ترس از ارتفاع یا همان فوبیای ارتفاع از جمله اختلالات اضطرابی است که فرد ترس شدید، افراطی و مداوم از ارتفاع دارد. برای این افراد تصور بودن در ارتفاعات نیز باعث ایجاد اضطراب می‌شود و به صورت شناختی، حسی و جسمانی بروز می‌یابد. خوشبختانه روش‌های درمانی موثری مانند درمان شناختی رفتاری برای این نوع از فوبیا وجود دارد. در ادامه مقاله به بررسی علل، نشانه‌ها و درمان فوبی ارتفاع خواهیم پرداخت. پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
منبع: ترس از ارتفاع
به طور کلی فوبیا شامل ترس‌های افراطی، غیرمنطقی و مداوم نسبت به یک شی یا وضعیت خاص می‌باشد. افراد مبتلا به فوبیای ارتفاع به طور فعالانه‌ای از رفتن به ارتفاعات، ساختمان‌های بلند، آسانسورهای شیشه‌ای بیرون از ساختمان و... اجتناب می‌کنند. حتی تصور بودن در جایی بلند برای این افراد موجب اضطراب شدید می‌شود و علائم فوبیا را تجربه خواهند کرد. فوبیای ارتفاع دارای سه بعد می‌باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
این بعد از ترس مربوط به تفکراتی است که فرد در مورد ارتفاع دارد. به طور مثال نوع نگرش فرد نسبت به سقوط کردن از ارتفاع مربوط به بعد شناختی می‌باشد.
برای آشنایی بیشتر در زمینه انواع فوبیا کلیک کنید.
احساسات شامل هرگونه رفتار غیرقابل کنترل مانند ترس و اضطراب شدید می‌باشد که فرد در هنگام قرار گیری در موقعیت ارتفاع از خود نشان می‌دهد.
علائم جسمانی همان علائم فیزیولوژیکی هستند که فرد از خود نشان می‌دهد و شامل بالا رفتن ضربان قلب، تعریق شدید، سرگیجه، مشکل در تنفس، لرزش دست و پا می‌باشد.
افراد مبتلا به ترس از ارتفاع در زندگی روزمره خود دچار مشکل می‌شوند. به عنوان مثال بالا رفتن از نردبان، رانندگی کردن روی پل، چرخ و فلک، ایستادن در تراس و موقعیت‌های مشابه برای آن‌ها اضطراب شدید به همراه دارد. تمام این‌ها می‌تواند منجر به اختلال در سبک زندگی فرد و پایین آمدن کیفیت زندگی او شود تا جایی که باعث بروز اختلالات روانی دیگر از جمله اضطراب، افسردگی و وسواس فکری عملی گردد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه افسردگی کلیک کنید.
علائم فوبیای ارتفاع در افرادی که به آن مبتلا هستند متفاوت است. در موارد خفیف افراد مبتلا ممکن است هنگام بودن در ارتفاعات احساس تنش و دلشوره داشته باشند، اما در موارد شدیدتر حتی تصور بودن در ارتفاعات برای فرد، علائم شدید اضطراب و سرگیجه را به همراه دارد.
اولین نشانه ترس از ارتفاع سرگیجه است. افراد مبتلا هنگامی که در بلندی قرار می‌گیرند دچار سرگیجه می شوند. دیگر علائم فوبیای ارتفاع شامل موارد زیر می‌باشد.
1- اضطراب افراطی در هنگام بودن در ارتفاعات
2- ایجاد علائم جسمانی و روانی ترس مانند بالا رفتن ضربان قلب و احساس دلهره شدید بلافاصله بعد از بودن در ارتفاعات
3- تلاش بسیار زیاد برای عدم مواجهه با مکان‌های بلند
4- این علائم بیشتر از 6 ماه در فرد ادامه دارند و بر عملکرد وی در زندگی اجتماعی و روابط بین فردی و شغلی تاثیر منفی می‌گذارد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
اصلی‌ترین علل ایجاد فوبیای ارتفاع شامل موارد زیر می‌باشد.
ممکن است در گذشته برای فرد یا نزدیکانش حادثه ناگواری در ارتفاعات رخ داده باشد، حتی ممکن است ارتفاع تداعی کننده آن حادثه باشد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه فوبیا کلیک کنید.
تفکرات نقش مهمی در به وجود آمدن این نوع از فوبیا دارد. به عنوان مثال تفکراتی مانند این که اگر در لبه یک بلندی بایستم ممکن است وسوسه شوم که بپرم و یا ممکن است دیگران مرا هل بدهند، ممکن است تعادلم را از دست بدهم، ساختمان ساختار ضعیفی دارد و ممکن است خراب شود و ممکن است سرگیجه بگیرم و سقوط کنم همگی در به وجود آمدن فوبیای ارتفاع نقش دارند.
تحقیقاتی که در دانشگاه برکلی کالیفرنیا انجام شد، نشان داد که نوزادان پس از مدت کوتاهی می‌آموزند که باید در مکان‌های بلند احتیاط کنند. در نتیجه به نظر می‌رسد که ترس از ارتفاع می‌تواند یک مکانیسم اکتسابی برای حفاظت از خود باشد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه ترس از هواپیما کلیک کنید.
درمان فوبیا با روش‌های مختلفی در جلسات مشاوره کنترل استرس انجام می‌شود، اما در ادامه سه روش درمانی کارآمد برای درمان ترس از ارتفاع را شرح داده ایم.
برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره کنترل استرس کلیک کنید.
درمان شناختی یکی از موثرترین راهکارهای درمانی برای ترس از ارتفاع است. افرادی که فوبیای ارتفاع یا بلند هراسی دارند، بودن در بلندی را بسیار خطرناک‌تر از چیزی که هست می‌پندارند. این درمان طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به ارتفاع تغییر می‌دهد.
حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد که شامل موارد زیر می‌باشد.
الف) تهیه لیست از حالت‌ها و موقعیت‌هایی که در فرد اضطراب ایجاد می‌کند. به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند تا اضطراب آورترین محرک
ب) یادگیری روش‌های آرمیدگی و ریلکسیشن
ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند به ترتیب تا اضطراب آور ترین، در حالی که فرد کاملا ریلکس است.
برای شناخت بیشتر در زمینه درمان فوبیا کلیک کنید.
این روش درمانی شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار می‌گیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می‌کند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود. برای آن که روش‌های درمانی موثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسئله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات درمانی و مشاوره روانشناسی تخصصی با به کارگیری بهترین روش‌های درمان فوبیا و متعهد ماندن شما به برنامه درمانی، باعث می‌شود ترس از ارتفاع به راحتی درمان شود. در موارد شدیدتر، می‌توان ابتدا از یک دوره دارو درمانی مانند داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی استفاده کرد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی کلیک کنید.
درمان شناختی رفتاری یا همان CBT از درمان‌های موثر برای انواع فوبیاها مخصوصا فوبیای ارتفاع است. البته نوع درمان بسته به شرایط فرد مراجعه کننده نیز دارد. با این حال همه درمان‌های موجود اثربخش هستند.
در صورتی که این نوع از فوبیا عملکرد و کیفیت زندگی شما را با تهدید مواجه کرد و باعث مختل شدن زندگی شما گردید بهتر است هرچه زودتر به روانشناس مراجعه کنید تا از بدتر شدن اوضاع پیشگیری شود.
برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص و درمان ترس از ارتفاع می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
منبع: ترس از ارتفاع