجتماعی، تسلط یا رهبری در جامعه نیست. کمال گرایی آرمانی است که در ذهن انسانها ایجاد می شود و آنها در صورتی می توانند زندگی کنند که به آرمان هایشان تحقق بخشند. اما همیشه این برتری طلبی از شیوه کارآمد خود تحقق نمی یابد.
نگاه کمال گرایانه افراد پیامدهایی را در ابعاد مختلف زندگی آن ها در پی دارد. برخی ویژگی هایی که در اغلب کمال گرایان مشخص هستند عبارتند از:
در حقیقت کمال گرایان نابهنجار افرادی با عقاید محکم و ثابت هستند که انعطاف ناپذیری ویژگی بارز آنهاست. تلاش برایکمال گرایی جنبه ذاتی انسان محسوب می شود، اما هنگامی که مرزها شکسته می شوند مفهوم کمال گرایی به افکار و رفتارهای خود تخریب گرایانه ای اشاره دارد که هدف آنها رسیدن به اهداف به شدت افراطی و غیر واقع گرایانه باشد.
کمال گرایان نابهنجار باید در هرکاری به حد کامل برسند و به بهترین گونه آن را انجام دهند وگرنه خشنود نخواهند شد. شخصیت کمال گرا باید به هیچ وجه در داوری اشتباه نکند یا اینکه شوهر یا زن ایده آل باشد و دیگران او را آدم بی عیب و نقص بپندارند. این گونه افراد تصادف و اتفاقاتی که آنها را به هیچ روی نمی توانند کنترل کنند باور ندارند. کمال گرایان اگر نتوانند به آرمان های خود ساخته و بسیار دشوار اخلاقی خود برسند، احساس تقصیر و اضطراب به آنها دست خواهد داد. بسیاری از ویژگی های آن ها مشابه با اختلال شخصیت وسواسی اجباری است.
کمال گرایان سالم یا بهنجار رضایت زیادی از تلاش های شدید خود کسب می کنند، در عین حال به خودشان اجازه می دهند برای ناکامل بودن در برخی مواقع انعطاف پذیر باشند. در مقابل کمال گرایان نابهنجار نگرانی زیاد درباره ارتکاب اشتباهات و ترس از داوری ها منفی دیگران دارند. این افراد به هیچ عنوان شکست یا ضعف در امور را نمی پذیرند و همواره انرژی زیادی صرف انجام تمام یک کار می کنند. نگاه آنان نگاهی غیر واقع بینانه به امور است و به هیچ وجه انعطاف پذیری ندارند.
یکی از ریشه های بارز کمال گرایی دوران کودکی است. این کودکان اغلب دارای والدین غیر تاییدگر هستند که علاقه شان به کودک بستگی به عملکرد کودک دارد. والدین کمال گرا بیش از اندازه انتقاد می کنند، سخت گیر هستند و معموماً کمتر از فرزندانشان پشتیبانی می کنند. عدم تایید و یا تایید مشروط والدین عامل بروز کمال گرایی در کودکان است. فرد کمال گرا به تلاش خود ادامه می دهد تا اینکه تایید والدین را بدست آورد تفکر او این است که: "اگر من بیشتر تلاش کنم، اگر کمی بهتر انجام وظیفه نمایم و اگر کامل تر باشم والدینم مرا دوست خواهند داشت".
کمال گرایی خودمدار: این افراد افراطی موشکاف و انتقادگر هستند به گونه ای که نمی‌توانند اشتباهات یا شکست های خود را در جنبه های مختلف زندگی بپذیرند آن ها با داشتن معیارهای بالای غیرواقعی، کوشش های اجباری و تفکر همه یا هیچ وضعیت بسیار دشواری را به خود تحمیل می کنند و اغلب روی اشتباهات گذشته تمرکز دارند.
کمالگرایی دیگرمدار: این بعد از کمالگرایی در برگیرنده انتظارات بالا برای عملکرد دیگران می باشد. مانند گرایشهای کمالگرایانۀ والدین برای فرزندان که گاها با خشونت و سرزنش همراه است بیانگر همین نوع تمایل به داشتن انتظارات افراطی و ارزشیابی انتقادی از دیگران است.
کمالگرایی جامعه مدار: در این نوع کمالگرایی شخص به خود تحمیل می کند که باید توقعات و انتظاراتی را برآورده سازد تا مورد تأیید و پذیرش دیگران قرار گیرد.
همانطور که ذکر شد کمال گرایی همیشه نابهنجار و معیوب کننده نیست. اگر بر آن غلبه کنید می توانید از آن به عنوان یک ویژگی موثر در رسیدن به اهداف خود استفاده کنید. با خودشناسی و اطلاع از ویژگی های کمال گرایی، موقعیت هایی که باعث آسیب شما می شوند را بشناسید. سپس اهدافتان را مطابق با ویژگی های کمال گرایانه خود تطبیق دهید. برای مثال شخصیت کمالگرا احتمالا در یک کارخانه تولیدی در بخش کنترل کیفیت می تواند به شکل موثری فعالیت کند.
شما می توانید با استفاده از تست های شخصیت شناسی و قرار گرفتن در فرایند مشاوره بر ویژگی های منفی کمالگرایی چیره شوید.
مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی