افراد دارای مهارت خودآگاهی می توانند ویژگی های اخلاقی شان را به راحتی بیان کنند. برخی افراد حداکثر چیزی را که در مورد خود می دانید نام و نام خانوادگی، سن، جنسیت، تحصیلات و وضعیت شغلیشان است، و از ویژگی های شخصیتی و احساسی و رفتاری خود ناآگاهند. بنابراین از نقاط ضعف و قدرت خود، ترس ها و علایقشان خبر ندارند. بسیاری از تعارضات درونی، افکار منفی، ترس ها و اضطراب های مبهم ناشی از نداشتن خودآگاهی است. در موارد حاد نداشتن خودآگاهی منجر به گسستگی هویت می شود. به طور کلی احساس رضایت از زندگی ارتباط تنگاتنگی با خودآگاهی فرد دارد. واضح است که کسب این مهارت به سلامت و بهداشت روان انسان بسیار کمک می کند. با خودآگاهی می توانید از نیازها و اهداف واقعی خود مطلع شد. اما سوال اینجاست که چگونه به خودآگاهی برسیم؟
خودآگاهی دانش و درکی است که هر فرد از خودش دارد. در واقع کسب تصویری واضح و شفاف از ارزش ها، نگرش ها، نیازها، علایق، اهداف و اولویتها است. بنابراین خودآگاهی اطلاع یافتن از حس های ورودی، افکار و عواطف خویش است. مفهوم خود آگاهی بسیار نزدیک به مفهوم خودشناسی است. با این تفاوت که خودآگاهی به دانستن احساسات و افکار بر می گردد، در حالی خودشناسی به دانستن چرایی این احساسات و افکار اشاره دارد.
در مبحث خود آگاهی، اطلاع یافتن از انواع خود به منزله آغازی درست در پیمودن مسیر خودشناسی است. در ادامه اشاره ای به انواع خود می کنیم:
خود فیزیکی: خود فیزیکی به تصوری که هر کس از ظاهر خود دارد اطلاق می شود. فرد ممکن است بر اثر عدم درک صحصیح از تصویر واقعی بدن خود دچاربدریخت انگاری شود. همین عدم درک واقعیت فرد را به سمت عمل های جراحی زیبایی می کشاند.
خود جنسیتی: به برداشتی که هر فرد از تمایلات و هویت جنسی خود دارد می گویند. اگر این برداشت با واقعیت منطبق نباشد، فرد دچار تعارض در هویت جنسی می شود.
خود تاریک: این بخش از خود در برگیرنده اسرار درونی فرد است، همان چیزهایی که دوست ندارد دیگران راجع به او بدانند و برای پنهان کردنشان وقت و انرژی زیادی را صرف می کند.
خود واقعی: درونی ترین بخش وجود انسان است. هر کسی برای شناخت خود واقعی نیاز به کاوش و تفکر دارد.
خود معنوی: این خود به باورهای معنوی فرد ارتباط دارد و تصویری است که شخص از اعتقاداتش دارد. شکاف در خود معنوی باعث تعارضات شدید درونی می شود، به طوریکه شخص مدام با خوذش بر سر ارزش هایش در جنگ است.
خود آرمانی: خود آرمانی همان خودی است که فرد خواهان رسیدن به آن است. تصویری مطلوب که شخص در ذهن خود می سازد و دوست دارد که آن باشد.
خود اجتماعی: این خود به تصویری که فرد از جایگاه اجتماعی خود دارد بر می گردد.
به طور کلی افراد از دو طریق به خود آگاهی دست پیدا می کنند:
خود آگاهی عمومی: در این نوع خود آگاهی فرد خود را با معیارهای بیرونی مقایسه می کند و برایش مهم است که از نگاه دیگران چگونه دیده شود .
خود آگاهی خصوصی: در خود آگاهی خصوصی فرد بیشتر با ملاک ها و معیارهای درونی خود سر و کار دارد ، بنابراین می تواند دقیق تر خود را تحلیل کند . این افراد از خود پنداره قوی تری برخوردار هستند.
برای رسیدن به خودآگاهی لازم است یک سری مراحلی را پشت سر بگذاریم، رواندرمانی وروانکاوی یکی از روش های رسیدن به خودآگاهی است. در ادامه به برخی از راه های رسیدن بهخودآگاهی اشاره می کنیم:
شناخت احساسات: فرد باید از جنس احساساتش در مواجه با مسایل گوناگون آگاه شود. آگاهی از این مسئله که شخصیت هر فرد بیشتر متمایل به چه نوع احساسی است بسیار مهم و کارساز می باشد.
شناخت افکار: با شناخت افکار خود ضمن مواجه شدن با موقعیت های مختلف می توان به ناکارآمدی برخی از آن ها پی برد و در نتیجه اصلاحشان کرد تا از عواقب ناخوشایند احتمالی جلوگیری شود.
شناخت انتظارات و خواسته ها: در مواجهه با موقعیت ها، عوامل درونی و بیرونی متعددی نقش دارند. اما عامل درونی نقش پررنگ تری را در این میان دارد. اینکه فرد یک موقعیت را چگونه درک کند نشانگر انتظارات و خواسته های اوست.
شناخت میزان اعتماد به نفس: به باور روانشناسان افرادی که از داشتن اعتماد به نفس پایین رنج می برند، انتظارات غیرواقع بینانه ای را از خود و از دیگران دارند. به همین دلیل میزان احساس رضایتشان از زندگی بسیار پایین است. فردی که اعتماد به نفس بالایی دارد موقعیت ها را بر اساس انتظارات دیگران نمی بیند، بلکه بیشتر ازهر چیز و هر کس به ارزش ها و خواسته های خود اهمیت می دهد.
افراد خود آگاه با طی کردن مراحل فوق به یک سری خصوصیات برتر انسانی دست یافته اند که در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم. این افراد :
مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی