دروغگویی در کودکان | دلایل، پیامدها و پیشگیری از دروغگویی در کودکان

دروغگویی در کودکان به چه علت رخ می‌دهد؟ چگونه می‌توان از دروغگویی کودکان جلوگیری کرد؟ بسیاری از والدین در تلاش‌اند با استفاده از روش‌های تربیتی از دروغگویی کودکشان جلوگیری کنند. اما باز هم با وجود رعایت تمامی نکات شاهد دروغگویی در کودکشان هستند. همه افراد از جمله کودکان ممکن است درمورد هر چیزی دروغ بگویند. دروغگویی کودکان می‌تواند دلایل مختلفی از جمله نفع شخصی، جلوگیری از آسیب و رؤیا پردازی داشته باشد. بسیاری از دروغ‌های کودکان کاملا طبیعی هستند اما این به معنای عدم نیاز به توجه به دروغگویی کودکان نیست. لازم است کودکان را در جهت ارزش دادن به راستگویی و عادت نکردن به دروغ پرورش داد. با استفاده از روش‌های صحیح تربیت فرزند می‌توان مشکلات رفتاری در کودکان را کاهش داد. پیشنهاد می‌کنیم مقاله تربیت فرزند را مطالعه کنید.

 

منبع : دروغگویی در کودکان | دلایل، پیامدها و پیشگیری از دروغگویی در کودکان

دروغگویی در کودکان

دروغگویی در کودکان از سنین بسیار پایین و حتی شاید حدود دو سالگی آغاز می‌شود و تا حدود 12 سالگی به اوج می‌رسد. کودکان به ویژه در سن کمتر از 10 سال توانایی تشخیص دروغ کوچک و بزرگ را ندارند. دروغگویی در کودکان آموخته می‌شود اما این آموزه قابل تغییر است. والدین با اتخاذ یک سبک فرزندپروری مناسب می‌توانند از مشکلات آتی جلوگیری کنند. برای کسب اطلاعات در زمینه سبک های فرزندپروری کلیک کنید. 

دروغگویی در سنین 3 تا 4 سالگی

دروغگویی کودکان در این سنین شروع می‌شود. در این سن کودک هیچ قصد و نیتی از دروغ گفتن ندارد و فقط می‌خواهد والدین خود را امتحان کند و سرگرم شود. اینکه که کودک دروغی می‌گوید و والدین متوجه آن می‌شوند تفریحی برای او محسوب می‌شود. همچنین این موضوغ بیانگر این است که هیچ کس حتی پدر و مادر هم نمی‌توانند فرزند کوچک خود را به درستی بشناسند.

دروغگویی در سنین پیش دبستانی

در این سن کودکان پیشرفت می‌کنند و متوجه می‌شوند که لازم نیست همه‌ی فکرها و کارهای خود را برای والدین توضیح دهند. البته در این سن بسیار نوپا و کم تجربه هستند و از تغییر صدا و رنگ صورتشان می‌توان به دروغ آن‌ها پی برد.

دلایل دروغگویی در کودکان

دروغگویی یکی از انواع اختلالات رفتاری در کودکان است و برای درمان، نیاز به ریشه‌یابی و علت‌یابی دارد. کودکان نیز مانند بزرگسالان ممکن است دلایل مختلفی برای دروغگویی داشته باشند. بعضی از این دلایل با بزرگسالان مشترک است و بعضی از آن‌ها نیز به صورت اختصاصی در کودکان مشاهده می‌شود. برای اطلاع از دیگر اختلالات رفتاری کودکان کلیک کنید.

1. امتحان کردن

کودک ممکن است به دلیل امتحان کردن دانسته‌های خود یا پاسخ دیگران دروغ بگویند. مثلا کودکی که درباره رنگ چیزی دروغ می‌گوید احتمالا قصد دارد بداند دیگران درباره رنگ آن چه نظری دارند.

