کودکان استثنایی با کودکان عقب مانده ذهنی چه تفاوتی دارد؟ چطور کودکان استثنایی را تشخیص دهیم؟ با یکدیگر در فرهنگ ما ایرانیان خانواده از اهمیت به سزایی برخوردار است و آنچه که معمولا مورد توجه ویژه قرار می گیرد کودک است. کودکان نیز اهمیت ویژه ای در خانواده دارد، چرا که آینده خانواده و جامعه اش را می سازد. هر کودکی نیاز های ویژه مربوط به خود دارد که برای برخی از آن ها نیازهای چالش برانگیزتری ممکن است وجود داشته باشد، کودکان استثنایی و یا کودکان با نیازهای ویژه از جمله این کودکان هستند.
برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص و درمان اختلالات کودکان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
شخصی که در مرحله رشد یا به عبارت دیگر پیش از 18 سالگی قرار دارد و نسبت به هنجارهای جامعه (از نظر هوشی و کارکرد های جسمی) عملکرد پایین تری دارد بعنوان کودک استثنایی شناخته می شود. در بحث های تخصصی به دلیل نیاز به مراقبت های خاص به این کودکان، کودک با نیاز های ویژه می گویند.
کودکان استثنایی را می توان در طبقه بندی های متفاوتی دسته بندی کرد. یکی از انواع طبقه بندی های کودکان استثناییبه عبارت زیر است :
به صورت کلی کودکان استثنایی از هر نوعی که باشند با برخی چالش های عمومی روبرو هستند، مسائل و موضوعات مختلفی زندگی این کودکان و خانواده های آنها را متفاوت و در بسیاری از موارد دشوار می کند. در اینجا برخی از این موارد را بحث و بررسی کرده ایم.
اولین و شاید سخت ترین اتفاقی که برای این افراد می افتد عدم پذیرش آنها توسط جامعه و حتی در خیلی از موارد ناملایمات و بدرفتاری جامعه به طرق مختلف با آن ها است. این اتفاق به چندین صورت پیش می آید :
در مکان های عمومی مثل مترو، اتوبوس، پارک، بازار امکانات و شرایط مناسب برای این افراد در نظر گرفته نشده است. مثلا یک کودک نابینا در مترو چگونه راه خود را بیابد؟ خط عوض کند؟ از پله ها و مسیر های مورد نظر عبور کند؟ عدم مناسب سازی یعنی جواب مناسبی برای این سوالات وجود ندارد
مواجه با بی تابی های یک کودک اوتیسم و گریه و فریاد های او برای والدین و مراقبینش کار دشواریست. اما آنچه دشوارتر است این موضوع است که دیگر افراد درکی از شرایط خاص آنها ندارند و اگر همچین کودکی در شلوغی ها گم شود افراد در مورد چگونگی برخورد با او اطلاعات کمی دارند
ثبت نام در مدارس عادی، همبازی شدن در پارک و مسائلی از این دست برای کودکان استثنایی و خانواده هایشان دشواری های ایجاد می کند. برخی تصور می کنند اگر با این کودکان در تماس باشند اختلال آنها را می گیرند یا آلوده می شوند یا از ترس آسیب از آنها فرار می کنند و آنها را در بین خود راه نمی دهند.
اشخاص استثنایی پس از اینکه متوجه تفاوت های خود با دیگر افراد جامعه می شوند، این مسأله برای آنها بحرانی ایجاد می کند که در نگاه آنها به خودشان اثر گذار است.
البته با این بحران به دو صورت برخورد می کنند، در بعضی این تفاوت منبع الهام برای اثبات توانایی ها و پیشرفت در سایر زمینه ها می شود و در برخی دیگر وجود این نیازهای ویژه سبب در خودرفتگی و فاصله از اجتماع می گردد.
وجود دید منفی و جو منفی جامعه نسبت به این اشخاص، مقایسه توسط دوستان ، والدین و مراجع قدرت (مانند معلم و . . . ) باعث تقویت حس منفی در این افراد می شود.
معمولا وجود یک فرد با نیازهای ویژه (استثنایی) مسئولیت، بار روانی، تنش و وظایف بیشتر و پیچیده تری را برای اعضای خانواده ایجاد می کند.
یک فرد با نیاز های ویژه می تواند مناسبات و تعامل های داخل خانواده را دچار تغییر کند و این تفاوت ها بسته به ویژگی های شخصیتی و روانی، محیط اجتماعی، اقتصادی و عوامل اثرگذار دیگر می تواند به دو صورت ایجاد شود.
در بعضی خانواده ها می تواند منجر به همبستگی بیشتر اعضای خانواده و بستری برای رشد هر چه بیشتر تک نک اعضا علی الخصوص کودک استثنایی می شود اما در برخی دیگر از خانواده ها این اتفاق به صورت عکس می افتد و یک چرخه مخرب و آسیب زننده به تک نک اعضای خانواده حس تنش را منتقل می کند.
در خیلی از موارد این اشخاص در برقراری ارتباط اجتماعی با سایر افراد دچار نقص هستند و این اشکال در روابط می تواند بر اثر کمبود اعتماد به نفس ، ویژگی های خاص فرد و پیش فرض های منفی جامعه باشد.
یکی از دغدغه های اصلی کودکان استثنایی و افراد با نیاز های ویژه یافتن روش های مناسب درمانی است. درمان در افراد با نیازهای ویژه را می توان به چند دسته تقسیم کرد :
در برخی موارد درمانی تخصصی و متخصص حضور دارند (مانند ADHD)، دارو درمانی، شیوه های تخصصی کاردرمانی و شیوه های رواندرمانی مناسب برای کودک و خانواده اش.
در بعضی موارد درمانی تخصصی و مشخص هنوز کشف نشده و این یکی از بزرگترین چالش های کودکان استثنایی است. چرا که در این فضا افراد سودجو و سوء استفاده گر (جن گیر، فالگیر و . . . ) به اسم درمان به اوضاع روانی و اقتصادی این افراد و خانواده هایشان آسیب می زنند. در این گونه موارد فضای تخصصی درمانی یک فضای حمایتی، پیشگیری از پیشرفت اختلال و کمک به افزایش کارایی فرد است و پیگیری راه های تخصصی و مراجعه به متخصص از اهمیت بالایی برخوردار است.
در دسته ای دیگر از اختلالات هیچگونه درمان قطعی وجود ندارد یا اگر هست به ندرت می تواند مسأله اصلی را به طور کامل درمان کند (مانند نابینایی). در این گونه موارد درمان تخصصی شامل توانمند سازی فرد در سایر زمینه ها و افزایش کارایی وی با توجه به اختلال و زندگی کارآمد و با کیفیت حتی با وجود این اختلال است.
پیگیری درمان مناسب از اهمیت به سزایی برخوردار است. در بسیاری موارد کشف نشدن درمان مناسب راه را برای سودجویان و فرصت طلبان باز کرده است، در همین رابطه همیشه امن ترین مسیر مراجعه به متخصص است. در اکثر موارد اختلالات کودکان استثنایی برگشت پذیر است، به این معنی که ممکن است بخشی از مسیر بهبود و درمان طی شود اما ادامه ندادن به هر دلیلی یا وقفه در درمان می تواند منجر به عود ویژگی های اختلال شود. درمانهای کودکان استثنایی انواع مختلفی دارد، انتخاب درمان مناسب با توجه به ویژگی های اختلال و ویژگی های کودک است. برای دریافت مشاوره روانشناسی به مرکز هنر زندگی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص و درمان اختلالات کودکان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگیاز طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی
منبع : کودکان استثنایی