2. دروغ برای دروغ

تشخیص این شکل از دروغگویی در کودکان برای امتحان دانسته‌ها کمی دشوار به نظر می‌رسد. کودک دروغ نمی‌گوید که چیزی به دست بیاورد یا چیزی را امتحان کند بلکه دروغ می‌گوید فقط چون می‌تواند این کار را انجام دهد.

3. رؤیا پردازی

کودکان ممکن است اطلاعاتی غیر واقعی را به شکل دروغ بگویند که در واقع از تخیل آن‌ها ریشه گرفته است. به طور مثال ممکن است کودکی ادعا کند عروسکش به او چیزی گفته یا دیده که مرغ از قابلمه به داخل دیس غذا پرواز کرده است.

4. دروغ مصلحتی

این شکل از دروغ در بین بزرگسالان نیز رایج است و تنها تفاوت آن در توانایی بیشتر بزرگسالان در پنهان کردن حقیقت است. کودکی که تقصیر خود را به گردن دیگری می‌اندازد یا برای یک شکلات بیشتر، خوردن شکلات قبلی را انکار می‌کند از این شکل از دروغ استفاده می‌کند. در واقع دروغگویی در کودکان با این شکل به قصد حفظ و به دست آوردن نفع شخصی و یا فرار از تنبیه بدنی یا آسیب است. برای کسب اطلاعات در زمینه تنبیه بدنی کودکان کلیک کنید.

در چه صورتی دروغگویی در کودکان نگران کننده می‌شود؟

در صورتی که دروغ گفتن‌های کودک تا پنج الی شش سالگی ادامه داشته باشد، نگران کننده می‌شود و والدین باید به دنبال دلایل دروغ گفتن کودک و راهکارهای رفع آن باشند. البته اکثر کودکان در سنین شش تا هفت سالگی دست از دروغگویی برمی‌دارند. چرا که متوجه می‌شوند دلیلی برای دروغ گفتن وجود ندارد و تنها در بعضی مواقع دروغ می‌گویند.  در صورتی که دروغگویی در کودکان به یک عادت تبدیل شود، ممکن است تا بزرگسالی همراه او باشد و مشکلات زیادی را به بار بیاورد. اگر کودکتان مدام و  بدون هیچ دلیلی دروغ می‌گوید لازم است از مشاوره کودک کمک بگیرید.

مهارت دروغگویی در کودکان

توانایی کودک در گفتن دروغ‌های قابل باور با افزایش سن بالا می‌رود. برای گفتن یک دروغ خوب باید اول از حقیقت آگاهی داشت. سپس راهی برای پنهان کردن آن پیدا کرد. به همین دلیل کودکانی که مهارت شناختی بالاتری دارند دروغ‌های بهتری نیز می‌گویند. رشد توانایی تفکر منطقی کودک به دلیل توانایی استدلال در افزایش مهارت دروغگویی مؤثر است. نوجوانانی که مهارت‌های اجتماعی بالاتری دارند نیز دروغگویان بهتری در دوران بلوغ هستند.

پیامدهای دروغگویی در کودکان

کودکان ابتدا درباره مسائل پیش پا افتاده شروع به دروغ گفتن می‌کنند. اما با گذر زمان و رشد عقلانی دروغ‌های کودکان به مسائل پیچیده تری گسترش پیدا می‌کند. تا جایی که این دروغ‌ها درباره تکالیف مدرسه، رابطه با دوستان، فعالیت‌های خارج از خانه ادامه می‌یابد. پنهان کاری‌ها بیشتر شده در نتیجه خطراتی که کودک را تهدید می‌کند بیشتر و غیر قابل پیش بینی می‌شود. کودکان دارای اختلال سلوک با احتمال بیشتری از دروغ استفاده می‌کنند. برای کسب اطلاعات در زمینه اختلال سلوک کلیک کنید.

7 گام برای پیشگیری از دروغگویی در کودکان

1-در اولین قدم باید علت دروغگویی کودک مشخص شود. سن کودک در اقدام برای منع او از دروغگویی اهمیت بسیار زیادی دارد. کودک در سنین پایین بد بودن دروغ و ارزش راستگویی را درک نمی‌کند.

2-بهترین راه برای جلوگیری از عادت کودک به دروغ، دادن آموزش درباره چرایی بد بودن دروغ و دادن پاداش به راستگویی است.

3-نباید به کودک بهانه ای برای دروغگویی داده شود. به جای سؤال بله یا خیر درباره یک رویداد که والدین از آن مطمئن هستند می‌توان از چرایی یا چگونگی پرسید. مثلا به جای پرسیدن «غذاتو خوردی یا نه؟» می‌توان پرسید «چرا غذاتو نخوردی؟».

4-نشان دادن ناراحتی والدین از دروغگویی کودک او را درباره بدی دروغ آگاه می‌کند. با حالت چهره، رفتار و کلمات خود می‌توان ناراحتی از دروغ را ابراز کرد.

5-اگر کودک معنای اعتماد را می‌داند می‌توان به او درباره اثری که دروغ در از بین بردن اعتماد دارد توضیح داد. کودک برای حفظ اعتماد والدین ممکن است دروغگویی را متوقف کند.

6-کودکی که از دروغگویی خود سود برده یا از تنبیه فرار کرده در واقع یاد گرفته دروغ کار خوبی است چرا که برای او مفید بوده است. والدین می‌توانند با ناکام گذاشتن کودک با جلوگیری از دریافت پاداش مانع دروغگویی در کودک شان شوند.

7-دروغگویی والدین برای کودک الگو می‌شود. والدینی که به هر شکلی از جمله مصلحتی در مقابل کودک دروغ می‌گویند این الگو را به کودکان خود می‌آموزند. گاهی حتی والدین کودک را در دروغ خود شریک می‌کنند. مثلا پدری که به کودک می‌گوید جواب تلفن را داده و بگوید پدرش منزل نیست در حال آموزش دروغگویی به فرزند خود است.

درمان دروغگویی کودکان

1. ارزش راستگویی را به کودک آموزش دهید

کودک باید یاد بگیرد که دروغ گفتن یک عمل اشتباه است و در مقابل آن راست گویی قرار دارد که عملی باارزش و پسندیده می‌باشد. کودک باید پاداش راستگویی را در عمل و به صورت عینی مشاهده کند.

2. به کودک خود آگاهی دهید

پس از اینکه علت دروغگویی شناسایی شد، باید در مورد دروغ و واقعیت به کودک آگاهی داد. برخی مواقع کودک تنها تخیل پردازی می‌کند و هدفش دروغ گفتن نیست. پس لازم است که واقعیت را به او بفهمانید تا متوجه شود که حرف اشتباه او باعث ناراحتی والدین و اطرافیان شده است و حتی امکان دارد که این حرف در آینده پیامدهای منفی دیگری داشته باشد.

3. در ابراز احساسات به کودک کمک کنید

برخی مواقع دلیل دروغگویی کودک به این دلیل است که نمی‌تواند احساسات واقعی خود را بروز دهد. به او اجازه ابراز احساسات دهید. مثلا ممکن است که کودک از برادر خود ناراحت باشد و از او خوشش نیاید. بگذارید این احساس را به راحتی بیان کنید تا شما بتوانید آن را با احساسات مثبت جایگزین کنید.

4. انعطاف پذیری در مقابل دروغگویی کودکان

مسلم است که قانون و ضوابط اخلاقی در خانواده بسیار مهم است و بدون آن تربیت کودکان با مشکل مواجه می‌شود. اما گاهی مواقع لازم است که والدین در برابر کودکان انعطاف پذیر باشند و از اشتباهات کوچک کودکان چشم پوشی کنند. ممکن است که کودک از ترس تنبیه و عدم بخشش والدین مرتکب دروغ شود. در صورتی که اشتباهات کودک قابل بخشش بود، او را ببخشید تا نیاز به دروغ گفتن را در خود احساس نکند.

5. توقعات خود را پایین بیاورید

کودکان توانایی‌های محدودی دارند پس لازم است که والدین هم توقعات خود را کمی پایین بیاورند. از کودک توقع نداشته باشید که همه‌ی خواسته‌های شما را انجام دهد.

6. به کودک خود محبت کنید

کودکان نیاز به محبت و توجه زیادی دارند. در صورتی که این نیاز در آن‌ها برطرف نشود برای جلب توجه والدین دست به دروغ و فریبکاری می‌زنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نحوه برخورد با کودک دروغگو کلیک کنید.

دروغگویی در نوجوانان

نوجوانی یکی از حساس‌ترین مراحل زندگی است. در این سن اختیار و توانایی فرد بیش از دوران کودکی است و والدین نمی‌توانند مانند گذشته بر رفتارهای فرزند خود نظارت کنند. در این دوره نوجوانان علاقه بسیار زیادی به روابط اجتماعی و زندگی بیرون از خانه نشان می‌دهند و بیشتر دروغ‌هایشان در این زمینه است. مثلا در مورد دیر رسیدن به خانه، دوست‌ها و چگونگی خرج کردن پول تو جیبی شان دروغ‌های بسیاری می‌گویند. دروغ گفتن در نوجوانی به دلیل استقلال طلبی و تنهایی طلبی آن‌ها است. نوجوانان فکر می‌کنند که دیگر بزرگ شده‌اند و خودشان می‌توانند به تنهایی تصمیم بگیرند.

نکات مهم در برخورد با دروغگویی نوجوانان

برای رفع دروغگویی‌های نوجوان لازم است که به حریم خصوصی شان احترام بگذارید و به آن‌ها اجازه دهید که در بحث‌ها شرکت کرده و نظرات خود را بیان کنند.

اگر همواره نوجوان خود را کنترل کنید و به او مشکوک باشید، او نیز برای مقابله با شما دروغ می‌گوید و انگیزه ای برای راست گویی نخواهد داشت. اگر دروغ می‌گوید به او نشان دهید که متوجه دروغ او شده اید و ناراحت هستید اما او را تنبیه نکنید.

نوجوانان از دستوردادن‌های والدین خوششان نمی‌آید و در مقابل دستور مقاومت می‌کنند. در صورت امکان آزادی‌های مجازی به او بدهید تا متوجه شود که شما او را دوست دارید و برای استقلال او احترام قائل هستید. مثلا اگر می‌خواهد به یک جشن تولد معقولانه برود مخالفت نکنید.

این را بدانید که هرچه قدر هم شرایط تربیتی والدین صحیح باشد بازهم نوجوانان در یک دوره کوتاه با والدین به مشکل می‌خورند چرا که به هرحال اختلاف نسل‌ها در میان همه خانواده‌ها وجود دارد و تغییرات روانی نوجوانان این مساله را تشدید می‌کند. از مشکلات فرار نکنید و با حفظ خونسردی سعی در حل چالش‌ها داشته باشید.

نوجوانان اشتباهات زیادی مرتکب می‌شوند و در اکثر مواقع برای فرار از اشتباهات شان دروغ می‌گویند. از این دروغ‌ها نترسید و فکر نکنید که فرزندتان از دست رفته است. نوجوانی یک فرایند پرپیج و خم است که گذر موفق از آن تحت تاثیر خونسردی، صبر، آگاهی و رفتار صحیح والدین است. برای حل دروغ‌های فرزندتان (هرقدر هم که بزرگ هستند) به دنبال ریشه آن باشید. با برطرف کردن علت، احساس نیاز به دروغ گفتن نیز از بین می‌رود.

برای دریافت مشاوره در زمینه دروغگویی در کودکان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

منبع : دروغگویی در کودکان | دلایل، پیامدها و پیشگیری از دروغگویی در کودکان